Amiri döven memur

Makalenin konusu olan ifadenin çirkin ve kabul edilemez olduğunun farkındayım; ancak uygulamada bir memurun bir diğerine şiddet uyguladığı görülmektedir. Peki, ama özel olarak inceleyecek olursak; amirini döven memur ne ceza alır?

Amirini döven memur

İnsan bazen çok daraldığında ya da uzun süreli psikolojik baskıya maruz kaldığında, çözümün şiddette olduğunu zannedebilir. Bu son derece yanlış ve faydasız bir iş olsa da gerçek hayatta amirin memuru ya da memurun amiri dövdüğü durumlar görülebiliyor.

Bu hususu netleştirmek için öncelikle 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun disiplin hükümleri içinde şiddet ve benzeri fiillere hangi cezaların öngörüldüğüne göz atalım.

Devlet Memurları Kanunu’nda disiplin cezaları

Şu yazımda disiplin cezalarını ayrıntılı olarak ele almıştım: https://mustafabaysal.com/memur-disiplin-cezalari/

O yazıdan da görüleceği üzere, memurlar için öngörülmüş 5 disiplin cezası türü mevcuttur:

• Uyarma
• Kınama
• Aylıktan kesme
• Kademe ilerlemesinin durdurulması
• Devlet memurluğundan çıkarma

Memurun şiddet uygulaması

Yukarıdaki disiplin cezalarını gerektiren fiillerin tespit edildiği 657 sayılı Kanun’un 125’inci maddesini incelediğimizde, şiddet ve benzeri fiillere ilişkin yer alan ifadeler şunlardır:

• Görev sırasında amire hal ve hareketi ile saygısız davranmak (Kınama)
• İş arkadaşlarına, maiyetindeki personele ve iş sahiplerine kötü muamelede bulunmak (Kınama)
• İş arkadaşlarına ve iş sahiplerine söz veya hareketle sataşmak (Kınama)
• Görev sırasında amirine sözle saygısızlık etmek (Aylıktan kesme)
• Amirine veya maiyetindekilere karşı küçük düşürücü veya aşağılayıcı fiil ve hareketler yapmak (Kademe ilerlemesinin durdurulması)
• Amirine, maiyetindekilere, iş arkadaşları veya iş sahiplerine hakarette bulunmak veya bunları tehdit etmek (Kademe ilerlemesinin durdurulması)
• Amirlerine, maiyetindekilere ve iş sahiplerine fiili tecavüzde bulunmak (Devlet memurluğundan çıkarma)

Yukarıdaki fiiller incelendiğinde, bunlar arasında amirine karşı FİİLEN gerçekleştirilen eylemlerin şunlar olduğu görülür:

• Amirine veya maiyetindekilere karşı küçük düşürücü veya aşağılayıcı fiil ve hareketler yapmak (Kademe ilerlemesinin durdurulması)
• Amirlerine, maiyetindekilere ve iş sahiplerine fiili tecavüzde bulunmak (Memuriyetten çıkarma)

Amirini döven memurun cezası

Bir memurun amirini dövmesinden kastedilen; amirin fiili bir saldırıyla darp edilmesi ise, bu fiilin sonunun devlet memurluğundan çıkarma olacağını rahatlıkla söyleyebiliriz.

Yukarıdaki fiillerden ilki olan “küçük düşürücü fiil” tanımlamasından dolayı kafa karışıklığı yaşanabilir; ancak ikisinin arasındaki farkın, amire fiili bir saldırı/tecavüz olup olmadığı ile alakalı olduğunu söyleyebiliriz.

Buraya kadar anlatılanlardan anlaşılmış olmalıdır ki; memurun amirini dövmesi net bir şekilde “devlet memurluğundan çıkarma” cezası ile sonuçlanacaktır.

Ancak burada Danıştay’ın çok önemli bir kararını paylaşmak istiyorum. Bu karara göre; memurun amirini dövme fiilinde, amirin hareketlerinin ve kışkırtmalarının etkisi olmuşsa, memurluktan çıkarma cezası ağır olacaktır ve uygulanmamalıdır.

Yine de bu karara güvenerek, hiçbir memura amirine şiddet uygulamasını tavsiye etmem; çünkü ortada bir Danıştay kararı olsa bile, bu kararın aksine bir karar da her zaman çıkabilir ve amire fiili tecavüzün cezası 657’de net bir şekilde belirlenmiştir.

Danıştay kararının ilgili bölümü şu şekildedir:

“… Olayda, davacının, amiri konumundaki okul müdürüne hakaret ve darp eyleminde bulunduğu anlaşılmakla birlikte, davacının bu eyleminin, olayın mağduru olan okul müdürünün bazı tutum ve davranışları ve keyfi hareketlerinden de kaynaklandığı anlaşılmış olup; dava konusu disiplin cezasına neden olan olay ile verilen ceza arasında adil bir dengenin varlığından söz edilemez.

Bu durumda, davacının amirine fiili tecavüzde bulunmak eylemini gerçekleştirdiği nedeniyle verilen Devlet memurluğundan çıkarma cezasının iptali istemini reddeden İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır…” (12. Daire, 2004/2713 K.).

SONUÇ

Devlet memurunun amirini dövmesinin sonucu net olarak “memurluktan çıkarma” olacaktır. Amirin tavırları, yanlışları ya da memurun psikolojik durumu gibi hiçbir gerekçe, böyle bir fiili tecavüzü haklı gösteremez.

Bu nedenle, şu yazımda izah ettiğim şikayet müessesesi başta olmak üzere; memurun hukuki ve yasal haklarını kullanması, amirine uygulayacağı fiili şiddetten her zaman evladır: https://mustafabaysal.com/memur-amirini-sikayet-edebilir-mi/

Bir soru bir cevap: