Kıdem tazminatı tavanı hakkında her şey

Kıdem tazminatı tavanı rakamı internette neredeyse bütün sitelerde yer almakta ve bu rakama kolayca ulaşılabilmektedir. Peki ama kıdem tazminatı tavanı nedir ve nasıl hesaplanır?

Bu tavan neye göre belirlenir? Bu soruların cevabını siz de merak ettiyseniz, doğru yerdesiniz! Kıdem tazminatı tavanı konusunu her yönüyle ele aldık.

Kıdem tazminatı nedir?

Kıdem tazminatı; işçinin ancak belirli şartlar dahilinde hak edebildiği ve işten ayrılırken ona ödenmesi gereken bir tazminattır.

Kıdem tazminatı hak etme halleri o kadar çeşitlidir ki; bu yazıda anlatmaya kalkarsam, yazı amacı dışına çıkmış olur.

Kıdem tazminatının hangi hallerde hak edileceğini merak edenler şu yazıma göz atabilir: https://mustafabaysal.com/kidem-tazminati-alma-sartlari/

Kıdem tazminatı nasıl hesaplanır?

İşçi çalışmış olduğu her bir yıl için bir brüt ücreti tutarında tazminat almaya hak kazanır. Bu brüt ücret ise, işçinin işten ayrılırken aldığı en son ücret esas alınarak hesaplanır.

Bu konuda da detaylı bilgi almak için şu yazıma bakabilirsiniz: https://mustafabaysal.com/kidem-tazminati-hesaplamasi-ornegi/

Kıdem tazminatı kesintileri

Kıdem tazminatı işçinin en az kesintiye uğrayan alacak kalemidir. Kıdem tazminatından sadece damga vergisi kesintisi yapılır ki; bu oran yüzde birin dahi altındadır.

İşçinin brüt ücreti çok yüksekse kıdem tazminatı ne olacak?

Diyelim ki işçinin en son brüt ücreti 50.000 TL olsun. Aynı işçinin 10 yıldır da işyerinde çalıştığınız varsayalım. Bu işçinin kıdem tazminatı 500.000 TL mi olacaktır? Hayır. Bunun sebebi ise kıdem tazminatı tavanıdır.

Kıdem tazminatı tavanı neden var?

Kanaatimce bu tavan, işverenin birdenbire çok yüksek tazminat miktarlarıyla karşılaşmaması için vardır.

Fakat yine kendi düşünceme göre; işçinin çalışırken çok yüksek maaş alması durumunda tazminatının da aynı derecede yüksek olması pekâlâ mümkün olabilirdi.

Bu durumda örneğin 25.000 lira brüt maaş alan bir işçi ile 75.000 lira brüt maaş alan işçinin hemen hemen aynı kıdem tazminatını alacak olması şahsen çok adil görünmüyor.

Fakat bizim kanaatimiz ne olursa olsun, kıdem tazminatına bir tavan getirilmiştir ve işçinin maaşı ne kadar olursa olsun, kıdem tazminatına esas ücreti bu tavanı geçemeyecektir.

Kıdem tazminatı tavanı nedir?

O halde kıdem tazminatı tavanı şu şekilde tanımlanabilir: İşçiye yapılacak kıdem tazminatı miktarına bir üst sınır oluşturan ve işçinin maaşı ne kadar olursa olsun, işverenin ödemekle yükümlü olduğu azami kıdem tazminatı tutarını belirleyen tavandır.

Kıdem tazminatı tavanının kanuni dayanağı

Hukukun en temel ilkesi burada da geçerlidir: Toplumu ilgilendiren genel kurallar ancak yasalarla ve yasalara dayanan normlarla koyulabilir. İşte kıdem tazminatı tavanı da hukuki dayanağını, yürürlükten kaldırılan ama sadece 14 üncü maddesi yürürlükte olan 1475 sayılı eski İş Kanunundan almaktadır.

Bu kanunun yürürlükte olan 14’üncü maddesine göre; kıdem tazminatının yıllık miktarı, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi olan en yüksek Devlet memuruna ‘Emekli Sandığı Kanunu’ hükümleri kapsamında 1 hizmet yılı için ödenecek azami (en yüksek) emeklilik ikramiyesini geçememektedir.

Kıdem tazminatı tavanının belirlenmesi

O halde kıdem tazminatı tavanı durağan değil sürekli değişen bir tavan olacaktır. Çünkü bu tavan için esas alınan emeklilik ikramiyesi tutarı da her yıl değişmektedir. O halde yapmamız gereken en yüksek devlet memuru için ödenecek azami emeklilik ikramiyesi tutarını bulmak olmalıdır.

Tavan hesabında gerekli olan bilgiler

Kıdem tazminatı tavanı hesaplaması için bize aşağıdaki bilgiler gerekmektedir:

• En yüksek devlet memuru aylık göstergesi kaçtır?
• Bu memura ödenecek emeklilik ikramiyesi nasıl belirlenir.

En yüksek devlet memuru kim?

Bu sorunun cevabını bulacağımız yer Maliye ve Hazine Bakanlığı Kamu Mali Yönetim ve Dönüşüm Genel Müdürlüğü yani eski adıyla BÜMKO’nun internet sitesi olacaktır: www.hmb.gov.tr/bumko-maas-istatistikleri-verileri

Buradaki veriler incelendiğinde en yüksek devlet memurunun mali verilerinin 2024 yılı için;

• En yüksek devlet memuru aylığının (Ek gösterge dahil) 9.500
• Aylık göstergesinin 1.500
• Ek göstergesinin 8.000
• Taban aylığı göstergesinin 1.000
• Kıdem aylığı göstergesinin 500
• Tazminat yansıtmasının 2,15

Olduğu görülmektedir. Daha önce en yüksek maaş alan devlet memuru Başbakanlık Müsteşarı olsa da Cumhurbaşkanlığı hükumet sistemi geldikten sonra, en yüksek devlet memuru maaşını alan kişi Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanı olmuştur.

En yüksek devlet memuru emeklilik ikramiyesi hesaplama

En yüksek devlet memuruna bir hizmet yılı için ödenecek olan emeklilik ikramiyesi aşağıdaki şekilde hesaplanmaktadır.

1. Aylık Gösterge X Aylık Katsayısı
2. Ek Gösterge X Aylık Katsayısı
3. Kıdem Aylığı Toplam Göstergesi X Aylık Katsayısı
4. Taban Aylık Göstergesi X Taban Aylık Katsayısı
5. En yüksek Devlet memuru aylığının (ek gösterge dahil) brüt tutarının ek göstergeye bağlı olarak belirlenmiş olan tazminat oranına tekabül eden tutar.

Katsayılar

Bütün bu bilgiler sabit olup bizim için değişen tek şey katsayılar olmaktadır. 2024 yılı için belirlenen katsayılar ise şu şekildedir:

• Aylık katsayısı 0,760871
• Taban aylık katsayısı 11,909083

Kıdem tazminatı tavanı hesaplama artık kolay

Bundan böyle hesaplamayı kendiniz de yapabilirsiniz. Yapmanız gereken tek şey aşağıdaki tabloda yer alan katsayıları her sene güncellemek olmalıdır.

1. Aylık Gösterge X Aylık Katsayısı = 1.500 X 0,760871
2. Ek Gösterge X Aylık Katsayısı = 8.000 X 0,760871
3. Kıdem Aylığı Toplam Göstergesi X Aylık Katsayısı = 500 X 0,760871
4. Taban Aylık Göstergesi X Taban Aylık Katsayısı = 1.000 X 11,909083
5. Tazminat yansıtma = En yüksek devlet memuru aylığı X Aylık Katsayısı X Tazminat Oranı = 9.500 X 0,760871 X 2,15

En yüksek Devlet memuru aylığının (ek gösterge dahil) brüt tutarının ek göstergeye bağlı olarak belirlenmiş olan tazminat oranına tekabül eden tutar.

Kıdem tazminatı tavanı nihai hesaplama

Kıdem tazminatı tavanı için yukarıdaki işlemler yapıldığında sonuçların sırasıyla şu şekilde olduğu görülecektir:

• 1.141,31
• 6.086,97
• 380,44
• 11.909,09
• 15.540,79

TOPLAM: 35.058,58 TL

Yıllar itibariyle kıdem tazminatı tavanları

Kıdem tazminatı tavanı değişken olduğundan her sene farklılık arz etmektedir. Şu bağlantıdaki listeye göz atarak 1980’den günümüze kadar, yıllar itibariyle kıdem tazminatı tavan miktarlarını görebilirsiniz: https://www.csgb.gov.tr/istatistikler/calisma-hayati-istatistikleri/kidem-tazminati/kidem-tazminati-tavan-miktari/

SONUÇ

Kıdem tazminatı tavanı hesaplamak zannedildiği kadar zor değildir. Yukarıdaki örnek hesaplamadan da bunu rahatlıkla görebilirsiniz.

2024 yılı için kıdem tazminatı tavanı 35.058,58 TL olmuştur. Ancak şunu önemle vurgulamak isterim ki; işveren isterse bu rakamın üzerinde kıdem tazminatı da ödeyebilir.

Fakat bu durumda kıdem tazminatı ödemesinin tabi olduğu vergi ve sigorta kesintisi rejimi değişecektir. Konuyla ilgili detaylı bilgiyi şu yazımdan alabilirsiniz: https://mustafabaysal.com/kidem-tazminati-tavani-asarsa-ne-olur/