Memur amirini şikâyet edebilir mi?

Bir memurun amirinden memnun olmaması ihtimal dâhilindedir. Bu memnuniyetsizlik ister memurdan kaynaklansın, isterse de amirden; memur amirini şikâyet etmek isteyebilir. Peki, ama memur amirini şikâyet edebilir mi?

657’de memurun şikâyet hakkı

Devlet memurunun şikâyet hakkı 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 21’inci maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddeye göre devlet memurları kurumlarıyla ilgili resmi ve şahsi işlerinden dolayı müracaat; amirleri veya kurumları tarafından kendilerine uygulanan idari eylem ve işlemlerden dolayı şikâyet ve dava açma hakkına sahiptir.

Ayrıca müracaat ve şikâyetlerin söz veya yazı ile en yakın amirden başlayarak silsile yolu ile şikâyet edilen amirler atlanarak yapılacağı da maddede ifade edilmiştir.

Müracaat ve şikâyetlerle ilgili bir yönetmelik Bakanlar Kurulu tarafından yayımlanmış ise de 2018 yılında yapılan bir değişiklikle yönetmelik çıkarma yetkisi Cumhurbaşkanına verilmiştir. Ancak Cumhurbaşkanlığı tarafından yeni bir yönetmelik çıkarılmadığı için Bakanlar Kurulu tarafından çıkarılmış olan “Devlet Memurlarının Şikâyet ve Müracaatları Hakkında Yönetmelik” hâlen yürürlüktedir.

Memurun şikâyet hakkı neyi kapsar?

Memurun şikâyet hakkı iki tür şikâyeti kapsamaktadır. Bunlar sırasıyla aşağıdaki gibidir:

• Memurun kurumu tarafından kendisine uygulanan eylemi ya da işlemi şikâyeti
• Memurun amiri tarafından kendisine uygulanan eylemi ya da işlemi şikâyeti

Görüleceği üzere memurun hem amirini hem de kurumunu şikâyet etme hakkı bulunmaktadır.

Müracaat ve şikâyet farkı

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 21’inci maddesinde devlet memurlarının hem müracaat hem de şikâyet hakkından bahsetmektedir. Müracaat adından da anlaşılacağı üzere bir başvuru olarak görülür ve buradaki amaç temel olarak bir konuda bilgi sahibi olmak ya da bir şeyin yapılmasını veya yapılmamasını istemektir.

Şikâyet ise yapılan ya da yapılmayan bir işlem veya eylem ile ilgili üst makamlara yapılan bir tür ihbar ya da bildirim olarak değerlendirilebilir.

Toplu şikâyet yasak mı?

657 sayılı Kanun’a göre şikâyet bir hak olsa da toplu şikâyet 2011 senesine kadar mümkün değildi. Hatta toplu şikâyet veya toplu müracaat memurlar için aylıktan kesme cezasını gerektiren fiiller arasında sayılıyordu.

Buna göre; birden fazla Devlet Memurunun toplu olarak söz veya yazı ile şikâyette bulunmaları yasaktı ve bir veya aynı hadise birden fazla memurun şikâyetlerine sebep veya konu olursa bunların her biri, ayrı ayrı ve tek başına şikâyet haklarını kullanabiliyorlardı.

Fakat 2011’de yapılan değişiklikle bu yasak kalktı ve memurların toplu şikâyette bulunabilmesinin önü açıldı. Bu tarihten beri memurlar toplu şikâyette bulunmak hakkına pekala sahiptir.

Şikâyet yazılı mı sözlü mü olur?

657’ye göre memur, şikâyetini ister sözlü ve isterse de yazılı yapabilir. İlk bakışta şikâyetin yazılı yapılması gerektiği düşünülse de memurların özel durumlar nedeniyle her zaman yazılı şikâyette bulunamayacakları da bir vakıadır.

Yazılı şikâyet bir dilekçe ile yapılır ve dilekçede şikâyet konusu ile bunu ilgilendiren mevzuat açıklanır, dilekçe şikâyet eden tarafından imzalanarak ilgili amire verilir.

Sözlü bir şikâyet olduğunda ise bu durum amir ve memur arasında düzenlenecek bir tutanağa bağlanır. Bunun için memur amirine şikâyeti ilettiği anda, bir tutanak düzenlenerek tutanağa şikâyetin sözlü olarak yapıldığı kaydedilir ve tutanak ikisi tarafından imzalanır.

Eğer şikâyetçi tutanak düzenlenmesini istemiyorsa, şikâyet yapmamış kabul edilir. Bir başka deyişle, sözlü şikâyetin dikkate alınması için, şikâyetin iletildiğine dair bir yazılı tutanağın düzenlenmesi şarttır.

Şikâyeti hangi amir inceler?

Hangi amir şikâyet ediliyorsa, bu amirin ilk disiplin amiri şikâyeti inceler. Eğer memurun şikâyeti bir başka amire ya da memura ilk olarak ulaşmışsa, şikâyet edilen amir kim ise, bunun ilk disiplin amiri tespit edilir ve bu amire dilekçe ya da şikâyet 3 gün içinde intikal ettirilir.

Şikâyetin inceleme süresi

Memurun şikâyeti, şikâyeti değerlendirecek olan amire ulaştığı andan itibaren en geç 30 gün içinde tamamlanmak zorundadır.

Örneğin memur şube müdürünü şikâyet etsin ve bunu şube müdürünün sıralı disiplin amiri olan daire başkanı yerine başka bir şube müdürüne bildirmiş olsun. Bu şube müdürü şikâyeti aldığında değil de şikâyeti ilgili daire başkanına ilettiğinde 30 günlük süre başlayacaktır.

Memurun şikâyet sonucuna itirazı

İlgili amir tarafından verilen karara memur, kararın kendisine tebliğinden itibaren 10 gün içinde itiraz edebilir. Bu itirazın bir üst mercie yapılması gerekir. Yukarıdaki örnekte memur genel müdür yardımcısına itirazda bulunabilir.

Şikâyet eden memura disiplin cezası verilir mi?

Şikâyet hakkını yukarıda belirtilen usullere ve Devlet Memurlarının Şikâyet ve Müracaatları Hakkında Yönetmelik hükümlerine uygun kullanan bir memura asla disiplin cezası verilemez.

Ancak memurun bu usul ve esaslara uymadan şikâyette bulunması halinde, memura uyarma cezası verilmesi mümkündür. Ayrıca şikâyet hakkını kullanırken suç işlemenin de mümkün olmadığını hatırlatmak isterim. (Şikâyet esnasında hakaret edilmemeli ya da iftirada bulunulmamalıdır).

Şikâyeti dikkate almayan amire disiplin cezası

Usulüne uygun yapılmış bir şikâyeti amir işleme koymak ve bunun gereğini yapmak zorundadır. Bu konuda görevlerini zamanında ve eksiksiz olarak yerine getirmeyen amirlere durumun niteliğine ve ağırlık derecesine göre 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nda belirtilen disiplin cezaları verilir.

SONUÇ

Memur amirini şikâyet edebilir mi? Elbette şikâyet edebilir, burada dikkat etmesi gereken husus, bu yazıda izah ettiğim ve ilgili yönetmelikte belirtilen usul ve esaslara uygun bir şikâyetin yapılmasıdır.

Dikkat edilmesi gereken bir başka konu da şikâyette bulunurken sakin kalınması ve hakaret, iftira ve benzeri suç teşkil edebilecek ifadelerden kaçınılmasıdır.

Şikâyette bulunmak memurun en tabi hakkı olduğu gibi, usulüne göre yapılmış bir şikâyeti incelemek ve sonuçlandırmak da amirlerin en temel görevlerinden biridir.

 Memurun amirini şikâyet etmesi ile ilgili sık sorulan sorular: