Denkleştirme, İş Kanununun öngördüğü çalışma türlerinden birisidir. Niteliği itibariyle fazla mesaiyle ilişkisi olan bu kavram, işyerinin daha az fazla mesai ücreti ödemesini sağlar. Sizin için hazırladığımız denkleştirme onayı örneğini gönül rahatlığıyla kullanabilirsiniz.
Denkleştirme nedir?
Denkleştirme uygulamasını daha önce açıklamıştık: mustafabaysal.com/denklestirme-nedir-hesabi-nasil-yapilir
Kısaca özetlemek gerekirse denkleştirme; işyerinde en çok 2 aylık bir dönem belirlenmesi ve bu süre boyunca işçinin fazla mesai hesabı yapılmadan günde en çok 11 saate kadar çalıştırılması, sürenin sonunda da işçinin toplam çalışmasının haftalık ortalamasının 45 saate denk getirilmesidir. Bu azami 2 aylık süre “turizm” sektöründe 4 ay olarak uygulanmaktadır.
Böylece işçinin yoğun bir dönemde daha uzun sürelerle çalıştırılması, bu yoğunluğu takip eden kıyasen daha az yoğun dönemde ise daha az çalıştırılması, böylece işçiye fazla mesai ücreti ödenmemesi amaçlanmaktadır.
Gerçekten de İş Kanununun 41’inci maddesinde şöyle demektedir: “63 üncü madde hükmüne göre denkleştirme esasının uygulandığı hallerde, işçinin haftalık ortalama çalışma süresi, normal haftalık iş süresini aşmamak koşulu ile, bazı haftalarda toplam 45 saati aşsa dahi bu çalışmalar fazla çalışma sayılmaz.”
Bunun anlamı; işçi örneğin 4 hafta boyunca 66’şar saat çalışsa bile; sonraki 4 hafta boyunca 24’er saat çalışırsa, bu işçiye fazla mesai ücreti ödenmeyeceğidir; çünkü işçinin haftalık çalışma ortalaması 45 saati geçmemiştir.
Denkleştirme için onay alınması
Denkleştirme uygulaması işçinin aleyhine değerlendirilebilir. Bunun nedeni, işçinin normal şartlar altında haftalık 45 saati geçen çalışmalar için zamlı olan fazla mesai ücreti alması gerekirken, denkleştirme uygulamasının varlığı halinde bunu hak edememesidir.
Esnek çalışma modellerinden olan denkleştirmenin ana gayesi, işverenlerin yoğun dönemlerinde işçinin emeğinden daha çok faydalanmasını sağlamaktır.
Tam da bu nedenle, denkleştirme kararı tek taraflı alınamaz ve tarafların anlaşmasını gerektirir. İş Kanununun 63üncü maddesinde kendine yer bulan ifadesiyle, denkleştirme yapılması “tarafların anlaşmasıyla” mümkündür.
Bu anlaşmanın haliyle yazılı olması beklenir. Nitekim “İş Kanununa İlişkin Çalışma Süreleri Yönetmeliği”nin 5’inci maddesine göre “tarafların yazılı anlaşması ile” denkleştirme mümkün olabilir.
Yargıtay’a göre de işçinin onayının alınması şarttır:
“… Gerçekten işveren, denkleştirme uygulamak için işçinin onayını almak zorundadır, ancak bu onayı aldıktan sonra, çalışma düzenini, Kanunun belirlediği sınırlar içinde istediği gibi kurma imkanına sahiptir…” (7 Hukuk, 2014/8522 E. ve 2014/16444 K.)
Denkleştirme onayının iş sözleşmesiyle alınması
Ayrıca denkleştirme onayının işçi tarafından iş sözleşmesiyle peşinen verilmiş olması da mümkündür. Bu onayın illa ayrıca bir belgeyle alınması gerekir. İş sözleşmesinde denkleştirmeye onay veren işçi, artık ayrıca bir onaya gerek kalmadan denkleştirmeyi kabul etmiş sayılır. Aşağıdaki Yargıtay kararı buna bir örnektir:
“… Davacı imzasını havi iş sözleşmesi incelendiğinde, işyerinde gerekli görüldüğünde denkleştirme uygulanacağının belirtildiği görülmektedir…” (9 Hukuk, 2016/24307 E. ve 2017/17950 K.)
Denkleştirmede çalışma sürelerinin belirlenmesi
Denkleştirme uygulamasındaki amaç, işverenin yoğun dönemi en kolay şekilde atlatması olduğundan, günlük 11 saatlik çalışma süresini geçmediği müddetçe, çalışma sürelerini belirleme yetkisi işverene ait olacaktır. Denkleştirme dönemi içinde günlük ve haftalık çalışma süreleri ile denkleştirme süresi uygulamasının başlangıç ve bitiş tarihleri işverence belirlenir.
Denkleştirme onayı örneği
İş Kanununa göre yapılan denkleştirme onayı örneğini aşağıdan indirebilirsiniz. Aşağıdaki denkleştirme muvafakatnamesi örneği word formatında olup dilediğiniz gibi düzenleyebilirsiniz.
Bu denkleştirme onayı örneği 2020 itibariyle de aynen geçerli olup yazı içeriği güncel olarak tarafımızca düzenlenmiştir. Lütfen, onay içindeki ilgili bölümleri değiştirmeyi ve doldurmayı unutmayın.
https://drive.google.com/open?id=0B3IQOb5JnsdQUkFJQS0wemM1aGs.
Hocam selamlar saygılar;
Ben devlet hastanesinde işçi kadrosunda güvenlik olarak çalışmaktayım. Amirimiz tarafından ayda bazen 7, bazen 8 (20:00 – 08:00) mesaimiz oluyor. Bizden bu zamana kadar ne denkleştirme, ne de gece 7,5 saat üstünde çalışmamızla ilgili bir onay alındı. Burada sormak istediğim sorular.
1. 2021 ve 2022 yılı içerisinde bazı haftalar 5 mesai bazı haftalar 4 mesai yaptım. Bizden gece 7,5 saat üzeri çalışma onayı alınmadığından geçmişe dönük fazla çalışma ücreti talebinde bulunabilir miyim. Bulunabilirsem burada iş kanunun 69.maddesini dilekçemde yazmam yeterlimidir ?
2. Denkleştirme onayı alınmadığı halde 2 yıldır haftada 4 nöbet tuttunuz 11*4=44 saat çalıştınız 1 saat eksik çalıştığınız için ayın 4. Haftasında eksik çalıştığınız toplam 4 saat ek mesai tamamlamaya geleceksiniz diyor ve geliyoruz. Burada denkleştirme olmadığı için dilekçe ile ek çalışmaya geldiğimiz dönemlere ait fazla çalışma ücreti talep edebilir miyiz ?
Merhaba. Denkleştirme için onay alınmamış olsa da Yargıtay “örtülü denkleştirme” yi kabul etmektedir. Fazla çalışma ücreti talep etmeniz için, 7 günlük zaman diliminde çalışma sürenizin 45 saat aşmış olması gerekir. İkinci sorunuzun cevabı da ilkiyle aynı. İşverenin denkleştirmeyi yazılı ve onay alarak yapması doğru olsa da dediğim gibi, Yargıtay fiili çalışma süresinin haftalık 45 saati aşmadığı örtülü denkleştirmeleri kabul etmektedir.
merhaba Mustafa bey, biz çalıştığımız işyerinde daha önce fazla mesai denkleştirmesi diye onay imzası vermiştik. Geçen ay 8 arkadaş fazla çalışma onayının iptali için dilekçe yazdık. Yöneticiler fazla çalışmak istemediğimizi kabul edip, bizi çalıştıracağı mesailerin karşılığında denkleştirme yapacaklarını söyledi.Ayrıca fazla mesai ve denkleştirme çalışmasının birbirinden farklı kavram olduğunu söylediler. Denkleştirme çalışmasına herhangi bir itiraz dilekçesi verebiliyormuyuz.Varsa böyle bir hakkımız örneğini cevap kısmında paylaşırmısınız. Teşekkürler.
Merhaba, İş Kanunu’nun 41’inci maddesinde açıkça yer aldığı üzere; “denkleştirme esasının uygulandığı hallerde, işçinin haftalık ortalama çalışma süresi, normal haftalık iş süresini aşmamak koşulu ile, bazı haftalarda toplam kırkbeş saati aşsa dahi bu çalışmalar fazla çalışma sayılmaz.”.
Hal böyle olunca, denkleştirme süresinde yapılan haftalık 45 saatin üzerindeki çalışmalar fazla mesai sayılmayacak ve sizin de fazla mesai yapmak istememenize rağmen, denkleştirme döneminde çalışmanız gerekecektir.
KAMU KURUMUNDA İŞÇİ OLARAK ÇALIŞMAKTAYIM.HAFTALIK ÇALIŞMA SÜREM 40 SAATTİR.FAZLA ÇALIŞMAM BULUNMAMAKTADIR.BU DURUMDA DENKLEŞTİRME ÜCRETİ UYGULANDIĞINDA MAAŞIM EKSİK Mİ YATACAK YADA 2. AY EKSİK YATAN KISIN ÖDENECEK Mİ BU KONUDA BİLGİ VEREBİLİRSENİZ SEVİNİRİM
Merhaba, denkleştirmede işçinin maaşı eksik yatmaz. Sadece işçi yaptığı fazla çalışmaların karşılığını ücret olarak alamaz da denkleştirme süresinde bire bir daha az çalışır.
Selam ben içecek firmasında çalışıyorum eylül 2 kasım 2 denkleşmeye girdik ben istemiyorum haftalık 45 saati çalışıp istirahat istiyorum şuana 6 aydır 12 saat çalışıyoruz hatta üretim bitmişse 4 gün çalışıp tatil yaptığımız da oludu çok bunaldım 45 saatten sonra ben gelmiyom diye bilir miyim ne yapmalıyım
Merhaba. Denkleştirme için onay vermişseniz, hayır böyle diyemezsiniz. Ama denkleştirme onayını geri alabilirsiniz. Bunun için işverene yazılı bir dilekçe verirseniz, işveren size zorla denkleştirme yaptıramaz.
merhaba bir türlü açıklığa kavuşturamadığımız bir konu var cevaplarsanız çok memnun olurum. şimdiden teşekkürler. biz 4 kişi vardiyalı bir şekilde çalışıyoruz. haftalık 45 saat çalışma süresini aşmıyoruz. birimiz dahi izne ayrılsa haftalık 45 saat çalışma süresi aşılıyor. biz bu durumda işverenden fasla mesai ücreti istiyoruz. fakat işveren bu durumu denkleştirme çalışması ile halletmeye çalışıyor. biz ise denkleştirmeyi kabul etmiyoruz. doğrusu nedir?
Merhaba. Denkleştirme için onayınız alınıyorsa ve gerçekten de denkleştirme yapılıyorsa işveren haklı demektir. Diğer türlü, elbette fazla mesai ücretinin ayrıca ödenmesi gerekir.
Merhaba;
denkleştirme esasının uygulanması için her seferinde onay olmak iş yükünü arttıracağından, sözleşmeye madde olarak ekleyerek her seferinde onay alma zorunluluğundan kurtulabilir miyiz?
çok teşekkürler..
Merhaba. Elbette böyle yapılması da mümkündür.