Maden işçilerinin izin süreleri

İş Kanunu’na tabi işçiler için yıllık izin süreleri belirlenmiş olsa da maden işçilerinde pozitif bir ayrımcılık tercih edilmiş ve madencilerin yıllık izinleri farklılaştırılmıştır. Maden işçilerinin yıllık izin hakkı kaç gündür?

Maden işçilerinin yıllık izinleri

Yıllık izin, İş Kanununun işçilere getirdiği haklardan en önemlilerinden biridir. Onu bu kadar önemli yapan ise vazgeçilmez olmasıdır. İşçinin yıllık ücretli izin hakkından vazgeçmesi mümkün değilken, işveren de yıllık izin hakkını işçiye kullandırmama yoluna gidemez.

Bu konuda ne işçinin ne de işverenin seçimlik bir hakkı bulunmamaktadır. İşte bu derece önemli bir konuda maden ve yer altı işçilerinin lehine bir düzenleme de ayrıca yapılmıştır.

İş Kanunu’nda yıllık izin süreleri

Bir işyerinde en az bir yıl çalışan işçi yıllık ücretli izne hak kazanır. Hak kazanılan iznin, takip edilen yıl içerisinde kullanılması ise mecburidir. Aksi takdirde idari para cezasıyla karşılaşılması muhtemeldir. Yıllık izin süreleri ise işçinin kıdemine göre belirlenir:

• İşyerinde 1-5(dahil) yıl arasında çalışan işçinin izin hakkı 14 iş günüdür.
• 5-15 yıl arasında çalışan işçinin izin hakkı 20 iş günüdür.
• 15(dahil) yıldan çok çalışan işçinin izin hakkı 26 iş günüdür.

Madencilere özel yıllık izin düzenlemesi

Yıllık izin sürelerinin belirlendiği İş Kanununun 53üncü maddesinde 2014 yılında yapılan bir düzenleme ile yer altında çalışan işçilerin yıllık izin süreleri artırılmıştır. Madencilerin yıllık izin süreleri 4’er gün artırılarak uygulanmalıdır. Buna göre;

• İşyerinde 1-5(dahil) yıl arasında çalışan madencinin izin hakkı 18 iş günüdür.
• 5-15 yıl arasında çalışan işçinin izin hakkı 24 iş günüdür.
• 15(dahil) yıldan çok çalışan işçinin izin hakkı 30 iş günüdür.

Yer altı maden işçileri ile diğer işçiler arasındaki farkı aşağıdaki yıllık izin tablosundan da görebilirsiniz:

Sadece madencilerin yıllık izinleri mi arttı?

Bu düzenlemenin çıkarılmasında temel neden madencilerin çalışma koşullarıyla ilgili de olsa, 4’er günlük bu fazladan izin süreleri tüm yer altı işlerinde çalışanları kapsamaktadır.

Buna göre ister maden olsun ister başka bir sektör; eğer işçinin işi devamlı surette yer altında çalışmasını gerektiriyorsa, bu işçinin yıllık izin süreleri de dörder gün artırılacaktır.

Yer üstü maden işçilerinin yıllık izin hakkı

Hemen yukarıda açıkladığım üzere 53’üncü maddede yapılan düzenlemede “madenci” ifadesi değil “yer altında çalışan işçi” ifadesi geçmektedir.

Böyle olunca yer üstü maden işletmelerinde ve fiilen yer üstünde çalışan işçiler için 4 günlük ekstra yıllık izin hakkı yoktur. Durumu iki örnekle somutlaştırabiliriz.

İlk örneğimizde bir mermer ocağında ve yer üstünde çalışmakta olan işçiler bu haktan yararlanamayacaktır. İkinci örneğimizde ise bir kömür maden ocağında çalışan işçilerden, aşağı hiç inmeyenler, örneğin muhasebe ya da insan kaynakları çalışanları ya da aşçılar gibi, yer altında çalışmadıkları için yine bu 4 günlük ekstra izinden yararlanamayacaktır.

SONUÇ

Yer altında çalışan bütün işçiler ve doğal olarak madencilerin yıllık izinleri, İş Kanununda yazılı süreler dörder gün artırılarak uygulanmalıdır. Böylece maden işçileri bakımından yıllık ücretli izin süreleri, en az 18, 24 ve 30 iş günü olarak belirlenmelidir.

Ancak yer üstü madenlerinde çalışan madenciler ile yer altı maden işletmelerinde çalışsa bile, fiilen aşağı hiç inmeyen işçiler bu haktan yararlanamayacaktır.

Maden işçisinin asgari ücret miktarını açıkladığım bir başka yazıma şu bağlantıdan ulaşabilirsiniz: https://mustafabaysal.com/maden-iscisine-iki-asgari-ucret-odenmesi/