Radyoloji çalışanları, yaptıkları işin bir sonucu olarak, diğer çalışanlardan daha çok yıllık izin yapma hakkına sahiptir. Bu hak hem özel sektörde hem de kamuda geçerlidir. Böyle olunca sizin için hem özel sektörde radyoloji çalışanlarının yıllık izin sürelerini hem de memurlarda şua iznini yazdım.
Bu nedenle yazıyı iki bölüme ayırdım ve önce İş Kanunu’na tabi olarak çalışan işçiler için ve sonra da memurlar için şua izni sürelerini izah ettim.
İş Kanunu’na tabi radyoloji çalışanlarının yıllık izni
İş Kanununa tabi olarak çalışan bir işçinin, kıdemine göre belirlenmiş sürelerle yıllık izin hakkı bulunmaktadır.
Özel bir hastanede ya da tıp merkezinde çalışan bir radyoloji teknikeri ya da radyoloji üzerine çalışan bir uzman doktor da İş Kanununa tabi birer işçi olarak kabul edildiğinden, bunların yıllık izinleri de 4857 sayılı İş Kanunu ile belirlenecektir.
İş Kanunu’nda yıllık izin süreleri
Röntgen teknisyeninin ya da röntgen veya radyom ile iştigal eden kişinin izin hakkından önce; İş Kanunu bakımından yıllık izin sürelerine genel olarak bir bakalım. Buna göre;
- Kıdemi 1 – 5 yıl arasında olan işçilerin yıllık izin süreleri 14 iş günü
- Kıdemi 5 – 15 yıl arasında olan işçilerin yıllık izin süreleri 20 iş günü
- Kıdemi 15 yıldan çok olan işçilerin yıllık izin süreleri 26 iş günü
Olarak belirlenmiştir. Bu izin süreleri, unvanlarından bağımsız olarak tüm işçilere verilebilecek asgari yıllık ücretli izin sürelerini ifade etmektedir.
Radyoloji ile çalışan işçi kimdir?
Teşhis, tedavi ya da araştırmaların yapıldığı yerlerde radyasyon kaynağıyla çalışan kişiler bu kapsamda değerlendirilebilir. Bu bağlamda hastanelerde çalışan radyoloji teknikerleri ve radyologlar başta olmak üzere, fiilen radyoloji ile ilgili işlerde çalışan tüm işçiler için özel izin süreleri öngörülmüştür.
Radyoloji ile ilgili işte çalışan işçinin yıllık izin süreleri
Ne İş Kanununda ne de onun alt mevzuatında, bu konuda yapılmış ekstra bir düzenleme yoktur. Yani İş Kanununa göre radyoloji ile ilgili bir işte çalışan işçinin yıllık ücretli izin süreleri diğer işçilerle aynıdır.
Ancak burada devreye Radyoloji, Radiyom ve Elektrikle Tedavi ve Diğer Fizyoterapi Müesseseleri Hakkında Kanuna dayanılarak çıkarılan Radyoloji, Radyom ve Elektrikle Tedavi Müesseseleri Hakkında Nizamname girmektedir.
Bu nizamnamenin 24üncü maddesine göre röntgen uzmanının veya röntgen ve radyom ile iştigal eden işçinin senede 4 hafta kesintisiz ve devamlı tatil yapması zorunludur.

Yıllık izin artı 4 hafta
O halde, İş Kanununa tabi olarak çalışan bir ve radyoloji ile ilgili bir iş yapan işçinin yıllık ücretli izin hakkı dışında bir de kesintisiz 4 haftalık sağlık izni bulunmaktadır. Bu izin, işçiye kesintisiz ve her sene kullandırılması gereken bir izindir.
Öyle ki; bu 4 haftalık sürenin bölünmesi mümkün değildir. Bu şua izni, işçiye her sene kullandırılmak zorundadır ve işçinin normal izin hakkı olan sürelerden farklı değerlendirilmelidir.
DİKKAT! ÖNEMLİ BİLGİ:
Yukarıda detaylıca izah edilen +4 haftalık ŞUA izni DEĞİŞMİŞTİR. Bunun nedeni, üstte bahsettiğim ve bu 4 haftalık şua izninin yasal dayanağı olan “Radyoloji, Radyom ve Elektrikle Tedavi Müesseseleri Hakkında Nizamname”nin 25/06/2021 tarih ve 31522 sayılı resmi gazetede yayımlanan 4144 sayılı Cumhurbaşkanlığı kararıyla yürürlükten kaldırılmış olmasıdır.
Bunun yerine “İyonlaştırıcı Radyasyon ve Radyonüklit Kullanılarak Sunulan Sağlık Hizmetleri Hakkında Yönetmelik” 26/04/2022 tarihli resmi gazetede yayımlanmış ve izin konusu bu yönetmelikle düzenlenmiştir.
İlgili yönetmeliğin 8’inci maddesinde kendine yer bulan “sağlık izni” herkes için sabit bir süre olarak belirlenmemiş ve fakat fiilen radyasyonlu alanda yapılan çalışmalara göre tespit edilmiştir.
Buna göre; iyonlaştırıcı radyasyon kaynakları ve radyonüklitlerin kullanıldığı denetimli alanlarda çalışanlara verilecek ilave sağlık izni şu şekilde belirlenecektir:
Sıra No | Bir Takvim Yılındaki Fiili Çalışma Süresi (Saat) | Hak Edilen Sağlık İzni Süresi (Gün) |
1 | 0-50 | 1 |
2 | 51-100 | 2 |
3 | 101-150 | 3 |
4 | 151-200 | 4 |
5 | 201-250 | 5 |
6 | 251-300 | 6 |
7 | 301-350 | 7 |
8 | 351-400 | 8 |
9 | 401-450 | 9 |
10 | 451-500 | 10 |
11 | 501-550 | 11 |
12 | 551-600 | 12 |
13 | 601-650 | 13 |
14 | 651-700 | 14 |
15 | 701-750 | 15 |
16 | 751-800 | 16 |
17 | 801-850 | 17 |
18 | 851-900 | 18 |
19 | 901-950 | 19 |
20 | 951-1000 | 20 |
21 | 1001-1050 | 21 |
22 | 1051-1100 | 22 |
23 | 1101-1150 | 23 |
24 | 1151-1200 | 24 |
25 | 1201-1250 | 25 |
26 | 1251-1300 | 26 |
27 | 1301-1350 | 27 |
28 | 1351-1400 | 28 |
29 | 1401-1450 | 29 |
30 | 1451-1500 | 30 |

Memurlarda şua izni
Hemen yukarıda işçiler için şua izninin İş Kanunu ve onun alt mevzuatı ile getirilmediğini, bunun başka bir mevzuat ile tanınmış bir hak olduğunu ifade etmiştim.
Memurlarda durum farklıdır ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 103’üncü maddesinde açık bir şekilde “hizmetleri sırasında radyoaktif ışınlarla çalışan personele, her yıl yıllık izinlerine ilaveten bir aylık sağlık izni verileceği” ifade edilmiştir.
Ancak buna rağmen bir de “İyonlaştırıcı Radyasyon ve Radyonüklit Kullanılarak Sunulan Sağlık Hizmetleri Hakkında Yönetmelik” ile de düzenleme yapılmıştır.
Bunun bir kafa karışıklığına sebep olması normal olsa gerekir:
“Memur olup radyasyon ile çalışanların yıllık ek sağlık izni 103’üncü maddede yazdığı üzere 1 ay mıdır yoksa “İyonlaştırıcı Radyasyon ve Radyonüklit Kullanılarak Sunulan Sağlık Hizmetleri Hakkında Yönetmelik” hükümleri kapsamında memurun fiilen çalıştığı sürelere göre mi hesaplanır?”.
SORU
Şahsi kanaatimce yukarıdaki yönetmelik hükmü MEMUR çalışanlar için yok hükmündedir. Elbette birileri dava açıp bu yönetmelik hükmünü iptal ettirmediği müddetçe kamu kurumlarının amirleri bu sistemi uygulayacaktır.
Yine de açıkçası, kanunun bu kadar açık hükmüne aykırı olarak şua izninin 30 günün altına yönetmelikle indirilmesi akıl alır gibi değildir. Böyle bir değişiklik yapılacaksa, bunun yolunun meclisten geçtiği bir gerçektir.
Soru cevap:
Şua izni kalktı mı?
Memurlarda ve özel sektörde şua izninin kalktığına dair bir endişe olsa da bunun aslının olmadığını yukarıda izah ettim. Şua izni teknik olarak farklılaşmıştır ve fakat halen tüm radyasyonla çalışanların şua izni hakkı vardır.

Şua izni bölünebilir mi?
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 103’üncü maddesi bir aylık sağlık izninin kullanımıyla ilgili bir kural koymazken, “İyonlaştırıcı Radyasyon ve Radyonüklit Kullanılarak Sunulan Sağlık Hizmetleri Hakkında Yönetmelik” bu konuda söz söylemeyi tercih etmiştir.
Yönetmeliğin 8’inci maddesine göre sağlık izni bölünemez, yıl geçişlerinde üst üste kullanılamaz ve diğer yıla aktarılamaz.
Soru cevap:
Şua izni ne zaman hak edilir?
“İyonlaştırıcı Radyasyon ve Radyonüklit Kullanılarak Sunulan Sağlık Hizmetleri Hakkında Yönetmelik” şua izni süresini işçinin ya da memurun radyasyonlu alandaki bir takvim yılındaki fiili çalışma süresine bağladığına göre, şua izni hesabının yıl sonunda yapılması gerekir. Bunun anlamı, işçinin takvim yılı içinde yaptığı fiili çalışmanın karşılığı olarak hak ettiği sağlık iznini “gelecek yılda” kullanabilecek olmasıdır.
SONUÇ
İster özel bir hastanede, ister bir tıp merkezinde isterse de bir araştırma merkezinde olsun; radyoloji ile ilgili bir işte fiilen görev alan işçinin İş Kanununun ön gördüğü süreler kadar yıllık ücretli izin hakkı bulunmaktadır.
Bu işçinin bir de ayrıca; her sene düzenli olarak ve bölünmeden/kesintisiz şekilde kullandırılması gereken dört hatalık bir şua izni de BULUNMAKTAYDI. Ancak yukarıda izah ettiğim üzere artık bu 4 haftalık kesintisiz sağlık izni yerine, fiilen yapılan çalışmaya göre belirlenen sağlık izni süreleri geçerli.
Memurlarda ise durum çok daha vahim; çünkü kanun ile getirilen açık şua izni yönetmelik hükmüyle azaltılmış durumda ve bu konuda bir an önce yasal bir düzenleme gerektiğini söylemek gerekiyor.
Merhaba, özel hastanede 1 yıl 8 aydır radyoloji teknikeri olarak çalıştığım işten ayrıldım ilk şua iznimi 1 yılım dolunca kullanmıştım. Şimdiki yeni düzenlemeye göre 1 yıl dolmadan çalıştığım gün kadarki şua hakkımı iş akdi son bulduğu için para olarak alabiliyor
muyum ?
Merhaba, düzenleme yeni olduğu için bu konuda ancak kanaatimi söyleyebilirim. Kanaatimce, şua izni artık fiili çalışma süresine göre belirleniyorsa, elbette ki işçinin iş akdinin sona erdiği tarihteki çalışma saatine göre hak ettiği şua izni kaç gün ise, bunun ücretinin bilahare ödenmesi icap eder.
gümrük muhafaza x-ray operatörleri de bu izinden faydalanabilir mi?
Merhaba, açıkçası bilemiyorum. Kurumuna yazılı başvurarak bu konuda görüş talep etmeniz, öğrenmek için en kestirme ve kesin yol olacaktır.
Ben radyoloji teknikeriyim. Aylık çalılma saatimiz 140 saat olduğunu biliyorum. Bu da hafta 7 şer saatten 5 gün çalışmamıza tekamül ediyor. Misal ben hafatanın cumartesi pazar günleri izin kullanıyor ve hafta içi 5 hün çalışıyorum. Hafta içi 5 gün yıllık izin alfığım da haftalık tatillrrimle birlikte 9 gün izin kullanıyorum. Hastanemiz yöneyimi ise benden 6 hün yıllık izin kesiyor. Bu şekilde olduğu zaman ben aylık 147 saat çalışmış gibi görünüyorum. Olmadı gereken bu mu yoksa kullandığım izin günü kadar mı düşmeleri gerekiyor yardımcı olursanız sevinirim
Merhaba, bu konu tartışmalı olmakla birlikte, İş Kanunu bakımından verilmesi zorunlu olan hafta tatili sadece 1 günü kapsar. Cumartesi çalışılmaması halinde bunun yıllık izin karşısındaki durumunu şu yazımda değerlendirmiştim: mustafabaysal.com/cumartesi-yillik-izinden-sayilir-mi