İşçi yıllık izin talep ettiğinde, bunu kabul etmek ya da etmemek kural olarak işverenin takdirindedir. Ancak bazı durumlarda işçi, hakkı olduğunu düşündüğü yıllık iznin onaylanmasını beklemeden işten ayrılabilir ve izne başlayabilir. Peki, ama yıllık izin onaylanmadan işten ayrılan işçi doğru mu yapmıştır? Bu işçi geri çağrılabilir mi?
Yıllık izni onaylanmayan işçi
Yıllık izin işçinin talep ettiği ve işverenin verdiği bir haktır. Elbette yıllık izin hakkı işçi için vazgeçilemez bir haktır; ancak bu durum işçiye bu hakkı tek taraflı kullanma yetkisini vermeyecektir.
İşçinin yıllık izni işveren tarafından onaylanmayabilir. Bu bazen işlerin yoğunluğundan, bazen izin programının farklı olmasından kaynaklanırken; bazen işveren sebep dahi bildirmez.
Böyle bir durumda işçi yıllık izne illa ayrılmak isteyebilir. Özellikle tatil planlarının yapıldığı, belki yolculuk biletlerinin alındığı ya da otel rezervasyonlarının yapıldığı durumlarda, işçi daha da sabırsız olabilir.
İş Kanunu’nda yıllık izin
İşçinin yıllık izin hakkı, kıdemine göre belirlenir. İşçinin işverenlik bünyesindeki ilk senesinde yıllık izin hakkı olmazken; takip eden senelerde işçiye en az aşağıdaki süreler kadar yıllık ücretli izin kullandırılması gerekir:
- 1 yıldan 5 yıla kadar kıdemi olan işçilerde 14 iş günü
- 5 yıldan çok 15 yıldan az kıdemi olan işçilerde 20 iş günü
- 15 yıldan çok kıdemi olan işçilerde 26 iş günü
İş Kanunu yalnızca işçilerin yıllık ücretli izin sürelerini belirtmekle kalmamış; aynı zamanda izinle ilgili çok katı kurallar da getirmiştir.
Bunların başında izin hakkının vazgeçilmezliği gelir. Bu durum Kanun’un 53’üncü maddesinde açıkça “Yıllık ücretli izin hakkından vazgeçilemez” şeklinde ifade edilmiştir.
Ayrıca yıllık izinle ilgili daha birçok ayrıntı bulunmakta olup bunlarla ilgili bilgileri şu yazımdan alabilirsiniz: https://mustafabaysal.com/20-maddede-yillik-izin-hakkinda-her-sey/
İşveren yıllık izin vermek zorunda mı?
Madem yıllık izin hakkından vazgeçmek bile mümkün değil, o halde işverenin işçisine yıllık izni vermek zorunda olduğu düşünülebilir.
Evet, yasal olarak işçiye yıllık izninin senesi içinde kullandırılması gerekir; fakat bu süre içinde ne zaman yıllık izin kullanılacağını belirleme yetkisi kural olarak işverene ait olacaktır. Yani işveren işçisine yılı içinde izin vermek zorunda olmakla birlikte; bunun zamanını bizzat belirleme yetkisine de sahiptir.
İşçi yıllık izin onayını beklemek zorundadır
Hangi planı yapmış olursa olsun, ne kadar haklı bir sebebi olursa olsun; işçi yıllık izne ayrılmak için onayı beklemek zorundadır. Bu onay olmadan işçinin kendiliğinden işyerini terk etmesi mümkün değildir.
Bu husustaki bir Yargıtay kararı şöyle der:
“… Dosyadaki bilgi ve belgelere göre, kanunî gerektirici sebeplerde ve delillerin takdirinde bir isabetsizlik görülmemesine ve özellikle davacının yıllık ücretli izin hakkının bulunduğu, yıllık ücretli izine ayrılmadan birkaç gün önce işverene başvurduğu, işveren tarafından izin talebinin onaylandığının bildirilmemesine rağmen izne çıktığı, davalı işverenin ise; izin talebinin onaylanmadığını bildirerek davacı işçiyi işe davet etmesi gerekirken, devamsızlık tutanakları tuttuğu ve izin dönüşü işe başlayan işçinin savunmasını aldıktan sonra iş akdini feshettiği, bu şekilde gerçekleştirilen fesihte davalının da kusuru bulunduğu, davacının yıllık ücretli izinde olduğu düşüncesi ile devamsızlık yaptığının anlaşılması karşısında mahkemece işverenin haklı nedenle fesih yaptığı nitelendirmesi hatalı ise de; davacının da izin onayını beklemeden yıllık ücretli izne ayrılması şeklindeki davranışının iş yerinde olumsuzluklara yol açtığı anlaşıldığından feshin geçerli nedene dayandığının kabulü…” (22 Hukuk, 2016/19502 K.).
SONUÇ
İşçi için yıllık ücretli izin hakkı kesin olsa da bunun zamanını belirleme yetkisi, yönetim hakkı kapsamında işverene aittir. İşçi, yıllık ücretli izin dönemini tek başına belirleme ya da işverenin onayını almadan izne ayrılma yoluna gidemez.
İşçi yıllık izin formunu doldurur ve onaylanmasını beklemeden, formda yazılı tarihte izne ayrılırsa; bu durum işverenin yönetim hakkına tecavüz olarak değerlendirilir. Bu şekilde işten ayrılan bir işçi derhal işe çağrılabilir ve bu davranışı, sonrasındaki eylemleri birlikte değerlendirilerek, geçerli fesih nedeni dahi olabilir.
Yıllık izin alamayan işçinin ne yapabileceğini yazdığım yazıma göz atmak isterseniz, şu bağlantıya göz atabilirsiniz: İşveren yıllık izin vermezse ne yapmalı?
