Fazla mesai tek başına karışık ve anlaşılması güç bir konu iken, 24 saat çalışan işçinin fazla mesai hesabı daha da karışacaktır. Yine de sizin için 24 saat çalışmada fazla mesai hesabının nasıl yapılması gerektiğini açıklayacağım.
24 saatlik vardiya olur mu?
Postalar Halinde İşçi Çalıştırılarak Yürütülen İşlerde Çalışmalara İlişkin Özel Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre; 24 saat kesintisiz çalışılması gereken işyerlerinde posta sayısı 24 saatlik süre içinde en az 3 işçi postası çalıştırılacak şekilde düzenlenmelidir.
Ancak turizm, özel güvenlik ve sağlık hizmeti yürütülen işlerde ve bu işlerin yürütüldüğü işyerlerinde faaliyet gösteren alt işveren tarafından yürütülen işlerde düzenleme 24 saatte iki posta olacak şekilde yapılabilmesi de mümkün kılınmıştır: mustafabaysal.com/hangi-sektorlerde-gece-mesaisi-degisti/
Fakat uygulamada birçok işyerinde tek vardiyalı çalışmanın yapıldığı görülür. Yani işçi işyerine gelir ve 24 saat çalışıp işten ayrılır. Bu arada elbette dinlenir ve belki uyur; yine de işyerinde geçirilen süre 24 saat olur.
Bu 24 saatlik sürenin ne kadarının çalışma süresi sayılacağı ve ne kadarının dinlenme olarak kabul edileceği önemlidir.
Böylece işçinin günlük çalışma süresi tespit edilebilir ve fazla çalışma ücretine hak kazanıp kazanmadığı belirlenebilir
24 saat süren vardiyalarda fazla çalışma
Fazla çalışmanın tanımını yaparken, haftalık 45 saati aşan çalışmaların fazla çalışma olarak nitelendirilebileceğini yazmıştık: mustafabaysal.com/fazla-calisma-nedir-fazla-calisma-ucreti-nasil-hesaplanir
Bu da demektir ki, fazla çalışma ne aylık olarak ne de günlük olarak hesaplanmaz. Fazla çalışma hesabının haftalık yapılması gerekir: mustafabaysal.com/fazla-mesai-aylik-hesaplanabilir-mi/
Fazla mesai günlük hesaplanmaz mı?
Bu sorunun cevabı İş Kanununa göre kesinlikle hayırdır. Buna rağmen, fazla çalışmanın haftalık yerine günlük belirlendiği bazı haller bulunmaktadır.
Bunun sebebi ise, Yargıtay’ın yerleşik içtihatlarıyla fazla çalışma kavramına yeni tanımlar getirmesidir.
Yargıtay 24 saat çalışma için ne diyor?
Bir Yargıtay kararında şöyle denilmektedir:
“… Davacının gümrüksüz satış mağazasında satış görevlisi olarak 24 saat dinlenme 24 saat çalışma şeklinde görev yaptığı anlaşılmaktadır. Mahkemece davacının 24 saatlik çalışmasından 10 saat ara dinlenme mahsup edilerek sonuca gidilmiş ise de bu hesap tarzı hatalıdır.
Mahkemenin kabul ettiği 10 saatlik ara dinlenme süresi, radyolink gibi nöbet tutulan yerlere yönelik bir uygulamadır. Radyolink gibi nöbet tutulan ve uyuma imkânı bulunan işlerde çalışanlar açısından 24 saatte 10 saat ara dinlenme düşülerek sonuca gidilmektedir.
Somut uyuşmazlıkta, davacının görev yaptığı gümrüksüz satış mağazasında uyuma imkânı olup olmadığı saptanmadan 24 saatten 10 saat ara dinlenmesi düşülmesi hatalıdır. Mahkemece yapılacak araştırma sonucunda, işçinin uyuma imkânı var ise 10 saat ara dinlenme, uyuma imkânı yok ise 4 saat ara dinlenme düşülerek sonuca gidilmelidir…” (9 Hukuk, 2017/10287 K.).
Günlük çalışma 14 saat değil, ama neden?
Yargıtay kararları incelendiğinde, daha önceleri, işçinin fiilen 24 saat boyunca çalışmasının hayatın olağan akışına aykırı olduğu kanaatiyle böyle bir standart getirilmişti.
İşçi, 24 saat boyunca kesintisiz çalışmış olsa bile Yargıtay açısından 14 saat fiilen çalışmış kabul edilmekteydi.
Fakat bu karar aslında bu Yargıtay içtihadı özel bir konu için verilmişti ve yukarıdaki kararda da görüleceği üzere “radyolink gibi nöbet tutulan yerler” için geçerli kabul edilmelidir.
24 saat çalışan işçinin uyuyup uyumadığına bakılır
Yargıtay’a göre bir işçinin 24 saat kesintisiz çalışması asla kabul edilemez. Ancak ne kadar çalışmış sayılacağı da işçinin uykusuna bağlıdır. Buna göre;
- İşçinin uyuma imkânı var ise çalışması 14 saat kabul edilir.
- İşçinin uyuma imkanı YOK ise çalışması 20 saat kabul edilir.
11 saatin üzeri fazla çalışma kabul edilir
Bilindiği üzere İş Kanununa göre işçinin günlük azami çalışma süresi 11 saattir: mustafabaysal.com/isci-bir-gunde-en-cok-kac-saat-calistirilabilir
Bu saatin üzerinde işçinin, hangi gerekçeyle olursa olsun, çalıştırılması İş Kanunu tarafından açıkça yasaklanmıştır. İşte Yargıtay burada devreye girmekte ve şöyle demektedir:
“Eğer İş Kanunu günlük çalışma süresini en çok 11 saat olarak belirlemişse; bu sürenin üzerinden işçinin çalıştırılması halinde, haftalık çalışma süresine bakmaksızın işçinin 11 saatin üzerindeki her çalışmasını fazla çalışma sayarım.”
24 saat çalışmada fazla mesai hesaplaması örneği
Örneğimizde iki çalışan olsun. Bu çalışanların doktor olduğunu ve özel bir hastanede acil nöbeti tuttuklarını varsayalım.
Örneğimizdeki doktorlardan birisi acil nöbetinde uyuyabiliyor olsun ve diğeri hiçbir şekilde uyuyamıyor olsun.
Özellikle dava aşamasına, işçinin uyuyup uyumadığı konusunu hakim, tanık dinleyerek ya da başkaca delilleri inceleyerek, takdir edecektir.
Bu doktorlardan nöbetteyken uyuyabilen 14 saat çalışmış kabul edilirken, uyuma şansı olmayan doktor ise 20 saat çalışmış sayılacaktır.
Böylece ilk doktorun o 24 saatlik nöbetinde 3 saat fazla mesai ücreti alma hakkı olurken, ikinci doktorun 9 saat fazla mesai ücreti alma hakkı olacaktır.
SONUÇ
İşçinin 24 saat kesintisiz çalışması halinde işçi Yargıtay kararları gereğince fiilen 14 ya da 20 saat çalışmış kabul edilir.
Yine Yargıtay kararları gereğince de; işçinin günlük 11 saatin üzerindeki her çalışması, haftalık çalışma süresi dikkate alınmaksızın fazla çalışma kabul edilmelidir.
O halde; 24 saat çalışan işçi bu süre zarfında uyuma imkanına sahipse günlük 3 saat ve uyuma imkanına sahip değilse günlük 9 saat fazla mesai yapmış kabul edilecektir.
24 – 48 vardiyalı sisteminde çalışan işçilerin genel olarak haklarını merak ediyorsanız, bu konuyu daha önce yazmıştım: mustafabaysal.com/24-saat-calisan-isci-hangi-haklara-sahiptir/
Selam hocam ben bir iş yerinde 24 saat çalışma 72 saat dinlenme şeklinde çalışıyorum sadece gece mesaisi alıyorum fazla mesai ücreti alma hakkım var mı hiç bir yerde bu konuda bir açıklama bulamadım cevap verirseniz sevinirim saygılar
Merhaba, açıkçası sorunuzun cevabı tam olarak bu yazıda var. Dikkatli okumanızı öneririm.
3 saat mesai yazılır diyor ama bunu bir türlü anlatamadım iş yerine o yüzden yazdım emin olmak için
Hocam kolay gelsin. Ben 2011 2019 arası 112 acil ambulans şöforu olarak çalıştım. Kamu işçisiyim. Çalışma sistemi 24/72 idi. 2018 den sonra bu yasal değil diyerek 12/36 çalışma sistemine döndüler. Ben sağlık sorunlarından dolayı 2019 yılında istifa edip bu fazla çalışma konusunu mahkemeye taşıdım. Tüm nöbet listelerini onaylı bir şekilde mahkemeye sunduk. Nöbet listesinde kesintisiz olarak çalıştığımız belli. Kesinlikle ara dinlenmesi çay molası veyahut yaptığımız işin doğası gereği uyku uyuma veya işyerini terk etme gibi bir şansımız yok.öyleki bir vaka verildiğinde 90 saniye içinde ambulansta olmamız ve hareket etmemiz gerekiyor. Dosya bilirkişiden geldi ve mesai hesaplamasını günlük 3 saat fazla mesai olarak hesaplanmış vede bu hesaplanan tutarı o ay (diyelim 23 Nisan ve fazla mesai ücreti, veya pazar gününe denk gelen tis hakkımız olan 1+1 yevmiye uygulanan yada gece zammı) fazla ödenen mesailerden mahsup edip düşmüş eğer yoksa mesai olarak ekleyip hesaplanmış.ayrıca son 3 yılımı taşrada geçirdim ve bunun için de harcırah talebim oldu. Şimdi 1-benim gibi 24/72 ara dinleme olmadan çalışanlar için yorumunuz nedir 9 saat mi yoksa 3 saat mi mesai hakkım olur. 2-bu hesaplanan mesai ücreti diğer farklı mesai alacaklardan mahsup edilir mi. 3-mahkeme 3 saat olarak hesaplanmış olsa dahi bu yargıtay da düzelir mi. 4-bilirkişi ısrarla yorum katarak 3 saat olarak hesaplanmış bu yasalmı. Elimde tüm çalışmalarımın onaylı nöbet listesi var ve burda işe 1 saat geç kalsak otomatik olarak aylık çalışma saatini düşürüyor e imza attığımız için vede hiçbir şekilde ara dinlenme saati düşülmeden hesaplanmış liste. 5-harcırah alınması için illa memur mu olmak gerekir ve çalıştığım yerin şehre bağlılığı yok yaklaşık evime 40 km müdürlüğe ise 50 km. Bunun için harcırah alabilirmiyim. 6—iş mahkemeleri yargıtay kısmı da dahil ortalama kaç yıl sürüyor. Kusura bakmayın hocam biraz uzun oldu ama sizden ricam cevap verebildikleriniz benim için çok önemli şimdiden teşekkür ediyorum
Merhaba, sorularınıza sondan başlayarak cevap vereyim. Ülkemizde bilinmesi en güç şeylerden birisi, davaların ne kadar süreceğidir. Sizin durumunuzda bu süre. 1 sene de olabilir, 10 sene de olabilir. Normalde İş Kanunu’nda harcırah uygulaması yoktur; ancak kurum içi ve diğer mevzuatlar gereği işçilere ödenen bir harcırah varsa, bunun ayrıntısını benim bilmem mümkün olmaz.
24 saat çalışma diye bir kavram Yargıtay’a göre yoktur. Peki 24 saatlik vardiyada kaç saat çalışılmış olur? Sorunun cevabı yazımızda zaten var, tekrar göz atamanızı öneririm. Göreceksiniz ki Yargıtay, işçinin uyuma imkanının olup olmamasına göre bir yorum yapmaktadır.
Hesaplanan fazla mesai alacağı işçiye ödenmelidir; mahsuplaşmanın nedenini anlayamadım. Çünkü fazla çalışma ile diğer ödemeler farklı kavramlardır. Yine de burada, ayrıntıyı bilmeden asla bilirkişinin yanlış yorumladığını söyleyemem.
İşin özeti; ben size yol göstersem bile, aradığınız cevapları veremem. Bu cevapları size, davadaki avukatınız vermelidir.
Hocam zaman ayırdığınız için teşekkür ederim
MERHABA BENİM BİR SORUM OLUCAKTI SÜREKLİ GECE ÇALIŞMAK İSTEYEN BİR GÜVENLİK GÖREVLİSİ HAFTA SONU 2 GÜN GÜNDÜZ GELSE HAFTA İÇİDE GECE ÇALIŞSA BU YASALMI KURUM SIKINTI YAŞARMI
Hocam 24 saat nöbet uygulaması ile çalışan bir işçi Resmi Tatil günü olan 25 MAYIS 2020 de, sabah 09:00 da işe gelip 26 MAYIS 2020 de sabah 09:00 da işi bırakırsa Fazla Çalışma ücreti 2 Gün üzerinde yoksa 4 gün üzerinde ödeme yapılır.
Merhaba, bu durumun fazla mesai ile bir ilgisi bulunmaz. İşçi 25 mayıs mesaisi için 1 günlük ekstra genel tatil ücreti alırsa kanaatimce yeterli olacaktır.
Kamu kurumunda özel güvenlik çalışıyorum sabah 06.Oo öğle 12.Oo akşam 06.Oo ifa ediyoruz malum gece 12 saat oluyor.Böyle bir sistem olurmu nizamimi teşekkür
Mrhb kurumsal bir firmada teknisyen olarak calismaktayim yilda 1 ay boyunca gunduz mesai ye gelip gece acil ariza cikarda saat farketmeksizin işe cikiyorum ve ekstra mesai ucreti alamiyorum.hakli fesih olurmu.
Tesekkurler.
Merhaba. Bu dönemde fazla mesai hakkınız doğuyorsa ve buna rağmen ödenmiyorsa evet haklı fesih nedeni olur. Ama öncesinde işverene yazılı olarak başvurup ödenmeyen bu mesai ücretlerini talep etmenizi öneririm. Ödenmezse, artık haklı fesih yapabilirsiniz.
bizler devlet hastanesinde işçi olarak çalışmaktayız AMATEM servisi yani MADDE BAGIMLILARI biz 24 saat nöbet tutmak istiyoruz bu mümkünmüdür çalışma saatlerimizde eksik veya fazlamız olmuyor herşey yolunda yani istese hastane idaresi bunu yapamazmı bu serviste tek personel tüm işlere (hemşire ) hariç tüm işlere hakim oluyor daha önce denedik günlük 3 vardia ile olmuyor cevap yazarsanız sevinirim.
Bu sorunun cevabını alamamışsınız ama 1 sene önce yazmışsınız nasıl oldu şuan nasıl çalışıyorsunuz bende işçiyim 24 tutmak istiyorum yeni girdim kamu kurumuna
İbrahim bey, şu anki mevzuatımıza göre bu mümkün değildir. Bunun için ancak yasa değişikliği olması gerekir. Aksi takdirde, hiçbir işçi 24 saat kesintisiz çalıştırılamaz.
Selam. Ben boya makinası nda çalışıyorum. Ve gerekli havalandırma sistemi yok bunu defalarca dile getirdi. Hala yeterli çözüm. Yok . Eski sağlığımdaaa yok.yok.givi hissediyorum. Bununla.bi yaptırım yapabilirmym ?
Adil bey size tavsiyem ALO 170’i aramanızdır. İş sağlığı ve güvenliği yönünden teftiş istediğinizi belirtin. İş müfettişleri bu sorunu düzeltecektir.
merhaba, bize bu yazınızda bahsedilen hukuk genel kurulu kararı lazım. esas , karar numaralarına nasıl ulaşabiliriz?
Merhaba. Aynı karar olmasa da, benzer bir karar işinizi görebilir: 9 Hukuk, 11/04/2008 tarih, 2007/9151 E.
Bende hic biliyorum elimde sadce o yila ait tazminat taksitleri duruyor 8 taksit yaoildu ve sadce 3 odendi
Merhaba, Üniversite hastanesinde taşeron olarak çalışmaktayız.gündüz 8:.-17:30 ve gece vardiyası 16:30 – 08:30 olarak çalışıyor idik . Ancak bir çalışanın şikayeti üzerine 16 saatlik gece mesaileri iptal edildi ve 12 saate çevirildi. Böylece ayda 10 gece 3 yada 4 gün gündüz gelerek tamamladığımız mesai bize 10 gece 11 gündüz 12 şer saatlik mesai olarak döndü ve mesai içinden çıkılmaz bir hal aldı. Diğer kurumlarda 45 saat çalışan taşeron şirket elemanları mesaisi bizde 48 saat (yarım saat yemek arası ekleyerek) olarak uygulanıyor .Ayrıca sağlık çalışanına uygulanan 12 saat mesai sekreter ve temizlik hizmetlerine uygulanmıyor. Teşekkürler
Konunun üzerinden biraz zaman geçmiş. Ama zehire göre panzehir geliştirebilirsek işte başarıyı orada yakalarız. Bir yorumum olacak;
Sırf 1 tane daha eleman almamak için vardiyaları böyle döndürmeye calışıyorlar gibi. Bir de üzerine vardiya çizelgesi yazan kişinin bilgisizliği ve iş bilmezliği eklenince olaylar arap saçı olup bir sürü çalışanı kangrene sokuyor.
Yılmayın! ALO 170 ‘e ihbar edin, şikayet edin, fazla mesaileriniz ödenmezse (12 saat) şikayet edin, serbest zaman kabul etmeyin, 16 saati şikayet edin. Vardiya listelerinde postalar adil değişmesse de şikayet edin. Siz işten atılmaktan korkuyorsanız soyadı tutmayan bir akrabanız etsin, TC no versin hiç sorun değil. Devlet yazılı konusur.
Ne zamanki devletten aldıkları İPC (Para cezaları) 1 personel maliyetini aşacak; işte o zaman oraya bir kadro açarlar. Ve sayınız tam olup 8 er saat adaletli bir şekilde çalışma ortamı yaratırsınız.
Unutmayın; hak verilmez, Alınır…
Slm ben devlet hastanesinde tıbbı sekreter olarak çalışıyorum. Biz acil serviste 24saat kesintisiz hizmet veren bi kurumda çalışıyoruz . Gönüllü olarak 24 saat nöbet tutmak istiyoruz . Fakat taşeron olduğumuz için izin vermiyor idare. Biz Bu durumda çok mağdur olduk . 10 yıldır 24 çalışıp 2-3 gün izin durumuna göre nöbet izni kullanıyorduk. Herkes te bu durumdan memnundu.şimdi biz nasıl 24 saat nöbete dönüş yapabiliriz. 170 aradık kesintisiz hizmet yerlerinde kendiniz imza karşılığında çalışabilirsiniz diyor ama idare yine kabul etmedi nasıl yapabiliriz.
İş Kanununa göre 24 saat kesintisiz çalışılması mümkün değildir. Kanunen yanlış bir uygulama şu an düzelmiş görünüyor. O nedenle şikayetleriniz sonuçsuz kalacaktır.
Ben bir site danışmasında çalışıyorum akşam 7 sabah 8 de çıkıyorum ve 1.300 lira para alıyorum öğle yemeği yok öğle yemeğine çıkmak yok akşam 7 sabah 8 fazla mesai vermiyorlar yemek parası yok misal olarak söylüyorum mesela pazartesi iş başı yaptım Çarşamba sabahı cıkıyorum cuma akşam mı iş başı yapıyorum hafta içi bu kadar izni var bunlari malie ye şikayet etsem ceza alırlar mı
Bu tip bir şikayetin Maliye’ye değil İşkur İl Müdürlüğüne ya da Alo 170 aranarak yapılması gerekir.
Slm ben gokhan petrolde 24 calisip 24 yatiyorum ne fazla mesai nede bayram tatili veriyolar mahkeme ye vercem ama elimde vardiya acilis kapanis var ornegin vardiya acilis 01.01.2021 kapanis 02.01.2021 vardiyada adim ve arac sayim yaziyor bu bana mahkemede delil olarak kullanabilir myim saygilar
Merhaba, elbette delil olarak kullanabilirsiniz, başkaca deliller de kullanabilirsiniz; ama bunların işe yarayıp yaramayacağını kimse size söyleyemez. Bir şekilde dava açtığınızda görmeniz gerekir.
Merhaba 5 ay29 günlü sözlesmesinde tazminat mesai vb haklarî olmayan ilce özel idaresinde bekcilik görevi yapan bir isciyim su an bir kisi izinde oldugu icin 2 kisiyiz 24 -24 tutuyoruz 3 kisi oldugumuzdada 24-48 tutuyoruz cumartesi pazar bayram tatil vb yok bu normalmi ne olmasi gerek ne yapmamiz gerek (bir sey sordugunuzda burasi böyle isine geliyosa gelmiyosa kapi orada deniyor
Yapabileceğiniz en doğru şey, ALO 170’e başvurarak işyerine müfetiş gelmesini talep etmektir. Bu durumda işyerine gelmesi muhtemel müfettişler çalışma koşullarını iyileştirebilirler.