Devlet memuru izni kaça bölünebilir?

Memurun izin hakkı, diğer haklarında olduğu gibi, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nda düzenlenmiştir. Dolayısıyla, memurun izin hakkı ile ilgili bir şey merak edildiğinde, kanunun ilgili maddelerine bakmak gerekir. Gelin birlikte bakalım: Memur izni kaça bölünebilir?

Memurun yıllık izin süreleri

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 102’nci maddesine göre; devlet memurlarının izin süreleri aşağıdaki gibi belirlenmiştir:

• Hizmet süresi 1 yıldan az olan memurun yıllık izin hakkı olmaz.
• Hizmet süresi 1 yıldan 10 yıla kadar (10 yıl dahil) olan memurun yıllık izin hakkı 20 gündür.
• Hizmet süresi 10 yılın üzerinde olan memurun yıllık izin hakkı 30 gündür.

Yıllık izin süreleri iş günü değil

Devlet memurunun yukarıda belirtilen yıllık izin süreleri iş günü olarak hesaplanmaz. Bu durumu uç bir örnekle şöyle açıklayabiliriz:

Memur 1 Mart ile 12 Mart arasında toplam 13 günlük izin alsa ve bu iki tarih arasında 9 günlük bayram tatili olsa, memur yine de 13 gün yıllık izin kullanmış kabul edilir.

İşçinin izni farklı

İş Kanunu’na tabi çalışan işçilerin yıllık ücretli izin hakları, birçok yönden memurlarınkinden farklılık arz eder. Bu farklardan bazıları şöyle sıralanabilir:

• İşçinin izni iş günü üzerinden hesaplanırken, memurun izninde iş günü hesabı yapılmaz.
• İşçinin izni en az 14 iş gününden başlar, memurun izni en az 20 günden başlar.

Memurun izni kaça bölünür?

İşte işçi ile memurun izin haklarının farklılaştığı noktalardan birisi de budur. Şu yazımda işçinin yıllık izninin kaça bölünebileceğini yazmıştım: https://mustafabaysal.com/yillik-izin-kaca-bolunur/

O yazıda da görüleceği üzere işçinin yıllık izni, bir tanesi 10 günden aşağı olmamak kaydıyla dilendiği kadar bölünebilir. Bu kuralın kaynağı, İş Kanunu’nda yıllık iznin bölünmesine ilişkin açık hüküm olmasıdır.

Halbuki 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nda yıllık iznin bölünmesiyle ilgili bir kural belirlenmemiştir. Bunun anlamı nedir?

Memurun izni istendiği kadar bölünebilir

Evet, madem ki kanun koyucu memurun izninin bölünmesini kurala bağlamamıştır; o halde buradan çıkacak anlam, memurun izninin istendiği kadar bölünebileceğidir.

Örneğin 20 günlük yıllık izin hakkı olan bir memur, bu iznini ister 20 ayrı defada ve isterse de tek seferde kullanır.

Amirin izin konusundaki takdir hakkı

Yukarıdaki hüküm, memurun iznini “istediği gibi” kullanabileceği anlamına gelmez. Nitekim Kanun’un 103’üncü maddesinde “Yıllık izinler, amirin uygun bulacağı zamanlarda, toptan veya ihtiyaca göre kısım kısım kullanılabilir” hükmü yer alır.

Buradan da anlaşılır ki; yıllık izin memurun hakkı olsa da memurun izin kullanma talebinin uygun olup olmadığına karar verme yetkisi amire aittir.

Bu nedenle memur ile amirin, yıllık iznin kullanım şekli konusunda bir uzlaşma içinde olması icap eder.

Nitekim bir Danıştay kararında bu durum şöyle ifade edilmiştir:

“… 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun yıllık izinlerin kullanılış şeklini düzenleyen 103. maddesinin birinci fıkrası uyarınca, yıllık izinlerin amirin uygun bulacağı zamanlarda kullanılabilmesi mümkün olup, ihtiyaca göre toptan veya kısım kısım kullandırılacaktır. Bu düzenleme ile, hizmetin aksamadan yürütülebilmesi için izin konusunda amirlere takdir yetkisi tanınmıştır. Bu takdir yetkisini kullanan amirlerin, memurların isteklerini de dikkate almak suretiyle yıllık izinlerin hangi zamanlarda ve ne şekilde kullanılacağı, kısım kısım kullanılacak ise kullanma süre ve tarihlerini de belirlemek suretiyle hizmetin aksamasına mahal vermeyecek biçimde bir planlamaya gitmeleri gerekmektedir. Bu planlamanın doğal sonucu olarak, tüm personelin istediği zamanda ve istediği biçimde izin kullanmasına imkan verilmemesi de söz konusu olabilecektir. Ancak, hizmet gerekleri gözetilerek yapılacak planlamanın doğuracağı bu tür kısıtlamaların, hukuka aykırı olmaması ve ilgililerin mağduriyetine sebebiyet vermemesi gerekir…” (16. Daire, 2016/3687 K.)

SONUÇ

Devlet memurunun izninin bölünmesiyle ilgili 657 sayılı Kanun’un getirdiği özel bir düzenleme yoktur. Memur yıllık iznini amirinden talep ettiğinde, amirinin bunu değerlendirmek ve uygun görmezse reddetmek hakkı vardır.

Bunun sonucu olarak; amir uygun bulduğu müddetçe, memurun yıllık izninin sınırsızca bölünebileceği söylenebilir. Hatta 30 günlük yıllık izin hakkı olan bu memur, bu izinlerinin tamamını tek tek de kullanabilir.

Fakat bu hakkın memurun tek başına ve istediği gibi kullanabileceği bir hak olmadığı ve uygulamanın “memur-amir” işbirliği ile şekillendiği de unutulmamalıdır.