657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na tabi olarak çalışan bir memur, haftalık belirli bir süre çalışmak zorundadır. Gelin, bu yazımda şu soruların cevaplarını arayalım: Memur çalışma saatleri nasıl belirlenmiştir? Memur haftada kaç saat çalışır? Memurun aylık çalışma süresi kaç saattir ve hafta tatili hangi gündür?
Memur çalışma saatleri
Devlet memurlarının çalışma saatlerine ilişkin ana kural 657 sayılı Kanun’un 99 ve 100’üncü maddelerinde belirlenmiştir. Bunun detaylarına girmeden önce işçilerin çalışma saatlerine bakalım. Böylece ikisini karşılaştırma imkânımız da olur.
İşçilerin çalışma saatleri
4857 sayılı İş Kanunu’na tabi işçiler için çalışma süresi haftalık en çok 45 saat olarak belirlenmiştir. Haliyle, bu sürenin üzerindeki çalışmalar fazla mesai olarak kabul edilir ve %50 zamlı ödenir.
İşçilerin çalışma süreleriyle ilgili temel bazı diğer kurallar ise şöylece sıralanabilir:
- İşçinin günlük çalışma süresi ASLA 11 saati aşamaz.
- Turizm, sağlık, özel güvenlik hizmeti yürüten işçilerle Türk Petrol Kanunu kapsamında petrol arama faaliyetinde bulunan işçiler hariç, işçinin gece çalışması ASLA 7,5 saati aşamaz.
- İşçiye haftada en az bir defa kesintisiz 24 saat hafta tatili verilmesi gerekir.
Memur haftalık çalışma saati
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 99’uncu maddesine göre memurun çalışma süresi GENEL OLARAK haftalık 40 saattir.
Bu cümledeki “genel olarak” ifadesi, bunun aksine düzenlemeleri mümkün kılar. Nitekim aynı maddede “Ancak bu kanuna, özel kanunlara, Cumhurbaşkanlığı kararnamelerine veya bunlara dayanılarak çıkarılacak yönetmeliklerle, kurumların ve hizmetlerin özellikleri dikkate alınmak suretiyle farklı çalışma süreleri tespit olunabileceği” belirtilmiştir.
Öyleyse aşağıdaki usullerle haftalık 40 saatin değiştirilmesi mümkündür:
- Kanunla
- Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle
- Bunları dayanak alarak çıkarılan yönetmelikle
Memur hafta tatili
Yine 99’uncu maddeye göre memurun çalışma saatleri belirlenirken cumartesi ve Pazar hafta tatili olarak düzenlenir.
Yukarıdaki kuralın benzeri olarak, gerektiğinde yasal düzenlemelerle bunun aksine hükümler getirilmesi de mümkündür.
Memur mesai saati kaçta başlar?
Kanun’un 100’üncü maddesine göre memurun mesai başlangıç ve bitiş saatlerini iki farklı makam belirlemek hakkına sahiptir:
- Merkezde cumhurbaşkanı
- İllerde vali
Örneğin Ankara’da bir bakanlığın mesai başlangıcını ve bitişini Cumhurbaşkanı belirlerken, yine Ankara’daki nüfus müdürlüğünün mesai saatlerini vali belirler.
Hatta engelli personele özel olmak üzere, engelliler için bu süreleri bakanlıklarda ve merkezi kurumlarda üst yönetici ve ilçelerde kaymakamlar da belirleyebilir.
Örneğin şu bağlantıyı ziyaret ettiğinizde, Karaman Valiliği tarafından alınmış bir mesai süresi kararını görebilirsiniz: http://www.karaman.gov.tr/mesai-saatleri-yeniden-duzenlendi-09082022
Memurun 24 saat çalışması
Kanun’un 101’inci maddesi, memurun 24 saat çalıştırılmasına müsaade etmiştir. Bu çalışma biçiminin şartlarını düzenleme yetkisini ise kurumlara bırakmıştır.
Memurların gece çalışması
Devlet memurlarının gece çalışması, gündüz çalışmalarında tabi oldukları kurallardan farksızdır. Ancak şu iki durumda, memurun gece çalıştırılması mümkün değildir:
- Kadın memura; doktor raporunda belirtilmesi halinde hamileliğin 24’üncü haftasından önce ve her halde hamileliğin 24’üncü haftasından itibaren ve doğumdan sonraki 2 yıl süreyle gece nöbeti ve gece vardiyası görevi verilemez.
- Engelli memura isteği dışında gece nöbeti ve gece vardiyası görevi verilemez.
Memur 40 saatin üzerinde çalıştırılabilir mi?
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 178’inci maddesinde memurun 40 saatin üzerinde çalıştırılmasına cevaz verilmiş ve hangi hallerde memura bunun için fazla mesai ücreti ödeneceği ve hangi hallerde izin verileceği belirtilmiştir.
Ayrıca Cumhurbaşkanlığı tarafından yürütülen Fazla Çalışmanın Uygulama Esaslarını Gösterir Yönetmelik’te de fazla mesai “devlet Memurlarının, genel olarak haftalık çalışma süresi olan, 40 saatin üstünde yaptıkları çalışma” şeklinde ifade edilmiştir.
İşçi ve memur çalışma saatleri karşılaştırması
Yukarıda izah ettiğim kuralları aşağıdaki tabloda özet olarak görebilir ve memur ile işçi arasındaki çalışma saatleri farklılığını inceleyebilirsiniz:
| MEMUR-İŞÇİ mesai saatleri farkları tablosu | Memur | İşçi |
| Haftalık çalışma süresi | 40 saat | 45 saat |
| Hafta tatili | Cumartesi ve Pazar | Haftada en az 24 saat |
| Günlük çalışma üst sınırı | Yok | 11 saat |
| Gece çalışma üst sınırı | Yok | 7,5 saat |
| Yıllık fazla mesai üst sınırı | Yok | 225 saat |
SONUÇ
Memur çalışma saatleri ne kadar? Bu sorunun GENEL cevabı haftada 40 saat olmakla birlikte, aksine düzenlemelerin yapılabileceği de yine Devlet Memurları Kanunu’nda belirtilmiştir.
Yine genel kural olarak memurlar haftada 5 gün, günde 8 saat çalışır ve cumartesi ile Pazar günleri tatil yapar.
Memur çalışma saatleri ile ilgili sık sorulan sorular:
Devlet memuru günde kaç saat çalışır?
Genel olarak, memur günde 8 saat çalışır. Ancak özel düzenlemelerle bunun aksine çalışma süreleri belirlenmesi her zaman mümkündür.
Memurlar saat kaçta işe başlar?
Memurun mesai başlangıcı ve bitişi, o ildeki vali tarafından belirlenir. Merkezdeki kurumlar için bunu Cumhurbaşkanı belirler. Dolayısıyla, bu sorunun herkes ve her yer için geçerli bir ortak cevabı yoktur.
4/B sözleşmeli koruma ve güvenlik görevlisi olarak kuruma işe başladım sözleşmemde emsali memurlar gibi çalışma saatine tabidir diye acık acık yazıyor haftalık 40 saat çalışıyorum fakat amirlerim vardiyalı çalışmamı istiyor ve çalıştıgım kurumdaki tek 4-b güvenlik görevlisi benim diğer arkadaşların hepsi sürekli işçi ve bunlar saat 20:00-08:00 arasında gece farkı ücreti alıyorlar ve 3 ayda bi olmak kaydı ile yılda 4 defa ikramiye almakta ben memur statüsünde olmama rağmen işcilerden daha az haklara sahip olarak çalışmak zorunda kalıyorum gece farkı almadığım halde vardiyalı çalışmak uygunmu veya bu şekilde çalışmam yasal mı? bulunduğum ilde valiliğin memurlara vermiş olduğu calışma saati 08:30-17:30
Merhaba bizde diyanette 4b sözleşmeli olarak güvenlik görevlisi kadrosunda ise başlayacağız. Görev yapacağımız yerde başka güvenlik yok çalışma saatleri konusunda şu an için birşey belli değil ama siz haftada ne kadar çalışıyorsunuz?
Ben milli eğitim bakanlığında pansiyon da görevli memur aşçı yardımcısıyım kurum amirim 2 yıldır türlü türlü mobbinglerle haftalık 6 günlük çalışmaya zorluyor beni ben defalarca kez haftada iki gün iznimin olduğunu belirtmeme rağmen vermedi iznimi ve nasıl bir yol izlerim bilmiyorum bana yardımcı olur musunuz geri bildirim olarak e postama yazar mısınız
Merhaba…
Memur kadrosundaki koruma ve güvenlik görevlisinin çalışma saatleri nasıldır?
3 kişiyiz sabah 9 akşam 21 çalışma saatleri ve haftanın 7 günü açık bir kurumda vardiya nasıl düzenlenebilir.
Bilgilendirirseniz sevinirim.
657 devlet memuruyum bekçi ünvanın da çalışıyorum. haftalık 40 saat çalışmam gerekirken çarşamba 13 saat cumartesi 13 saat pazar 13 saat çalıştırılma mümkün müdür bu şekilde bir çalışma programı hazırlanmış tarafıma cumartesi günü sabah saat 8:00 akşam saat 5:00 nöbet devri pazar günü sabah sekiz akşam beş nöbeti devre bu şekilde çalışmak mümkün müdür dinlenmeden yasal mıdır itiraz edeyim mi
Merhabalar Mustafa bey sağlık bakanlığına bağlı bir kurumda memur olarak çalışmaktayız.Aylik minimum 7 gün 24 saat nöbet esasına göre caliyoruz.bazen ayda 8-9 gün 24 saat üzerinden çalışıyoruz.resmi tatil,bayram,hafta sonu gibi hiçbir hakkımız yok.belirnen maaş dışında aldığımız hiçbir ilave ücret yok.mesai ikramiye vb. Çalıştığımız yer il merkezinden 35 km uzakta belediye sınırları dışında.Yemek ücretini bile kendimiz veriyoruz.Memurun bu şekilde çalışması mümkün mü?Hiçbir resmi tatilden faydalanamiyoruz.Bayram günü bile çalışıyoruz.Simdiden teşekkür ederim
Memurun fazla mesai almadan nasıl çalışır çalıştığı günlerde diğer günler izin verilmiyor mu işçi 1 saat fazla çalışsın hem yemek ücreti hem fazla mesaisini hemen yazıyor
Merhaba, memurun fazla mesai hak etmesi durumunda ona izin kullandırılması ve bazı durumlarda fazla mesai ücreti ödenmesi esas olduğuna göre, yazımdan sizin söylediğinizi çıkarmak pek mümkün olmasa gerek Ertuğrul bey.
Merhaba iyi çalışmalar. Gençlik ve spor bakanlığında özel güvenlik olarak çalışıyorum. Yani 24 saat esasına göre çalışma sistemi. Benim aklıma takılan soru şudur ki bayram mesaisi. Diğer çalışan personeller devlet işçisi ve ücret alarak bayramda çalışacaklar ve 1e2 ya da 1e3 şeklinde alacaklar tam bilmiyorum fakat ben ise 8 saat için 1 gün izin mi alacağım? Sonuç olarak bu normal haftalık mesai saati dışındaki yapılan mesai değil bayram mesaisi. Yani özetle onlar nasıl ücreti 1e2 1e3 alıyorsa ben de izini 1e2 1e3 almam gerekmez mi? Yazılı bir kanunu var mı? Ücret alıp almayacağım hakkında bilgim yok fakat bu araştırmayı alamayıp izin şeklinde alırsam diye yapmak istedim. Bir de bir memurun haftalık tatili hafta içine veriliyor mu? Hafta sonuna sabit olmuyor mu? Umarım bilgilendirme yaparsınız çok sevinirim iyi çalışmalar.
Merhaba, bayramda çalışan işçiye bunun karşılığında izin verilemez: Bayram günü çalışan işçiye ücret yerine izin verilebilir mi?
Ancak bu günlerde çalışan bir işçiye genel tatil ücretinin mutlaka ödenmesi gerekir. En doğru bilgiyi kurumunuzdan alabilirsiniz. Memurun hafta tatili derken kastettiğiniz çalışan memur mu yoksa işçi mi?
Merhaba, cevabınızı çok geç fark ettim. Ben 4b kadroluyum çalışma arkadaşlarım 4d işçi kadrolu. Sormak istediğim şey şu :
Beni bayram günü zorla çalıştırabilirler mi? Bunun karşılığında ben ne kadar ücret almalıyım? Ya da müfredattaki şekilde 8 saate karşılık 1 gün izin mi almalıyım veya çalıştırılmam yasal değil midir?
Haftalık tatil ise müfredatta memur cumartesi ve pazar günü izinlidir şeklinde fakat ben cuma ve cumartesi yapıyorum iznimi. Bu yasal mıdır?