Bir işyerinde çalışan işçinin ücret, izin ve hafta tatili gibi temel hakları vardır. Bunlar işçiye mutlaka sağlanması gereken haklardır. Peki ama işverenle banka arasında bir promosyon anlaşması varsa, Özel sektör banka promosyonu alabilir mi? Özel sektör çalışanının promosyon hakkı var mı?
Banka promosyonu nedir?
Banka promosyonu; yüklü miktarda maaş ödemesi yapacak olan işverenin bir bankayla anlaşması ve bunun sonucunda bankanın işverene peşin ödeme yapması ya da mali avantajlar sağlaması olarak tanımlanabilir.
Böylece her ay yüksek miktarlarda maaşı ve kişiyi banka kazanırken, işveren de bu maaşları tek bir bankadan ödeyerek mali avantaj sağlamaktadır.
Banka promosyonunu kimler alabilir?
Özel sektör söz konusu olduğunda bu sorunun cevabı belirsizdir. Çünkü ne İş Kanunu ne de alt mevzuatı bu konuda bir düzenleme yapmamıştır.
Banka promosyonu bir tür ücret midir?
Buradaki en kritik soru budur. Banka promosyonu dediğimiz şey, işçinin de hakkı olan bir ücret türü olarak kabul edilebilir mi? Kabul edilirse, işçiye de promosyon ödenmesi elbette gerekir.
Ancak ücret dediğimiz, işçiye, yapmış olduğu çalışma karşılığında yapılan bir ödemedir. Banka promosyonu ise niteliği itibariyle işveren ile banka arasındaki bir ilişkiden doğar ve ücretle uzaktan yakından alakası yoktur.
Nitekim bir kararında Yargıtay da şöyle der: “… işçi ücretlerinin banka aracılığı ile ödenmesi konusunda banka ile işveren arasında yapılan protokol davacı işçiye bir hak bahşetmez…” (9 Hukuk, 2009/22348 K.)
Özel sektörde banka promosyon ödemeleri
Yukarıda belirttiğimiz üzere, banka promosyonu işveren ile banka arasındaki işlemin bir sonucudur ve işçiye herhangi bir hak vermez.
Bunun tek istisnası, aksine ilişkin yazılı bir düzenlemedir. Örneğin;
- İş sözleşmesinde, işçinin de banka promosyonundan pay alacağına dair hüküm varsa
- Banka ile işveren arasındaki protokolde, işçilerin de pay alacağı kayıt altına alınmışsa
- İşyerinde düzenlenen ve işverenin de imzasının olduğu herhangi bir yazılı evrakta, işçilerin promosyondan pay alacağı hüküm altına alınmışsa
Göreceğiniz gibi, ancak işveren kendisini böyle bir yükümlülüğün altına sokarsa, işçilerine promosyondan pay vermesi gerekir.
Bir Yargıtay kararında bu husus şöyle ifade edilmiştir: “Davacının talep ettiği promosyon parasının işçilere dağıtılmasına ilişkin yasal düzenleme bulunmamaktadır. Yatırılan para işçiye ait olmayıp işverene aittir. İşveren ile banka ve işçi arasında promosyon paralarının işçilere dağıtılacağına yönelik sözleşme de mevcut olmadığından davacı yararına promosyon parasına hükmedilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.” (9 Hukuk, 2014/19299 K.)
Promosyon veren özel sektör şirketleri
Buraya kadar işin hukuki durumunu yazmış olsam da fiilen işverenlerin yaklaşımları değişmektedir. Aşağıdaki tabloda, şu ana kadar medyaya yansıyan özel sektör banka promosyon ödemelerini görebilirsiniz.
Ne yazık ki tablo şimdilik neredeyse boş. Umarım, bu tür haberler çoğalır ve işverenler banka promosyonlarını işçilerle paylaşmaya devam eder:
| İşveren adı | Banka Adı | Miktar (TL) | Kaynak |
| Kardemir A.Ş. | – | 4.000 | karabukgundem.com |
| Arkas Holding | – | 22.000 | eksisozluk.com |
| Toyota | İş Bankası | 40.000 | |
| Bosch Bursa | Yapı Kredi | 25.500 | saglikpersonelihaber.net |
Kamu kurumlarında işçi promosyonları
Kamu işçileri için durum, özel sektörden farklıdır. Kamu kurumlarındaki promosyon ödemeleri, Başbakanlığın 20.07.2007 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 2007/21 sayılı Genelgesine göre yapılmaktadır.
Bu genelgenin 4üncü maddesinde göre, banka tarafından verilecek promosyon miktarının tamamının personele dağıtılması gerekmektedir.
Dolayısıyla kamu kurumlarındaki işçiler, halihazırda mevcut olan banka promosyonlarından yararlanmaktadır.
Kadroya geçen taşeron işçilerinin promosyon hakkı
Burada da herhangi bir tereddüde yer yoktur. Kamu görevlisi sıfatını kazanan ve kadro alan bu işçiler de banka promosyon anlaşmalarında dahil edilmelidir.
Bu işçiler için bir sonraki promosyon döneminin beklenmesi de doğru olmaz. Kadroya geçen taşeron işçilerinin de derhal bu haktan yararlandırılması gerekir.
Sonradan işe başlayan tüm kamu görevlileri için de bu kural geçerlidir. Bu konuda Sağlık Bakanlığının “Promosyon Ödemesi” konulu 2014/07 sayılı genelgesi güzel bir örnektir. Genelgede şöyle denilmektedir:
“İdare ile banka arasında promosyon sözleşmesi imzalanırken, sözleşmeden sonra açıktan ya da naklen atanacak personelin de olabileceği göz önünde bulundurularak, yapılacak yeni promosyon sözleşmelerine, sonradan gelenlere kalan sözleşme süresi ile orantılı ödeme yapılacağı şeklinde hüküm koyulması, bu çerçevede personele yapılacak kişi başı ödeme tutarlarının da sözleşme ile belirlenmesi, yapılacak promosyon sözleşmelerinin bu minvalde hazırlanması…”
SONUÇ
Özel sektör çalışanlarının ve işçilerin banka promosyon hakkı konusunu alt başlıklara ayırarak cevap vermek en doğrusu olacaktır. Buna göre;
- Özel sektör işçisinin kural olarak promosyon hakkı yoktur. İşverenle işçi arasında düzenlenmiş özel bir hüküm yoksa, işveren banka promosyonundan işçisine pay vermek zorunda değildir.
- Kamu kurumlarında ise durum farklıdır. İster kadrolu işçiler olsun isterse de yakın zamanda kadroya geçen taşeron işçiler olsun, kurum promosyon ödemelerinin TAMAMINI işçilerine dağıtmak zorundadır.
Burada şöyle bir soru gündeme gelebilir: Özel sektör işçilerinin hakkı yenmiş olmuyor mu? Bu soruya herkesin cevabı farklı olacaktır. Ama benim kanaatimce, işverenin almış olduğu banka promosyonunun en azından bir kısmını işçilerle paylaşması en adil çözüm olur.
Peki paylaşmak istemezse ne olur? Kimse bu konuda özel sektör işverenini zorlayamaz ve unutulmamalıdır ki, yasa gereğince işveren banka promosyonunu dilediği gibi kullanma hakkına sahiptir.
Özel sektör banka promosyonu hakkında sık sorulan sorular:
Özel sektör banka promosyonu ne kadar?
Özel sektör banka promosyonu için sabit bir rakam olmadığı gibi, izah ettiğim üzere bu ödeme zorunlu bile değildir. Ödenecekse de ancak banka ile işveren arasındaki anlaşmaya göre belirlenecektir.
Banka promosyonunu kim alabilir?
İşveren ile banka anlaşırsa, banka promosyonunu, maaş almakta olan tüm çalışanlar alacaktır.
İyi günler. Ben 2 hafta önce bir il belediyesinde temizlik personeli olarak işe başladım. Ayın 5 inde maaş alıyoruz. Ne zaman banka promosyonu alabilirim? Diğer ay 27 bin TL yatar diyorlar bu doğru müdür? Çünkü oradaki çalışanların hepsi almış fakat hepsi de eski personeller…
Merhabalar çalıştığım firmada banka değişikliği nedeniyle banka promosyonu verilmeye başladı herkes aldığı halde bir ben alamadım firma yetkilisini aradığımda da bana söylediği kelime bu izin kullandığın için sana verilmeme talimatı verildi bize diye herhangi bir haka sahip olmadığını söylediler onun için ne yapmam lazım nasıl yardımcı olabilirsiniz
Merhaba, teknik detayları bilmeden yorum yapamam Hakan bey. Ancak işveren, geçerli ve objektif bir nedeni olmadıkça, bir işçisine diğerlerinden farklı davranamaz. Böyle bir durumda işçi hakkını arayabilir; fakat sonucun ne olacağını kestirmek çok güç olur. Bir avukata danışmanızı tavsiye ederim.
Merabalar yaklaşık 10 senedir aynı bankadan maaş almaktayız iş verenimiz promosyonla bizim alakamız yok kendiniz basvurcaksiniz diyor toplam 40 kişiyiz bankada telefonda devamlı bir oyalama cabasinda yada telefona çıkmamaktadır pirimlerimiz but en düşük 18000 TL civarında nasıl bir yol izlememiz gerekiyor tesekkurler
Merhaba, yazımda da belirttiğim gibi, özel sektörde işçinin promosyon üzerinde yasal bir hakkı yoktur. İşveren isterse, banka promosyonunu işçileriyle paylaşabilir ya da tamamını onlara verebilir.
iyi günler ben bir özel sektörde part time çalışıyorum promosyon konusu gündemde promosyon yattığında ben full çalışan arkadaşlarla aynı promosyonu mu alacam ?
Şoyle bir soru sorayım özel sektör çalişanini illaki benim istediğim bankada hesap aç diğer zorlayabilir mi çalisanin kendi istediği bir banka olamazmi işveren sadece maaşı ödemekle yükümlü degilmi ben istediğim bankadan maaşımı talep edemezmiyim özet şu ay otuz gün ben maaşimi bir sonraki ayın beşinde çekebiliyorum yani her ay otuz beş veya otuz altı gün hak edip otuz gün üzerinden maaş alıyorum dolayısıyla banka benim paramı işletiyor iş verenim otuzunda yatirsa bende otuzunda çeksem banka promosyonu verirmi sanmıyorum çünkü paramı isletemeyecek dolayısı ile çalışan mağdur oluyor haksızlığa uğruyor misal 4500 TL maaş alan işçinin günlüğü yuzelli TL ama beş gün daha geç alınca günlüğü yuzyirmi sekiz TL civarına düşüyor bunun neresi adalet hak veya hukuk
Merhaba, bu hak işverenin olsa gerekir. Sonuçta ücreti ödeyen ve bankayı seçen işverendir. İşçi isterse aynı dakikada tüm parasını başka bankaya transfer edip ay boyunca o bankayı kullanabilir, bunun önünde bir engel yok Salim bey.
S.aleyküm hocam
Özel sektör çalışanıyım işveren neden personelden çalıştığı banka hesabı istiyor.
Demem o ki personelin kendi istediği banka ile çalışamaz mı??
Merhaba Mustafa bey,
Annem memur emeklisi ve kendi çalışmalarından dolayı emekli maaşı alıyor. Rahmetli olan babamda memur emeklisiydi. Annem, babamdan dolayı kendisine bağlanan dul maaşını da alıyor. Bu durumda babamın maaşından dolayı banka promosyonunu alabilir mi? Cevabınız için şimdiden teşekkür ederim.
Merhaba. Böyle bir soruyla ilk defa karşılaştım. Her iki maaş beraber yatıyorsa, ikinci bir promosyon alması mümkün olmaz. Bankalar zaten promosyon miktarını, şu aşamada bildiğiniz üzere, maaş miktarına göre belirliyor.
Benim isyerim promosyon vereceğini açıkladı sendikalı bi fabrika da çalışıyorum fakat şöyle bi duyum aldık 3 seneyi doldurmamış işçiye verilmeyecek diye doğruluk payı nedir acaba
Hülya hanım, yazımda da izah ettiğim üzere, işverenin yasal olarak size promosyon ödemesi yapma zorunluluğu yok. O halde, işveren tarafından buna benzer şartlar getirilmesi mümkündür. Burada önemli olan, işverenin işçileri arasında objektif olarak eşit davranmasıdır.
İyi günler bişey sorcaktım ben gıda fabrikasında calışıyorum 7 aydır fabrika işcilerine banka poromosyonu vercekmiş ben alabilirmiyim tesekurler
peki ben emegimin karsiligini baskalarinin uzerinden almak zorundamiyim beni guvenmedigim sahislara emegimin ve parami emenet etmeme hakkimyokmu
Aslında sizleri çok iyi anlıyorum ve tarafsız bir yaklaşımla yazımı ele aldığım ortada olsa gerek. Yine de bir nebze olsun, şahsi kanaatimi ifade etmek isterim. Sizin sorunuza karşılık işverenin şu soruyu sorması normal olsa gerek: Koskoca bir organizasyonu kuran, yöneten ve sonuçlarına doğrudan katlanan bir işverenin istediği bankayla çalışmak hakkı yok mu? Ya da bu işverene banka promosyon parasını neden ödüyor? İşverenin sermayesinin karşılığı olarak mı? Demem o ki; cevaplar bazen nereden bakıldığına göre değişir. Konu ile ilgili yasal bir düzenleme olmadıkça, yazımdaki kurallar geçerli olmaya devam edecektir.
Koskoca organizasyonu kuran bizim gibi modern köleleri olmazsa hiçbir şey kuramaz aslında bankanın vereceği promosyon nasilki devlet memurları alabiliyorsa biz kölelerde alabilmeliyiz.
Madem bu para iş verene ait neden işçiden vergi kesiliyor.
Üstelik bu vergiler promosyon alabilen kamu çalışanlarının ücretlerini de ödüyor.
Son olarak, maşın yatırıldığı banka hesabı tüzel kişiye mi gerçek kişiye mi ait?
Bir gerçek kişinin banka hesabındaki para nasıl tüzel kişiye ait olabilir.
Hesapla ilgili her türlü borç, mevduat, taksitlerle işçi sorumlu, ama para işverenin.
Bu nasıl bir saçmalık, bu nasıl bir utanmazlık?
Sizi anlıyorum; fakat iş hukuku bakımından durum yazıda açıkladığım gibi. Yasal bir düzenleme olmadıkça, banka promosyonunu işçiye vermek ya da vermemek işverenin takdirinde olacaktır.
Mustafa bey peki işçi iş yerinin anlaştığı banka ile çalışmak zorunda mı. Daha sonra başka bir banka ile kendisi anlaşıp maaşını bu bankaya yatırılmasını talep edebilir mi
Merhaba, burada maaşları ödeyen işveren olduğuna göre; elbette bankayı belirlemek hakkı da ona aittir. İşçinin burada bir söz hakkı olmaz. İşçi isterse ödenen maaşı aynı gün başka bankaya transfer eder, bundan başka da bir hakkı olduğu söylenemez.
E neden bi düzenleme gelmiyor binlerce mağduru olan bir konu bu. Biz şükretmeyi öğrenecekki zenginin huzuru bozulmasın Türkiyede yasalar hep zenginin yanında.
İyide işveren o zaman iş sözleşmesinin dışındaki hallerde benim üzerimden tasarrufta bulunuyor. O zaman şöyle soyliyelim ben de çalıştığım iş yerindeki (gündüz çalışan bir iş yeri olsun) bir makineyi yada araci gece kiraya verip para kazanayım sabahta yerine koyayım bu benimle kiralayan arasında diyeyim. Sonucta çalma yok çırpma yok. Ne de olsa sözleşmede yada iş kanununda bunu engelleyen bir madde yok. Bu kadar saçma bir durum bu. O paranın tamamı işinin hakkıdır.
Madem öyle ozaman çok dürüst işverenlerimiz neden herkesi asgari ücret gösteriyor bankaya yatırmadan günlük elden versinler böyle saçma kanun olabilirmi 1 aylık maaşı elinde tut promosyonu al bu hakk nasıl oluyor anlamıyorum adil ve adaletli ülkem bu kafayla cağ atlarız haram olsun
İşçiler özel sektör, kamu diye ayrılamaz. İşçi İşçidir. Kamu çalışanlarının kanuni hakkı neyse özel sektöründe aynı olmalıdır. Saçma bir durum. Bu haksızlığa son vermek için medyada karşılık bulmalı sesimiz duyurulmalıdır.
İşveren bir ay lı maşıńı ödüyor o parayla allah belalarını versin
Yanlış bir algı ve bilgilendirme oluyor bu konuda. Bankalar özel sektörde sadece Maaş üzerinden promosyon vermiyor. Bankada nakit para tutmanız, nakit akışınız, DBS hesabınız, KGF kullanım durumunuz, Kredi Kartı Kullanım oranınız ve en önemlisi Teminat mektup kullanım oranınız hatta en önemli kriter sizin havale, eft masraflarınız bile önemli. Özel sektörde aslında işveren promosyonla ödediği eft, havale masraflarının bir kısmını geri alırken maaş için hesapta tuttuğu para yüzünden promosyon alıyor. Düşünsenize maaş günü yatırdınız ve işçi çekti parayı aynı gün. Bankanın işine yarar mı? Yaramaz. Etraflıca düşünmek önemli.
Mustafa Bey Merhaba,
Özel sektör çalışanıyım.
2018 yılında Akbank 5000tl’lik promosyonu maaş hesaplarımıza yatırdı.
Maaşlarımız yatarken de bu miktar maaşımızdan düşüldü.Yani maaşlarımız 5000tl eksik yatırıldı.
Bu durumda maaşımı eksik yatırılmış olmuyor mu? iş verenin böyle bir hakkı var mı?
Merhaba, bu tamamen işverenle ile işçi ve işveren ile banka arasındaki anlaşmaya bağlı. Dışarıdan yorumum ancak bu kadar olabilir; ancak genel mantık için yazım size yeterli gelmelidir.
Peki ben bugun yarın prosmosyon alacam mustaya bey ödeme gecikmelerim var bunu promosyon içersinden kesebilme hakkı varmı veya yüzde kaçını kesebilir
Merhaba, eğer promosyon ödemesi alacağınız bankaya borcunuz da varsa, doğrudan hesabınızdan tahsilat yapabilirler Ali bey.
yahu özel sektörü kamusumu var bunun mantiken bakildiginda kamu işçisi ne haksa bu özel soktorede haktir yani sacmalamislar
Herkesi CİMER e bu konu hakkında şikayet etmeye davet ediyorum .
İşverenlerin promosyon alması için hesap açtırmadığımız banka kalmadı elimize de hiçbir şey geçmiyor .
Havalanı güvenlik personeliyim arada taşeron firma var banka promosyonu biz alabilirmiyiz
Resmen bankaya peşkeş çekiliyor ve satiliyoruz iş veren anlaniyor banka bile sana bukadar işçi getireceğim avantajımız nedir diyip hakkımız olan promosyon parası ni yiyor Yargıtay iş veren tarafını tutuyor yazik
Ne yani buna gore kamuda calisanlar insan calismayanlar …..?
Ozel sektorun hakkini yiyebilirsiniz kamu personelinkini yedirmem bi kanun varsa hak varsa sahislari deyil butun herkesi kapsamali yoksa devlet devletliyini eksik yapmis olur isverenle isciyi karsi karsiya birakmamali nitekim ADALET MULKUN TEMELIDIR yazisi aklima bosunami yaziyor diye gelir
Merhaba, kanaatimce özel sektör için de yasal bir düzenleme yapılabilir.
isveren benin maasimi yatiriyor yatirilan para hak edilmis isverene ait olmayan paradir.nasil isveren parisidir deniliyor.2 .kanun adalet ozel sektor calisanina farkli kamu da calisana farklimi muamele ediyor…? hak haktir memura var isciye yok tur demek adalet degildir herkes buju mahkemeye taşirsa bellki birseyler olur .cok komik kamu calisanina öder ama ozel sektorde çalisana odenmez komik adalet
Mehmet bey, bana kalırsa da işçiye ödenmesi doğrudur; ancak burada verilen bilgi benim şahsi düşüncem değil, Yargıtay’ın görüşüdür.
Bu konuda yasal bir düzenleme olmadığı için Yargıtay konuyu açığa alıyor takipsizlik kararı veriyor
Burada yanlış bir algı var… Kamu çalışanları sonuçta devletin kurumlarında çalışıyor… Sermaye endeksli kuruluşlar olmadığı gibi kendi banka oluşumuna sahip… Özel şirketler Bankalarla anlaşma yaparken sadece maaş üzerinden anlaşma yapmıyor… Yıl içerisinde milyona varabilen eft havale ücretleri, teminat mektupları, kredi anlaşmalarını vs. vs. nide bu anlaşmalara dahil ediyor… Böyle bir zorlama kanunla işveren kendi çıkarını elde etmez ise hiç bir banka ile promosyon anlaşması yapmaz olur biter… Objektif olmak adına söylüyorum siz emeğinizi ortaya koyup maaşınızı şartları kabul edip alıyorsunuz… Ama çoğu işveren hem emeğini hem sermayesini riske atıyor… Herkes kendi penceresinden baktığında haklı… Ama özelde promosyon bence işverenin anlaşması ile geçerli… Anlaşmak istemezse ki bir çok firmanın anlaşması da yok ortada hak diye birşey olmayacaktır… Burda işverenin insiyatif kullanıp çalışanlarına promosyondan pay vermesi en güzel davranış olacaktır…
İş veren kendi parasini yatırıyor demek nedir sonuçta benim maaşımı yatırıyor benim paramdan kazanıyor o promosyonu