Radyoloji çalışanları, yaptıkları işin niteliği itibariyle, diğer çalışanlara göre pozitif ayrımcılığa tabi tutulması gereken çalışanlardır. Bu pozitif ayrımcılığın başında da çalışma saatleri olsa gerekir. Peki, ama radyoloji çalışma saatleri nasıl belirlenir? Radyoloji çalışanlarının çalışma süresi haftalık ve aylık kaç saattir?
Radyoloji çalışanlarının çalışma süresi
Çalışma süresi kavramının iki önemli sonucu vardır. İlk olarak, çalışma süresi işçinin haftalık ya da günlük çalışma sınırını gösterirken, bu sürenin aşılması ise fazla çalışma açısından önem arz edecektir. O halde ilk olarak çalışma süresi kavramından kısaca bahsedelim ve ardından da radyoloji işçileri için çalışma süresini açıklayalım.
Çalışma süresi kavramı
İş Kanunu bakımından çalışma süresi, işçinin haftalık ne kadar çalışacağını göstermektedir. Genel olarak çalışma süresi haftalık 45 saat olarak belirlenmiş olup bu bir üst sınırdır.
Yani işveren işyerindeki çalışma süresini haftalık 45 saatin altında belirleyebilirken üstünde belirleyemez. 45 saatin üzerindeki çalışmalar İş Kanununun 41inci maddesi gereğince fazla çalışma olarak kabul edilmektedir.
Radyoloji çalışanı kimdir?
Burada önemli bir soru da radyoloji çalışanının kim olduğudur. Radyoloji teknikeri ya da radyolog olarak görev yapan işçilerin radyoloji ile çalışan işçiler olduğu bariz olmakla beraber radyoloji çalışanları bunlardan mı ibarettir?
Elbette hayır. Fiilen radyolojiye maruz kalan tüm işçiler, unvanla kısıtlanmaksızın bu kapsamda değerlendirilmelidir.
Radyoloji ile çalışan işçinin çalışma süresi
İş Kanunu bakımında haftalık çalışma süresinin 45 saat olarak belirlendiğini söylemiştik. Bunun istisnalarından biri de radyoloji işçileridir.
Bu istisna İş Kanunundan değil, “Radyoloji, Radiyom ve Elektrikle Tedavi ve Diğer Fizyoterapi Müesseseleri Hakkında Kanun”dan kaynaklanmaktadır.
Adı geçen kanunun Ek 1inci maddesine göre; iyonlaştırıcı radyasyonla teşhis, tedavi ya da araştırmanın yapıldığı yerler ile bu iş ya da işlemlerde çalışan personelin haftalık çalışma süresi 35 (otuzbeş) saattir.
Benzer şekilde, yukarıdaki kanuna dayanılarak çıkarılan “İyonlaştırıcı Radyasyon ve Radyonüklit Kullanılarak Sunulan Sağlık Hizmetleri Hakkında Yönetmelik”te de sadece iyonlaştırıcı radyasyonla teşhis, tedavi veya araştırmanın yapıldığı yerler ile bu iş veya işlemlerde çalışan personelin haftalık çalışma süresinin 35 saat olduğu ifade edilmiştir.
2010 yılından önce radyoloji haftalık çalışma süresi
Yukarıda belirtilen haftalık 35 saatlik çalışma süresi tam olarak 21/01/2010 tarihinde getirilmiştir. Bu tarihten önce ise radyoloji çalışanlarının çalışma süresi Radyoloji, Radyom ve Elektrikle Tedavi Müesseseleri Hakkında Nizamname ile belirleniyordu ve 21inci maddeye göre işçinin günlük çalışma sınırı 5 saat olarak belirlenmişti.
Ayrıca yine aynı maddede işçinin haftada 1,5 gün de tatil yapması öngörülmüştü. O nedenle yukarıda belirtilen tarihten önce radyoloji çalışanları haftada 27,5 saat çalışıyordu.
Radyoloji aylık çalışma saati
Akla şöyle bir soru gelebilir: Radyoloji çalışanlarının haftalık çalışma süresi 35 saat ise aylık çalışma süreleri kaç saattir?
Bu sorunun cevabı yoktur; çünkü işçilerin çalışma süreleri aylık değil haftalık hesaplanır: https://mustafabaysal.com/iscinin-aylik-calisma-suresi-kac-saattir/
Yukarıdaki yazımdan da görüleceği üzere, çalışma süresi günlük ya da aylık değil, haftalık hesaplanmalıdır.
Radyoloji çalışanının fazla mesai hakkı
Bu konuyu ayrı bir yazıda ele almış ve açıklamıştım: https://mustafabaysal.com/radyasyonla-calisanlarin-fazla-mesai-hesabi/
SONUÇ
Unvanı ne olursa olsun fiilen radyoloji ile çalışan bir işçinin haftalık çalışma süresi 21/01/2010 tarihinden bu yana haftalık 35 saat olarak belirlenmiştir.
Bu durumun doğal sonucu ise, radyoloji işçisinin haftalık 35 saatin üzerinde yaptığı çalışmanın fazla çalışma olarak değerlendirilmesi gerektiğidir.
Yukarıdaki tarihte yapılan değişiklikle beraber radyoloji işçisinin hafta tatili bakımından ise diğer işçiler gibi değerlendirilmesi gerektiğini yani her hafta 24 saat kesintisiz olmak üzere “bir gün” hafta tatili kullanması gerektiğini düşünüyorum.
Not: İnternette bazı sitelerde, 2010 yılında yapılan “haftalık 35 saat çalışma süresi” düzenlemesinin sadece kamu çalışanları için geçerli olduğuna dair yazılar bulunmaktadır. Bu değişiklik özel ya da kamu ayrımı yapılmaksızın tüm radyoloji çalışanları için yapılmış olup bu tür bilgilere itibar edilmemesi gerekir.
Radyoloji şua izni ile ilgili yazdığım bir yazıya da isterseniz şu bağlantıdan ulaşabilirsiniz: https://mustafabaysal.com/radyasyon-ile-calisan-iscinin-yillik-izin-suresi/
Radyoloji çalışma saatleri ile ilgili sık sorulan sorular:
Tıbbi görüntüleme teknikeri haftada kaç gün çalışır?
Bu konuda tıbbi görüntüleme teknikeri ya da radyasyonla çalışan diğer işçiler aynı kurala tabidir ve bunlara haftada en az bir defa 24 saat kesintisiz hafta tatili verilmesi yeterlidir. Dolayısıyla haftada 6 gün çalıştırılmaları mümkündür.
Radyoloji teknikeri hafta sonu çalışır mı?
4857 sayılı İş Kanunu kapsamında çalışan işçi radyoloji teknikerleri evet, hafta sonu çalıştırılabilir. Bu işçilere haftanın herhangi bir günü 24 saat kesintisi dinlenme verilmesi yeterlidir. Memur radyoloji teknikerleri ise, nöbet ve vardiya usulü ile çalıştıkları müddetçe, elbette hafta sonu çalıştırılabilir.
Radyoloji çalışanı nöbet tutabilir mi?
Evet, İyonlaştırıcı Radyasyon ve Radyonüklit Kullanılarak Sunulan Sağlık Hizmetleri Hakkında Yönetmeliğin 7’nci maddesi gereğince; çalışma süresi haftada 35 saati aşmamak kaydıyla radyoloji teknikerleri vardiya ve nöbet usulüyle çalıştırılabilir.
Merhaba Mustafa bey, bizim hastanede Mr biriminde çalışan personeller KHB’in Mr radyasyon yayan cihaz sayılmaz yazısından dolayı şua izni ve fiili hizmet verilmeyip kadrolular 40, hastaneye bağlı taşeron şirket çalışanları 45 saat çalıştırılmaktadır. Sizce idarenin yaptığı yasalmı? Yasal değilsede kanuni olarak kendimizi nasıl savunabiliriz.
Ulaş bey, bu çok teknik bir konu. Radyasyon yaymayan bir cihaz söz konusu ise, radyasyonla çalışan işçilere sağlanan hakların gündeme gelmemesi normaldir.