Bir işyerinde çalışma şartlarının iş sağlığı ve güvenliği bakımından önemli ölçüde risk meydana getirmesi halinde, işim durdurulması kararı verilebilmektedir. Peki işin durdurulması ne demektir? Hangi şartlarda ve kim tarafından bu karar verilebilir?
İşyerinde işin durdurulması nedir?
İşyerinde işin durdurulması, yasal dayanağını 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 25inci maddesinden alır.
İşin durdurulması temel olarak; işyerinin bir bölümünde veya tamamında işin durdurulması olarak tanımlanabilir.
Tam bir tanım yapmak gerekirse işyerinde işin durdurulması; işyerindeki bina ve eklentilerde, çalışma yöntem ve şekillerinde veya iş ekipmanlarında çalışanlar için hayati tehlike oluşturan bir husus tespit edildiğinde; bu tehlike giderilinceye kadar, hayati tehlikenin niteliği ve bu tehlikeden doğabilecek riskin etkileyebileceği alan ile çalışanlar dikkate alınarak, işyerinin bir bölümünde veya tamamında işin durdurulmasıdır.
İşin durdurulması kararı neden verilir?
Bu kararın verilmesi için; İşyerindeki bina ve eklentilerde, çalışma yöntem ve şekillerinde veya iş ekipmanlarında çalışanlar için HAYATİ tehlike oluşturan bir hususun tespit edilmiş olması gerekir.
Bunun dışında; bir de çok tehlikeli sınıfta yer alan maden, metal ve yapı işleri ile tehlikeli kimyasallarla çalışılan işlerin yapıldığı veya büyük endüstriyel kazaların olabileceği işyerlerinde, risk değerlendirmesi yapılmamışsa, bu durum da tek başına bir işin durdurulması nedenidir.
Bir de çok tehlikeli sınıfta yer alan ve ihale ile alınan işlerde; teknolojik gelişme, iş gücü kapasitesinin artırılması, üretim metotlarında yenilik gibi bir kısım unsurlar sağlanmadan üretim ve/veya imalat planlarına, iş programlarına aykırı hareket edilerek üretim zorlaması nedeniyle hayati tehlike oluşturacak şekilde çalışma biçimleri, işin durdurulma sebebi sayılmaktadır.
İşin durdurulması kararını kim verir?
Öyle ya, yukarıda belirttiğimiz koşulların oluştuğunu birisinin ya da birilerinin tespit etmiş olması gerekir. Ayrıca bu tespit üzerinde bir de karar verilmesi gerekecektir.
O halde olası seçenekleri sırasıyla yazalım:
- İşyerinde teftiş yapan ve iş sağlığı güvenliği bakımından teftişe yetkili bir iş müfettişi yukarıda belirttiğimiz hususların varlığını tespit eder.
- Acil müdahaleyi gerektiren bir durum olduğuna kanaat getirirse, müfettiş TEK BAŞINA işi durdurabilir.
- Müfettiş tek başına işi durdursa da durdurmasa da, sonrasında 3 iş müfettişinden oluşan bir heyet gerekli incelemeleri yaparak işin durdurulması kararını verir ya da vermez.
- İlk müfettiş tespitinden itibaren en geç 2 gün içinde heyet kararını verir.
Buradan da anlaşılacağı üzere tek müfettişin vereceği işin durdurulması kararı geçici bir karar olup nihai kararı verecek olan 3 kişilik iş müfettişi heyeti olacaktır.
İşin durdurulması kararını kim uygular?
Heyet tarafından alınan işin durdurulması kararı, heyet tarafından işyerinin bulunduğu yerdeki kaymakamlığa ya da valiliğe veya İşkur il müdürlüğüne gönderilir.
Kaymakam ya da vali yani mülki idare amiri de kendisine ulaşan kararı 24 saat içinde kolluk kuvveti marifetiyle yerine getirir. Acil bir durum varsa 24 saat beklemez, aynı gün kararı uygular ve işi durdurur.
Bu kapsamda işyerinin ilgili yerine ya da tamamının kapısına mühür vurulur ve bir tutanak düzenlenir.
İşin durdurulması kararına itiraz
Bütün bunlar olurken, elbette işverenin de itiraz hakkı gündeme gelecektir. İşyerinde iş durdurulduktan sonra 6 iş günü içinde, yetkili İş Mahkemesine itirazda bulunabilir.
İtiraz, kararın uygulanmasını ve işin durdurulmasını etkilemez. İş mahkemesi de 6 iş günü içinde kararını verir. Bu karar kesindir.
Yani iş mahkemesinin işverenin itirazını reddetmesi halinde, ayrıca üst mahkemeye ya da Yargıtay’a gidilmesi vs. mümkün değildir.
İşin tekrar açılması nasıl olur?
Bunun için işveren gerekli tedbirleri almalı ve Çalışma Bakanlığına başvurarak işin açılmasını talep etmesi gerekir.
İşveren bu tedbirleri almak için işyerine girmek zorundaysa, İşkur il müdürlüğüne başvurarak, tedbirlerin uygulanabilmesi için mühürlerin geçici olarak sökülmesini talep etmelidir.
Bunun üzerine Çalışma Bakanlığı en geç 7 gün içinde işyerinde inceleme yaparak kararını verir ve noksanlıklar giderilmişse işyerini açar.
İşyerinde işin durdurulması sırasında çalışamayan işçilere, işveren yine de ücretlerini ödemekle yükümlüdür.
İşin durdurulduğu işyerinde çalışma yapılması
Bakanlık işin durdurulması kararını kaldırmadan, işyerinde çalışma yapılırsa bunun oldukça ağır sonuçları olacaktır.
Bu şekilde izinsiz çalışma yaptıran işverene ya da işveren vekiline 3 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası verilebilmektedir.
SONUÇ
İşyerinde işin durdurulması, iş sağlığı ve güvenliği bakımından tespit edilen her türlü noksanlığın ardından uygulanmaz.
Bunun için işyerinde, çalışanlar için hayati tehlike oluşturan bir durumun tespit edilmesi ya da yazının başında belirttiğimiz özel durumların meydana gelmesi gerekir.
Heyet tarafından verilen işin durdurulması kararı mülki idari amirce uygulanır ve işyeri mühürlenir. Mühürlendikten sonra, izinsiz olarak işyerinde çalışma yapılmasının cezası işveren ya da işveren vekili için 3 yıldan 5 yıla kadar hapis olarak belirlenmiştir.
Verilen işin durdurulması kararına karşı iş mahkemesinde 6 iş günü içinde itiraz edilebilir ve iş mahkemesi kararını 6 iş günü içinde verir. Verilen bu karar kesindir.
İşyerinde işin durdurulmasına sebep olan noksanlıklar giderildikten sonra İşkur il müdürlüğüne başvurulur ve işin açılması talep edilir. Talep sonucu incelenir ve uygun görülürse işin durdurulması kararı kaldırılır.
