Yıllık izinlerinin tamamını kullanmadan işten ayrılan ya da işten çıkarılan bir işçiye yıllık izin ücretinin ödenmesi gerekir. İşçinin kullanamadığı izinleri hangi yıla ait olursa olsun, yıllık izin ücreti hesaplaması son ücreti üzerinden yapılır. Peki, ama yıllık izin ücreti netten mi brütten mi hesaplanır?
Yıllık iznin kullandırılmaması
Yıllık ücretli iznin işçiye kullandırılması esastır. İş Kanununun istediği şey, işçinin iznin muhakkak ve zamanında kullanmasıdır. Bu konuda da bir takım tedbirler almış ve yaptırımlar öngörmüştür. Peki buna rağmen işçi yıllık izin kullanamazsa ne olacaktır? Gelin önce yıllık ücretli izin kavramına kısaca bakalım.
Yıllık ücretli izin
Yıllık ücretli izin, işyerinde en az 1 yıl kıdemi olan işçinin hak ettiği bir izin türüdür. Bu iznin miktarı işçinin kıdemine göre değişir. Buna göre;
- Kıdemi 1 yıl ila 5 yıl arasında (5 yıl dahildir) olan işçinin izin hakkı 14 iş günüdür.
- Kıdemi 5 yıldan çok olup da 15 yıldan az olan (15 yıl hariç) işçinin izin hakkı 20 iş günüdür.
- Kıdemi 15 yıldan çok (15 yıl dahildir) olan işçinin izin hakkı 26 iş günüdür.
Yıllık ücretli izin hakkında daha çok bilgi almak için şu yazıma göz atabilirsiniz: https://mustafabaysal.com/20-maddede-yillik-izin-hakkinda-her-sey/
Yıllık ücretli izin hakkından vazgeçilemez
Normal şartlar altında, bir işçinin izin kullanmak istemediğini belirtip de izne ayrılmaması ya da işverenin işçisini izne göndermek istememesi düşünülemez. Çünkü İş Kanununa göre yıllık izin hakkından vazgeçilemez ve hak edilen yıllık izin takip eden yıl içerisinde kullandırılır.
O halde yıllık izni biriktirmek bir yana bu iznin hak edildiği yılı takip eden yıl içerisinde muhakkak kullandırılması gerekmektedir.
Yıllık ücreti izinler kullanılmamışsa
Sebebi ne olursa olsun yıllık izinler işçi tarafından kullanılmamış olabilir. Bu durumda bu izinlere ilişkin ücretin işçiye toplu olarak ödenmesi gerekir. İşçinin işten ayrılması durumunda yapılacak bu toplu ödemenin adı yıllık izin ücreti ödemesidir: https://mustafabaysal.com/yillik-izin-ucreti-nedir/
Bu ödemenin işçiye, hâlen çalışıyorken yapılması yasal değildir. Ancak işten ayrılan bir işçinin, kullanmadığı yıllık izinlere dair ücretlerini istemesi mümkündür.
Yıllık izin ücreti nasıl hesaplanır?
Yıllık izin ücreti hesabında esas alınacak ücret, işçinin en son ücretidir. Bu öyle bir haktır ki, işçinin geriye dönük bütün yıllık izin alacakları aynı anda muaccel olur. Yani örneğin 20 yıl öncenin yıllık iznine ait ücret bile artık talep edilebilir. Peki ama 20 yıl önceki ücret mi esas alınacaktır?
Elbette hayır. Yapılması gereken şey, işçinin en son aldığı ücreti esas almak ve işçinin toplam yıllık izin alacağını bu ücret ile çarparak yıllık izin toplam alacağını bulmaktır.
Yıllık izin ücretinde brüt ücret mi net ücret mi?
Burada bir kavram kargaşası yaşandığını öncelikle söylemeliyim. Bunun sebebi kanaatimce brüt ve net ücret ile giydirilmiş ve çıplak ücret kavramlarının birbirine karıştırılıyor olmasıdır.
Yazının başlığı ve konusu neydi? Evet, yıllık izin ücreti brütten mi yoksa netten mi hesaplanır? Halbuki bu iki kavram arasında aslında bir fark yoktur.
Brüt ücret demek, işçinin kesintiye uğramadan önce hak ettiği ücret demektir. Net ücret ise, brüt ücretten yapılan kesintiler sonrasında işçinin eline geçen ücrettir.
Hemen bir örnekle iki ücreti kıyaslayalım. 2022 yılı asgari ücreti bildiğiniz üzere brüt 5.004,00 TL iken net 4.253,40 TL’dir. Bir işçinin yıllık ücreti brüt ücreti üzerinden hesaplansa ne olur? 5.004,00 TL üzerinden hesaplanır; fakat ödeme esnasında gerekli prim ve vergi kesintileri yapılır, işçiye böylece 4.253,40 TL üzerinden ödeme yapılmış olur.
Aynı işçiye net ücreti üzerinden yıllık izin ücreti ödenecek olsaydı da yine 4.253,40 TL üzerinden hesaplama yapılırdı ve bu ödemenin bordrosunda biz brüt 5.004,00 TL rakamını görürdük.
O halde buradaki soru net mi yoksa brüt mü olduğu ile ilgili değildir, giydirilmiş mi yoksa çıplak mı olduğuyla ilgilidir.
Yıllık izin ücreti çıplak ücret üzerinden hesaplanır
Yıllık izin ücretine esas ücret hesaplanırken işçinin giydirilmiş ücreti değil, çıplak ücreti esas alınır. Bunların ne anlama geldiğini şu yazımda izah etmiştim: https://mustafabaysal.com/giydirilmis-ucret-ve-ciplak-ucret-nedir/
Kısaca tekrar etmem gerekirse çıplak ücret, işçinin işverenle her ay çalışması karşılığında anlaştığı normal ücretidir. Oysa giydirilmiş ücret; bu çıplak ücrete ilaveten işçiye yapılan yardımları, verilen yemekleri ve buna benzer sürekli diğer ödemeleri de kapsar.
Bu konuda Yargıtay kararlarında şöyle denilmektedir:
“Yıllık izin ücreti, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 32. maddesindeki geniş anlamda ücret niteliğinde olmayan … bir alacaktır. Mahkemece, davacının yıllık izin ücreti alacağının giydirilmiş brüt ücret üzerinden hesaplanıp hüküm altına alınması hatalı olup…” (9 Hukuk, 2014/4680)
“… Yıllık izin alacağı bakımından davacının her iki çalışma dönemi birleştirilmeli ve son çıplak ücret üzerinden izin alacağı hesaplanıp hüküm altına alınmalıdır…” (9 Hukuk, 2020/15996 K.)
SONUÇ
Yıllık ücreti izin alacağı hesaplanırken işçinin en son ay ücreti esas alınmalıdır. Bu ücretin brüt ya da net ücret olması arasında, yukarıda izah ettiğim nedenlerle bir fark yoktur.
Birçok işçi ve okuyucu “Yıllık izin ücreti brüt mü net mi?” derken, zannediyorum, “Çıplak ücret mi yokdsa giydirilmiş ücret mi?” sorusunu sormak istemektedir.
Yıllık izin ücreti giydirilmiş ücret üzerinden değil, işçinin almakta olduğu çıplak ücret üzerinden hesaplanmalıdır.
Sık sorulan sorular:
Yıllık izin ücreti hangi maaş üzerinden hesaplanır?
Yıllık izin ücreti, işçinin son maaşı üzerinden hesaplanır. Burada önemli olan işçinin son ay kaç lira maaş aldığı değildir. İşçi hastalanır veya işe gitmez ve benzeri nedenlerle son maaşı düşük olabilir. Önemli olan, işçinin işten ayrıldığı tarihte almakta olduğu aylık maaşının ne kadar olduğudur.
Kullanılmayan yıllık izin ücreti ne zaman ödenir?
Kullanılmayan yıllık izin ücreti, işçinin işten ayrıldığı gün ödenmelidir. Dolayısıyla işverenin bu ücreti ödemek için bekleyebileceği bir süre bulunmaz; ancal elbette çalışma hayatında işçi ve işveren bu tür durumlarda birbirilerine makul bir süre tanıyacaktır.
Yıllık izin ücretinden kesinti yapılır mı?
Evet, yıllık izin ücreti tıpkı nırmal maaş gibi kesintiye tabidir. Zaten tam da bu nedenle, yıllık izin ücretinin brüt ve net ücret üzerinden hesaplanması arasında hiçbir fark yoktur; çünkü yıllık izin ücreti hesabına esas ücret brüt de alınsa, bundan tüm kesintiler yapılacağından, ele geçecek ücret yine net ücret kadar olacaktır.
Kullanılmayan yıllık izinler ne olur?
İşçinin ister bir önceki seneye ait olsun ve isterse 25 sene önceye ait olsun, kullanamadığı tüm yıllık izinleri birikir ve işçi işten çıktığında, hem de güncel ücreti üzerinden hesaplanarak işçiye ödenir.
İşten ayrıldıktan sonra yıllık izin üceti kesinti olmadan brüt ücret olarakmı ödenir yoksa kesinti yapılıyor mu?
Merhaba, yıllık izin ücreti net ücret üzerinden ödenir.
Mustafa Bey merhaba,
Ücret brüt mü net mi sorununda verdiğiniz örnek problemli.
BU KONUNUN CEVABI İÇİN ÖNCELİKLE TESPİT EDİLMESİ GEREKEN ŞEY, İŞÇİ NET ÜCRET SÖZLEŞMESİ İLE Mİ ÇALIŞIYOR, BRÜT ÜCRET SÖZLEŞMESİ İLE Mİ ÇALIŞIYOR, SORUSUNUN CEVABIDIR.
Sizin örneğinizde işçi brüt ücret sözleşmesi ile çalışıyor.
Net ücret sözleşmesi ile çalışan işçinin brütü, asgari ücret vergi istisnası ve vergi dilimlerinin değişmesi durumlarında dönem dönem değişir.
Örneğinizle devam edelim:
İşçi 30 Ocak 2022 tarihinde işten ayrılmış ve 14 gün yıllık izin ücretini hak etmiş olsun.
İşçinin günlük brüt ücreti : (5.004 / 30) 166,80 TL
İşçinin günlük net ücreti (4.253,40 / 30) 141,78 TL
Ocak maaşına 14 gün yıllık izin ücretini eklediğimizde toplam brüt ücreti (166,80 x 44) 7.339,20 TL olur. Bu brüt ücrete göre işçinin eline geçecek net ücret 5.922,86 liradır. Brüt ücret baz alındığında işçi 14 günlük yıllık izin ücreti olarak 1.669,46 TL net ücret alır. Bu durumda yıllık izin ücretinin net günlüğü 119,25 TL olur ki bu rakam 141,78 TL’nin altındadır. Bunun nedeni SADECE 30 günlük asgari ücretin vergiden istisna olmasıdır; yani işçinin yıllık izin ücretinin tamamından gelir, bir kısmından da damga vergisi kesilmiştir.
İşçi net ücret sözleşmesi ile çalışsaydı ve günlük net ücreti 141,78 TL olsaydı, 30 günlük çalışması ve 14 günlük yıllık izin ücreti ile beraber brüt ücreti 7.780,46 TL olacaktı.
Brüt ücret sözleşmesi ile çalışanın brüt ücreti 7.339,20 TL iken, net ücret sözleşmesi ile çalışan işçinin brüt ücreti 7.780,46 TL olur.
Sonuç olarak, yıllık izin ücreti, işçi, brüt ücret sözleşmesi ile çalışıyorsa günlük brüt ücreti, net ücret sözleşmesi ile çalışıyorsa günlük net ücreti üzerinden hesaplanmalıdır, diye düşünüyorum.
Saygılarımla.
Merhaba öğlen arası izinleri mi iş yerinde geçirdim ama bu bir saatte gelen telefon ve müşteri ile ilgilenmek zorunda kaldım. Mesai sayılır mı .Teşekkür ederim
Seda hanım, çalışmadan geçirilen zaman ara dinlenmesidir. Fakat siz ihtiyaren telefonlara baktıysanız ve işveren sizi buna zorlamıyorsa ya da istediğinizde dinlenebiliyorsanız, bu süre ara dinlenmesinden sayılmalı ve aksi takdirde mesaiden kabul edilmelidir.
Merhabalar 14 gunluk yillik iznim var ucreti ne olur asgari ucret aliyorum yardimci olurmusunuz bana cok dusuk para vercekler
Merhaba, bekar olduğunuzu ve ücretinizin Net Asgari ücret üzerinden anlaşarak belirlendiğini tahmin ederek yazıyorum:
2020,90 TL. / 30 gün = 67,36 TL. Günlük net ücretiniz.
67,36 TL. X 14 Gün içerideki yıllık izin gününüz= 943,08 TL. yıllık izin hak edişinizin net tutarı.
*Bordro bilgilerinizi bilemediğimizden dolayı brüt hesaplamanızı yapmadım, yanlış bilgi vermemek adına. Eğer işverenle Brüt ücret üzerinden ücret anlaşmanız varsa bu tutar yasal/vergisel kesintilere gidecek ve ele geçecek meblağ biraz daha düşecektir. (Yaklaşık 830,00 TL.civarına) Bu tutarlar aşağısında düşük ödemeyi kabul etmeyin ve detaylı açıklama isteyin.
Merhaba. 2 yıldır güvenlik görevlisi yim işi kendimiz fes etmemiz durumu muzda yıllık izin ücretini alabiliyor muyuz
Merhaba, evet yıllık izin ücreti her halde ödenmelidir: mustafabaysal.com/istifa-eden-isciye-yillik-izin-ucreti-odenir-mi
Merhaba , Bankada çalışıyordum mesai ücretleri ödenmediğinden haklı sebeple iş sözleşmesini fesih ettim.İzin ücret alacağıma maaşın yanında ikramiye ,yemek parası dahil edilerek brüt ücretten mi hesaplama yapılıyor yoksa tek maaş üzerinden mi?Sonrasında başka ilde meb de sözleşmeli öğretmen olarak göreve başladım.Kıdem tazminatını alabilir miyim?Yardımlarınız için şimdiden çok teşekkür ederim.
Merhaba. Yıllık izin ücreti sadece maaş üzerinden hesaplanır. Kıdem tazminatınızı alıp alamayacağınıza, dava açtıysanız mahkeme karar verecektir. Normalde almanız lazım; ama işveren asıl niyetinizin başka olduğun iddia ederse, hakimin takdiri sonucu belirleyecektir.
Merhaba çalıştığım işyerinde iş veren isim yok deyip 70 gün ücretli yıllık izine çıkarttı bize hersene yılık izinlerini kesiyor 10 gün olarak otediyor oysa yıllık izin yıl içinde kazanıp hak ettiğimiz izin şuana kadar _21 gün borcum var iş kanunda işverenin böyle bir hakkı varmıdır bir saygılarımla.
Erdal bey, şu ana kadar birikmiş yıllık izniniz var mıydı? Varsa tam olarak kaç gündü?
Çalıştığım işyerinden ihtiyacım olduğu için 12 yillik tazminatımı net ücret üzerinden verdiler. Şimdi işyeri kapanıyor ve devamında olan 6 yıllık tazminatımı da net ve brüt ücret üzerinden ayrı ayrı hesaplayıp ikisi arasındaki farkın yarısını vermek istiyorlar. Ben geçmişe.donuk 12yillik tazminatının brüt farkını talep edebilir miyim. Kabul etmezlerse iş mahkemesinde bana hem eski hemde yeni tazminatımda bu hakları alabilir miyim. Saygılarımla
Serdal bey, elbette dava açabilir ve aradaki farkları da talep edebilirsiniz.
Merhaba ben 11.09.2015 iş girişim var 23.01.2017 işten ayrılışı olacak almam gereken haklarımı soylermisiniz. Aldığım maaş 2150 sgk da görünen asgari ücret
1 Haziran 1993 ilk sigortaya giriş tarihim.18 Eylül 2000’de sigortalı olarak işe başladım.1 aralık 2003’te askere gideceğim için kıdem tazminatımı almayacağımı, dönüşte aynı işyerinde işe devam edeceğimi belirten dilekçe yazdım.Daha önce benimle aynı durumda olan aynı iş yerinde çalıştığım arkadaşlarım da aynı yolu izlediler.İşveren kabul etti ve işten ayrılarak askere gittim.15 Mart 2005’te askerden dönerek tekrar aynı işyerinde çalışmaya başladım.Bu zamana kadar aralıksız çalışmaya devam ettim.KPSS sınavını kazandığım için 2017 temmuz ayında işten ayrılarak memuriyete geçicem.Kıdem tazminatı durumum nasıl olur öğrenmek istiyorum.İlk işe giriş tarihimle askere gidiş tarihim arasındaki süre ayrı ayrı mı hesaplanır yoksa tüm hizmet sürem birleştirilerek mi hesaplanır?Bir de askerlik sürem kadar işe başlama tarihim ileri mi gider yoksa hesaplamada başka bir yol mu var?
İşyerinden memur olmak için ayrıldığınıza göre kıdem tazminatı alma hakkınız bulunmamaktadır. Askerlik öncesi dönem de zaten 10 yıllık zamanaşımına uğramıştır.