Kıdem tazminatına esas 1 yıllık süre nasıl hesaplanır?

Kıdem tazminatında bir yıllık sürenin hesabı nasıl yapılır?

Kıdem tazminatı almanın ilk ve en temel şartı, işçinin kıdeminin en az bir yıl olmasıdır. Diğer şartlara bakılmaksızın, eğer işçinin kıdemi 1 yıldan azsa, bu işçiye kıdem tazminatı ödenmemektedir. Peki bu bir yıllık süre nasıl hesaplanır? İşverene tabi çalışma mı yoksa işyerinde geçen süre mi esas alınır? Aralıklı çalışmalarda ne olur?

Kıdem tazminatı nasıl alınır?

Bu sorunun cevabı çok uzun ve ayrıntılıdır. Genel olarak bilgi sahibi olmak için şuradaki yazıma göz atabilirsiniz. Ama basitçe ifade etmek gerekirse; işçinin kıdeminin en az bir yıl olması ve iş sözleşmesinin kıdem tazminatını hak edecek şekilde sona ermesi halinde işçiye kıdem tazminatı ödenir.

Kıdem tazminatı kıdemi nasıl hesaplanır?

Önce bir yanlış kanıyı düzeltmek isterim. İşçinin kıdem başlangıcı onun iş sözleşmesini imzaladığı tarih ya da sigorta girişinin yapıldığı tarih değildir. Kıdem başlangıcı, işçinin fiilen çalışmaya başladığı tarihtir. İşçi sigortasız çalıştırılmış olsa bile, kıdemine esas olan ilk tarih, onun işyerinde çalışmaya başladığı tarih olmalıdır.

Buradaki kıdem; işçinin aynı işverene ait olan bir ya da birden fazla işyerinde geçirdiği süreyi ifade etmektedir. Örneğin işverenin hem A işyeri hem de B işyeri varsa, bunların sektörleri farklı da olsa ve işçi her ikisinde de çalışmışsa, bu işçinin kıdemi iki işyerindeki çalışmalarının toplamından ibarettir.

Hatta işyeri başka bir işverene devredilmiş olsa ya da miras yoluyla başkasına geçmiş olsa bile işçiler aynı sözleşmeyle çalışmaya devam etmişse kıdemleri bundan etkilenmeyecektir. Fakat devreden işveren işçisinin iş sözleşmesini feshetmiş ve yeni işveren onu tekrar işe almışsa, bu durumda kıdem devam etmeyecektir.

Aralıklı çalışmada kıdem süresi

Bazen işçiler aynı işyerinde birden fazla defa çalışabilmektedir. İşten çeşitli nedenlerle ayrılan işçi tekrar dönüp aynı işyerinde çalışmaktadır. Bu çalışmaların süreleri toplanmalıdır. Burada akla şöyle bir soru gelebilir: Kıdem tazminatını alarak işten ayrılan bir işçi tekrar dönerse, kıdem tazminatına esas kıdemi sıfırlanır mı? Bunu iki örnekle açıklayalım.

Birinci örnekte işçi 3 yıl çalıştıktan sonra askere gitmek için işten ayrılmış ve kıdem tazminatını almamıştır. Bu işçi yıllar sonra geri dönmüş ve 5 ay daha çalışmıştır. İşçiye kıdem tazminatı ödenebilir mi? İkinci kıdemi bir yıldan az da olsa, toplam kıdemi 3 yıl 5 ay olduğu için bu işçi kıdem tazminatına hak kazanacaktır.

İkinci örnekte işçi işyerinde 3 yıldır çalışmaktayken askere gitmek için ayrılmış olsun. Kıdem tazminatını da alsın. Yıllar sonra tekrar işe başlayan işçi 5 ay sonra işten ayrılırsa kıdem tazminatı alacak mıdır? Yargıtay, kıdem tazminatı alınarak işten ayrılmış olunması halinde bu dönemin tasfiye edildiği sonucuna varmakta ve kıdemi sıfırlamaktadır. Bu işçi, sıfırlanmış dönem sonrasında bir yılını doldurmadığı için kıdem tazminatı alamayacaktır.

Kıdeme dahil diğer süreler

Deneme süresi, resmi tatil günleri, hafta tatilleri, makul süreye kadar hastalık izinleri, yıllık izin süreleri ve zorlayıcı sebeplerle çalışılmayan süreler de kıdeme dahildir. (Buradaki makul hastalık izni süresi, işçinin ihbar süresi + 6 haftalık süredir). İşçinin grev ve lokavtta geçirdiği süreler ile ücretsiz izin süreleri kıdeme dahil edilmez.

SONUÇ

İşçinin fiilen işe başladığı günden itibaren işten ayrıldığı güne kadar en az 1 yıllık kıdemi olması durumunda, kıdem tazminatına hak kazanabilmesi mümkündür. Bu süre aynı işverenin bir ya da birden fazla işyerinde geçirilebilir. Ayrıca yazı içerisinde belirttiğim diğer süreler ve dönemler de kıdemin hesabında dikkate alınmalıdır.