SGK yol parası, gündelik ve refakatçi ücreti nasıl alınır?

Sigortalı olan ve sağlık hizmetinden faydalanan bir hak sahibinin, şartları oluştuğunda yol ve refakatçi giderleri ile gündelikleri SGK’dan alması mümkündür. Peki SGK yol ve gündelik giderleri nedir ve refakatçi ücreti için nasıl ödeme alınır?

SGK sağlık hizmeti

Bu hizmetten faydalanmak için, her şeyden önce sigortalı olmak gerekir. Ama sağlıktan yararlanma, bazı şartlara da tabidir.

Öncelikle şu yazımıza bakarak, işe giren ya da işten çıkan bir işçinin, hangi durumlarda sağlıktan yararlanabildiğini öğrenebilirsiniz: mustafabaysal.com/ise-girdikten-ne-kadar-sonra-sagliktan-yararlanilabilir

Kimler SGK’dan yol parası alabilir?

Bunun ön şartı elbette, tedavi görmektir. Ancak bu tedavinin, bazı şartları taşıması gerekir:

• Sigortalı, bulunduğu yerde bir hekime ya da diş hekimine gitmelidir.
• Bu hekim, göreceği lüzum üzerine, tedavinin BAŞKA YERDE yapılacağı kanaatine varmalıdır.
• Sigortalı, hekim tarafından “muayene edildiği yerleşim yeri DIŞINA” sevk edilmelidir.

Yerleşim yeri kavramından ne anlamak gerekir?

Sizin de görebileceğiniz üzere, tüm bu süreçlerin kilit kısmı, hastanın YERLEŞİM YERİ DIŞINDA bir başka yere sevk edilmesidir. O halde, yerleşim yeri nedir?

SGK’nın 2012/6 sayılı genelgesine göre; yerleşim yeri ifadesinden, kişinin ikametgahının bulunduğu yer ANLAŞILMAMALIDIR.

Yerleşim yerinden; kişinin ilk olarak başvurmuş olduğu sağlık sunucusunun belediye/büyükşehir belediye mücavir alanı anlaşılmalıdır.

Birinci, ikinci ve üçüncü basamak sağlık kuruluşları

Öncelikle, SGK bakımından birinci, ikinci ve üçüncü basamak sağlık kuruluşlarının ne anlama geldiğini kısaca açıklayalım.

Birinci basamak sağlık kuruluşu; temel olarak sağlık ocaklarını, resmi kurum tabiplerini, verem savaş dispanserlerini vb. ifade eder.

İkinci basamak sağlık kuruluşları; devlet hastanelerini, özel hastaneleri vb. ifade eder.

Üçüncü basamak sağlık kuruluşları ise; eğitim ve araştırma hastanelerini, özel dal eğitim ve araştırma hastanelerini ve üniversite hastanelerini ifade eder.

Daha detaylı bilgi için şu yazıma bakabilirsiniz: mustafabaysal.com/birinci-ikinci-ve-ucuncu-basamak-saglik-kuruluslari-hangileridir/

Sevk ikinci veya üçüncü basamak sağlık kuruluşu tarafından yapılmalı

Sağlık sunucusu basamaklarını yukarıda açıkladık; çünkü kural olarak sevkin, ikinci ya da üçüncü basamak sağlık kuruluşu tarafından yapılması gerekir.

Birinci basamak sağlık kuruluşu tarafından yapılan sevklerde, istisnaları hariç olmak üzere, yol giderleri SGK tarafından ödenmemektedir.

Sevk sonrası refakatçi giderleri nasıl ödenir?

Bunun için şu şartların sağlanması gerekir:

• Sevki düzenleyen sağlık kurumu, refakatçinin tıbben gerekli olduğunu belirtmiş olmalıdır.
• Alınan sevk ile gidilen sağlık kurumunda, refakatçi eşliğinde gelindiğinin ya da kalındığının sevk belgesi üzerinde belirtilmiş olması gerekir.

Yol gideri ne zaman ödenir?

Usulüne uygun şekilde, yerleşim yeri dışına sevk edilen ve giden hastanın, buraya gidiş dönüş için yaptığı yol giderleri, SGK tarafından ödenir.

Ancak burada önemli bir ayrıntı vardır. Hasta nereye sevk edilmiş olursa olsun, tedavinin yapılabileceği en yakın üçüncü basamak sağlık kuruluşu neredeyse, o mesafeye kadar olan yol gideri ödenir.

Örneğin Ceyhan devlet hastanesi tarafından, Ankara’da üniversite hastanesine sevk edilen bir hasta için; Ankara gidiş geliş yol giderleri değil; en yakın üçüncü basamak hastanenin bulunduğu Adana yol giderleri ödenecektir. Hasta, aradaki farkı cebinden karşılamak zorundadır.

Ancak aşağıdaki durumlar söz konusu ise; tüm mesafe ödenecektir. Örneğimizdeki hasta, şu tedavilerden birini görüyorsa, bu hastaya Ankara yol giderleri ödenebilecektir:

• Üçüncü basamak sağlık kuruluşları tarafından yapılan tüm sevkler (Üniversite hastanesi ya da eğitim araştırma hastanesi sevk etmişse)
• Organ, doku nakli vb. için yapılan sevkler
• Kanser tedavisi ve kontrolü için yapılan sevkler
• Uzuv nakli için yapılan sevkler
• Bazı acil haller
• Meslek hastalığı sebebiyle meslek hastanesinden yapılan sevkler

SGK yol gideri nasıl hesaplanır?

Burada birkaç senaryo söz konusu olacaktır. Sırasıyla bunları açıklayalım:

• Kişi mutat taşıt ile gidip gelmişse (otobüs, minibüs vb.) mutat taşıt ücreti ödenir.
• Kişi kendi özel aracıyla gidip gelmişse, yine mutat taşıt ücreti üzerinden ödeme yapılır.
• Her iki durumda da, mutat taşıta ait fatura ya da bilet gerekmez. Beyan esas alınır.

Mutat taşıt ücreti nasıl bulunur?

Bunun için SGK tarafından “Karayolları Şehirlerarası Yolcu Taşımacılığı Alanında Uygulanacak Taban Ücret Tarifesi Hakkında Tebliğ” esas alınmaktadır.

Gidilen yer ile yerleşim yeri arasındaki kilometreye göre ücretler belirlenir. Bu husus, SGK tarafından otomatik olarak hesaplanmaktadır.

SGK uçak parasını öder mi?

Mutat taşıt kabul edilmeyen araçlar; ticari taksi, ambulans ve tarifeli uçaklardır. Normalde, bunlarla gidilse bile, SGK mutat taşıt ücreti ödemektedir. Ama aşağıdaki hallerin varlığında, bunlar için ödenen yol paraları da SGK tarafından ödenmektedir:

• Sevk sağlık kurulu raporuyla yapılır ve raporda hastalığın türü, mutat taşıtla seyahat edilememe sebebi ve hangi taşıtla (uçak, taksi ya da ambulans) gidileceği belirtilmişse
• Kemoterapi, radyoterapi ve diyaliz gibi bazı tedavilerde, bu rapor bir kere alındıktan sonra 3 ay geçerlidir.
• Acil durumlarda, hastanın mutat dışı araçlarla sevkinin hekim tarafından öngörülmüş olması ve hekim tarafından imzalı belge ile belgelendirilmesi

Mutat dışı araçlarla yapılan seyahatlerde, fatura/bilet ibrazı geçerlidir. Uçakla seyahatlerde VİP ya da business class uçulsa bile ekonomik sınıf üzerinden ödeme yapılmaktadır.

SGK gündelik ödemesi nasıl yapılır?

Hastanın yerleşim yeri dışına sevki halinde, yol giderlerinin ödeneceğini söyledik. Bu hasta ayrıca GÜNDELİK alma hakkına da sahip olacaktır. Ancak bu da bazı şartlara tabidir:

• Sevk edilen hasta, ayakta tedavi gördüğü günler için gündelik alabilecektir.
• Ayakta tedavi gören hastaya sağlık raporu verilmişse, sağlık raporlu olunan günler için gündelik ödenmemektedir.
• Yatarak tedavi gören hastalara, bu günleri için gündelik ödenmez. Sadece gidiş ve dönüş günleri için gündelik ödenir.
• Sevk edilen hasta, sevk edildiği hastaneye başvurduğu gün tedavisi sona erer ve ayrılırsa, gündelik ödenmez.
• Sevk edilen hasta, gittiği hastaneden de başka bir hastaneye sevk edilirse, bu yeni hastanede de ayakta tedavi gördüğü günler için gündelik alabilir.

SGK yol giderleri ve gündelikler nereden alınır?

Bu ödemeler, SGK tarafından PTT aracılığıyla yapılmaktadır.

SGK gündelik miktarı ne kadar?

SGK tarafından hastalara ödenen gündelik miktarı iki türdür:

• Aynı ilde yapılan sevklerde (ilçe-merkez arası) 100 gösterge rakamının devlet memurları için belirlenen aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunan tutar ödenir.
• İller arası sevklerde, 200 gösterge rakamının devlet memurları için belirlenen aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunan tutar ödenir.

2021 yılı için gündelik miktarları sırasıyla 16,58 TL ve 33,16 TL’dir.

SGK yol giderleri, gündelik ve refakatçi ücreti örnekleri

Durumu daha iyi anlamak için, birkaç örnek yapalım. Her bir örnek, bu ödemelerin hangi şartlarda alınabildiğini daha rahat kavramanızı sağlayacaktır.

Örnek 1: Ceyhan devlet hastanesinden Ankara’ya sevk edilen hasta, refakatçisiyle beraber uçakla Ankara’ya gitmiştir. Ankara’da 7 gün yatarak tedavi görmüş ve yine uçakla Ceyhan’a dönmüştür.

Bu hasta; yukarıda belirttiğimiz kanser/organ nakli gibi nedenlerle sevk edilmemişse:

• Adana’ya kadar olan yol giderlerini alabilecektir. Bu da mutat taşıt üzerinden ödenecektir.
• Hastanede yatarak tedavi gördüğü için, hastanedeki günleri için gündelik alamayacaktır.
• Sadece gidiş ve geliş günleri için olmak üzere 2 günlük gündelik alabilecektir.
• Refakatçisi de kendisi gibi 2 gün için gündelik ve Adana için yol giderlerini alabilecektir.

Örnek 2: Aynı hasta bu kez, kanser tedavisi nedeniyle Ankara’ya sevk edilmiş ve Ankara’da ayakta tedavi edilmiş olsun. Bu defa:

• Kanser nedeniyle sevk edildiği için, Ankara’ya kadar olan yol giderini alabilecektir.
• Hastanede ayakta tedavi gördüğü için, 7 günün tamamı için gündelik alabilecektir.
• Gidiş geliş günleri için de 2 günlük gündelik alabilecektir.
• Refakatçisi de kendisi gibi 9 gün için gündelik alabilecektir.

Örnek 3: Aynı hasta, yine kanser nedeniyle ve bu kez sağlık raporunda “uçakla seyahat etmesi gerekir” ibaresini de alarak Ankara’ya gitmiş ve 7 gün ayakta tedavi edilmiş olsun. Uçak biletini, yer bulamadığı için mecburen business class almıştır. Bu kez:

• Yine Ankara’ya kadar gidiş dönüş yol giderlerini alabilecektir.
• Uçak onayı olduğu için, uçak biletini ibraz ederek, yol giderini alması mümkündür.
• Bileti business class olsa da, ekonomi sınıfı üzerinden SGK ödeme yapacaktır.
• Yine kendisi ve refakatçisi toplam 9 günlük gündelik alabilecektir.

Örnek 4: Aynı hasta; kanser nedeniyle Ankara’ya sevk edilirken; sevk evraklarında “uçakla seyahat etmesi gerektiği” ibaresi yoktur ve refakatçi gerektiği de belirtilmemiştir. Hasta yine uçakla ve refakatçiyle gitmiştir. Bu durumda:

• Uçak bileti ödenmeyecek ve mutat taşıt ücreti (otobüs) yol gideri olarak ödenecektir.
• Refakatçi için ödeme yapılmayacaktır.
• Hasta 9 günlük gündelik alabilecektir.

SONUÇ

Bulunduğu yerdeki sağlık kuruluşu tarafından, yerleşim yeri dışındaki bir sağlık kuruluşuna sevk edilen sigortalı, şu 3 kalem ödemeyi alabilir:

• Yol giderleri
• Gündelik
• Refakatçi giderleri

Ancak bu, ne yazık ki her durumda mümkün değildir. Hastanın nereden sevk edildiği, nereye sevk edildiği, hastalığın türü, sevk evrakının içeriği ve başka birçok husus sonucu değiştirmektedir.

Genel olarak ne zaman ve nasıl SGK’dan yol gideri, gündelik ve refakatçi giderlerini alabileceğinizi yazımızda açıklamaya çalıştık.

Yazının sonunda derli toplu bilgi vermeyi sevsem de, bu öyle bir konu ki; özetlemek bile neredeyse imkansız. Yazıyı dikkatli bir şekilde okumanız gerekir.

Yine de; yerleşim yeri dışında başka bir yere sevk edilmişseniz ve sevk giderlerini SGK’dan almak istiyorsanız, çok fazla araştırmaktansa, SGK’ya başvurmanızı öneririm. Böylece olumlu ya da olumsuz, mutlaka bir cevap alırsınız.

Bu yazıyı ise, özellikle sevk almadan önce okumanızı ve gerektiğinde hastane personelini uyararak, hata yapılmasının önüne geçmenizi öneririm.

Yol, gündelik ve refakatçi giderlerinin ödenmesi için, posta yoluyla ya da elden bulunduğunuz yerdeki SGK il müdürlüklerine ya da merkez müdürlüklerine başvurabilirsiniz.

Ancak sevkin yapıldığı gün dahil olmak üzere, 5 iş günü içinde sevk edildiğiniz yere başvurmanız gerektiğini unutmayın. Bu süre, tedavi giderlerinin ödenmesi içindir. Süreyi kaçırırsanız, tedavi giderleriniz SGK tarafından ödenmez.

Daha önemli olan ise şudur; eğer sevk sonucunda, yazımızda belirttiğimiz yol ve gündelik ödemesi talep edecekseniz, bu kez süreniz 5 değil 3 iş günüdür.