Yıllık izin kaça bölünür?

İşçinin tüm senenin yorgunluğunu attığı, dinlendiği bir dönem olan yıllık ücretli izin, hem işçi için hem de işveren için önemlidir. İşçi için önemi zaten belli olan yıllık izin, işçiyi yeni çalışma yılına motive ettiği için, daha verimli hale getirdiği için işveren için de önemlidir. Peki ama yıllık izin kaça bölünebilir?

Yıllık izin süreleri

Yıllık iznin kaça bölüneceğinden bahsetmeden önce, yıllık izin sürelerine kısaca değinmekte fayda var. İşçinin kıdemine göre belirlenen yıllık izin süreleri şu şekildedir:

• Kıdemi 1 yıldan 5 yıla kadar olanlar için en az 14 iş günü
• 5 yıldan fazla 15 yıldan az olanlar için 20 iş günü
• 15 yıl ve daha çok olanlar için 26 iş günü

İşçinin yıllık iznine dair genel bilgi için şu yazıya göz atabilirsiniz: mustafabaysal.com/isci-yillik-izin-sureleri

Yıllık iznin en çok üçe bölünebileceği kuralı değişti!

Yazımıza önce bu önemli değişikliği hatırlatarak başlayalım. 14/04/2016 tarihinde İş Kanununda yapılan değişiklikten önce, yıllık izin en çok 3’e bölünebiliyordu.  Değişiklik öncesi 56’ncı maddede yer alan hüküm şöyleydi: ” İzin süreleri, tarafların anlaşması ile bir bölümü 10 günden aşağı olmamak üzere en çok 3’bölünebilir.”.

Belirtilen tarihte yapılan değişiklik sonrası, artık yıllık iznin en çok üçe bölünebileceği kuralı değişti. O halde yeni kural ne oldu?

İş Kanunu 56. Madde

56’ncı maddenin yeni haline göre; izin süreleri, tarafların anlaşması durumunda; bir bölümü en az on gün olmak üzere bölümler halinde kullandırılabilir. Görüleceği üzere; maddenin eski halinden tek farkı, 3’e bölünme sınırını kaldırmış olmasıdır.

Yıllık iznin bölünmesi ne anlama gelir?

Bu madde çok açık olmakla birlikte, maddeyi daha iyi anlaşılması için tek tek açıklayalım:

• İzin süresinin tek seferde kullandırılması esastır. Ama işveren ister, işçi de kabul ederse izin bölünebilir.
• İzin süresi sınırsız defa bölünebilir.
• İzin birden çok parçaya bölünmüşse, bunlardan en az biri 10 günün üzerinde olmak zorundadır. Diğer parçalar 10 günün altında da üstünde de olabilir.

Yıllık iznin bölünmesi örnekleri

Bu durumu örneklerle pekiştirelim.

Örnek 1: 14 gün yıllık izni olan işçi Ayşe Hanımı, işvereni izne göndermek istiyorsa, bu seferlerden bir tanesi en az 10 gün olmak zorundadır. Dolayısıyla Ayşe hanım 10+4, 11+3, 12+2, 13+1 şeklinde 2 seferde izne gönderebilir. Ya da işçi 10+1+1+1+1 şeklinde beş seferde de izne çıkarılabilir. Fakat örneğin 9+5 ya da 7+7 şeklinde izne gönderilemez.

Örnek 2: 20 gün izni olan işçi Mehmet Beye işvereni, 10+5+2+3 şeklinde dört seferde izin kullandırmak istiyordur. Bu eskiden mümkün değildi; çünkü işçinin izni en çok üçe bölünebilirdi. Fakat artık mümkündür; hatta bu işçiye yıllık izni örneğin 10+1+1+1+1+1+1+1+1+1+1 olarak 11 seferde bile kullandırılabilir.

10 gün zorunlu mu?

Yukarıdaki bölünme kuralının iki ana boyutu vardır. Bunlardan ilki, iznin sınırsız bölünmesi; diğer ise iznin bir adetinin en az 10 gün olmasıdır.

O halde şunu söylemek gerekir ki; işçinin yıllık iznini kullanırken aldığı izinlerin en az bir tanesinde 10 gün kuralı zorunludur. Bu süre elbette 10 günü aşabilir; ama yanlış yorumlayıp da mutlaka 10 gün kullandırılması gerektiği şeklinde anlaşılmamalıdır.

Yıllık izin kurallara aykırı bölünürse ne olur?

Ortada emredici bir kanun hükmü vardır ve böyle olunca da bunun bir yaptırımının olması beklenir. Bir işçiye yıllık izin kullandırılırken, izinlerin en az birisinin 10 gün veya üstünde olmaması halinde, işçinin yaptırımı olması gerekir.

Fakat Yargıtay kararlarında, işçinin izni kurallara aykırı bölünse bile, bu talebin kimden geldiği dikkate alınmaktadır. Aşağıdaki kararda, işçinin yıllık izni “en çok üçe bölünme” (eski hüküm geçerliyken) kuralına aykırı şekilde bölündüğü halde, talep işçiden geldiği için Yargıtay işvereni haklı bulmuştur:

“… Davalı işveren tarafından dosya içerisine ibraz edilen yıllık izin çizelgeleri ve yıllık izin talep formlarının incelenmesinde; davacıya son bir yıl içerisinde bir defa toplu olarak altı gün izin verildiği, bunun dışındaki yıllık izinlerin daha kısa süreli parçalara bölünerek kullandırıldığı görülmektedir.

4857 sayılı İş Kanunu’nun 56. maddesinde, her ne kadar yıllık ücretli izinlerin işveren tarafından bölünemeyeceği ve sürekli bir şekilde verilmesi zorunlu olduğu, ancak, tarafların anlaşması ile bir bölümü on günden aşağı olmamak üzere en çok üçe bölünebileceği yönünde düzenleme var ise de, dosyada mevcut izin talep formlarının davacının imzasını taşıdığı yani söz konusu izinlerin davacının talebi doğrultusunda sürelerinin belirlenerek verildiği anlaşılmaktadır.

Bu durumda davacının izinlerinin taleplerine uygun şekilde kullandırıldığı sabit olup, davacının kendi rızası ile gerçekleşen uygulamaya dayalı olarak iş sözleşmesinin haklı sebeple feshettiğini ileri sürmesi hakkın kötüye kullanılması mahiyetindedir…” (22 Hukuk, 2013/22106 E. ve 2014/32338 K.)

Bir başka Yargıtay kararında ise, kendisi talep ederek izninin bir bölümünü 10 günden az kullanan işçinin daha sonra bu izinlerine ait ücretleri talep etmesi iyi niyetli bulunmamıştır:

“… Her ne kadar 4857 sayılı Yasanın 56. maddesinde 53. maddede öngörülen izin sürelerinin tarafların anlaşmaları ile bir bölümünün on günden aşağı olmamak üzere en çok üçe bölünebileceği bildirilmiş ve 31.05.2012-05.06.2012 tarihleri arasındaki süre on günden az ise de davacı işçinin on günden daha az bir süre için yıllık izin kullanmayı talep edip daha sonra bu sürenin 10 günden az olduğu gerekçesiyle izinli olarak geçirilen bu sürenin yıllık izin süresinden sayılmaması yönündeki talebi Medeni Kanunun 2. maddesine aykırı olacağından bu sürenin de yıllık izinde geçmiş gibi kabul edilmesi gerekecektir…” (7 Hukuk, 2014/14259 E. ve 2014/22243 K.)

SONUÇ

Yıllık iznin kaç bölüneceği konusunda bir kafa karışıklığı var ve bunun sebebi, ilgili yasa maddesinin 2016’da değişmiş olmasıdır. 14/04/2016 tarihinden önce yıllık izin en çok üçe bölünebiliyordu.

Ancak bu tarihten itibaren işçinin yıllık ücretli izninin bölünme sınırı kaldırıldı. Yani artık yıllık izin istenildiği kadar bölünebilir. Buradaki tek sınırlama, bu izinlerden en az birisinin 10 günden aşağı olmamasıdır.

Burada hatırda tutulması gereken önemli bir husus, işçinin yıllık izninin tek seferde kullandırılmasının esas olduğu ve illa bölünecekse de bunun için işçinin rıza göstermesi gerektiğidir.

Yıllık iznin nasıl bölünebileceğinin daha net anlaşılması için uç bir örnek vermek gerekirse; örneğin 26 günlük izni olan bir işçiye yıllık izninin 10 gün tek seferde ve akabinde 16 defa birer gün kullandırılması bile mümkündür.

“Yıllık izin kaça bölünür?” sorusu ile ilgili merak edilen diğer konular:

Sizin için hazırladığımız “Yıllık iznin bölünmesi” konulu podcast yayınımızı da aşağıdan dinleyebilirsiniz.