Çalışma belgesi ne demek?

Çalışma belgesi, İş Kanununda kendisine yer bulan bir kavramdır. İş Kanununda yer alan çalışma belgesi nedir ve ne işe yarar? Hangi durumlarda verilmesi gerekir?

Çalışma belgesi

Çalışma belgesi; İş Kanununun 28inci maddesinde kendine yer bulmuştur. Bu maddeye göre çalışma belgesi şöyle tanımlanabilir:

“İşveren tarafından, işten ayrılan işçiye verilen, işçinin işinin ne olduğunu ve ne kadar sürdüğünü gösteren belgedir.”

Çalışma belgesi geçerlilik şartları

Eski İş Kanunu döneminde; bu belgedeki imzanın muhtar veya mülki amir tarafından onaylanması; belirli durumlarda belgenin muhtar veya mülki amir tarafından doğrudan düzenlenmesi gibi uygulanması zor hükümler bulunuyordu.

4857 sayılı İş Kanunuyla bu bürokratik engellerden vazgeçildi ve çalışma belgesi için herhangi bir düzenleme şartı getirilmedi.

Çalışma belgesi içeriği

Bu belgenin temelde işçinin yaptığı işi ve süresini göstermesi gerekir. Ama istenirse, başkaca bilgiler de çalışma belgesinde yer alabilir. Daha önce hazırladığımız bir çalışma belgesi örneğini aşağıdaki bağlantıdan inceleyebilirsiniz:

https://mustafabaysal.com/calisma-belgesi-ornegi/

Bu belgeye işçinin aldığı ücretten, sahip olduğu sertifikalara kadar istenilen her tür bilginin eklenmesi de mümkündür.

Çalışma belgesinin önemi

Çalışma belgesi referans için kullanılan bir evrak olsa da; özellikle dava aşamalarında bazen çok önem arz etmektedir. Aşağıya eklediğim birkaç örnek Yargıtay kararında da görüleceği üzere, çalışma belgesine yazılan ücret tutarları mahkemeler tarafından dikkate alınmaktadır:

“Davacının aylık ücret miktarı çekişmelidir. Davacı tarafından ibraz edilen çalışma belgesine göre aylık ücreti 500 $ dır. Mahkemece yazılı belge yerine tanık beyanları esas alınarak aylık ücret miktarının belirlenmiş olması hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.” (9 Hukuk, 2007/15247 K.),

“… aylık ücretinin çalışma belgesinde ve tanık anlatımlarında ifade edildiği üzere 3.500,00 Dolar olduğu …” (22 Hukuk, 2015/16894 K.))

“Dosya içeriğinden, davalı işyerinde topoğraf olarak çalışan davacının, 28.01.2015 tarihinde rapor aldığı, rapor bitim tarihi olan 16.02.2015 tarihinde sözleşmesinin feshedildiği, nitekim çalışma belgesinde de davacının işten ayrılma tarihinin 16.02.2015 olarak belirtildiği, sözleşmenin fesih tarihinin 16.02.2015 olduğunun iki tarafın kabulünde olduğu, davacının 12.03.2015 tarihinde muhabere yolu ile işe iade istemli dava açtığı anlaşılmaktadır.” (22 Hukuk, 2015/28884 K.)

Gerçeğe aykırı çalışma belgesi

Çalışma belgesinin zamanında verilmemesinden veya belgede doğru olmayan bilgiler bulunmasından zarar gören işçi ya da işçiyi işine alan yeni işveren eski işverenden tazminat isteyebilmektedir.

Bu tür davalar da iş mahkemelerinde görülecektir:

“İşçiye çalışma belgesi verilmesi hem İsviçre hem de Alman hukukunda işverenin gözetme borcu içinde değerlendirilerek, borç ilişkisinin sonraya etkisi içinde değerlendirilmektedir. Bu nedenle çalışma belgesinin verilmesinden doğan zararlar için işçinin sözleşmeye aykırılık hükümlerine dayanabileceği kabul edilmektedir.

Somut olayda iş sözleşmesi sona ermesine rağmen borç ilişkisinin art etkisi söz konusudur. Uyuşmazlığın bakım ve görüm yeri iş mahkemesidir. İşin esasına girilerek davanın sonuçlandırılması gerekirken yazılı şekilde hüküm tesisi hatalıdır.” (9 Hukuk, 2010/6143 K.)

Çalışma belgesi alamıyorum!

Bazen işçiler bu soruyu bize de soruyor: “Çalışma belgesi alamıyorum, ne yapmalıyım?”. Aslında çalışma belgesi düzenlemek son derece basit de olsa, işverenler çeşitli nedenlerle bu belgeyi düzenlemek istemeyebilir.

Adeta bir bonservis ya da referans gibi olan çalışma belgesini işçi yine de ısrarla talep edebilir. Peki ama işveren çalışma belgesi düzenlemezse ne olur?

Çalışma belgesi düzenlememe cezası

Evet, işveren illa çalışma belgesi vermek istemiyorsa, hiçbir güç onu, bu belgeyi düzenlemeye zorlayamaz. Yanlış duymadınız, gerçek bundan ibaret.

Ancak bu işverene idari para cezası uygulanabilir. 2019 yılı için bu ceza 150 TL’dir ve bu durumdaki her işçi için uygulanabilir.

SONUÇ

Çalışma belgesinin tanımını yukarıda yaptık. Bu belge temelde işçinin görevini ve görev süresini gösteren bir belgedir ve bir tür referans belgesi olarak kullanılabilir.

Daha da önemlisi çalışma belgesi, işçi ve işveren uyuşmazlıklarında mahkemeler tarafında önemli delil kabul edilmektedir. Bu nedenle doğru ve zamanında düzenlenmesi gerekir.

İşveren, yasa gereği, işten çıkan her işçisine çalışma belgesi vermek zorundadır. Peki vermezse ne olur? Açıkçası burada öngörülen para cezası oldukça komiktir ve işçiye çalışma belgesi vermeyen işverene uygulanacak idari para cezası sadece 150 TL’dir.