İhbar tazminatı denince akla genelde, işçinin hak ettiği bir ödeme türü gelebilir. Ancak ihbar tazminatı niteliği itibariyle, işçi ve işverenin karşılıklı hak ve yükümlülüklerinden birisidir. O halde, işçi işverene ihbar tazminatı öder mi?
İhbar süreleri
İşçi ya da işveren, taraflardan birisi iş sözleşmesini feshetmek istediğinde ve haklı nedenle derhal fesih hakkı kullanılmayacaksa, İş Kanununun 17nci maddesinde belirtilen ihbar sürelerine uymakla mükelleftir.
İş sözleşmesini feshetmek isteyen taraf, işçinin kıdemine göre belirlenmiş süreler kadar öncesinden karşı tarafa bildirim yapmakla yükümlüdür. Bu süreler ise şu şekildedir:
- Kıdemi 6 aydan az olan işçi için 2 hafta
- Kıdemi 6 ay (dahil) ile 1,5 yıl arasında süren işçi için 4 hafta
- Kıdemi 1,5 yıl (dahil) ile 3 yıl (dahil) arasında süren işçi için 6 hafta
- Kıdemi 3 yıldan çok olan işçi için 8 hafta
Hem işçi hem işveren ihbar sürelerine uymak zorunda
Genel kanının aksine, ihbar sürelerine uyma yükümlülüğü sadece işverene ait değildir. İşçi de bu sürelere uymak zorundadır. İşte işçi, İş Kanununun 17nci maddesinde belirtilen bu ihbar sürelerine uymazsa ne olur?
Bu durumda işçinin, karşı tarafa yani işverenine bu süreler kadar ücreti tutarında bir tazminat ödemesi gerekecektir. İşte bu tazminat, ihbar tazminatıdır.
İhbar tazminatı nedir?
İhbar tazminatı, ihbar süresine uymakla mükellef olduğu halde uymayan tarafın karşı tarafa ödediği bir tazminattır. O halde ihbar tazminatından bahsedebilmek için şu iki şartın bir arada gerçekleşmesi gerekir:
- Fesih haklı nedene dayanmamalı
- İhbar bildirim süresi yükümlülüğü yerine getirilmemeli
İhbar tazminatının miktarı ise, işçinin tabi olduğu ihbar süresi karşılığı brüt ücreti kadar olacaktır. Buradaki ücretin giydirilmiş brüt ücret olduğunu daha önce yazmıştım: https://mustafabaysal.com/ihbar-tazminati-hesaplama-ornegi/

İşi hemen bırakan işçi ihbar tazminatı öder
İhbar tazminatı ödemek istemeyen işçi, İş Kanununun 17nci maddesi kapsamında işi bırakacaksa, kıdemine göre belirlenen süre kadar öncesinde işverenine bildirimde bulunmalı ve bu sürenin bitimiyle birlikte işten ayrılmalıdır. Aksi takdirde işçinin ihbar tazminatı ödemesi gerekecektir.
Çünkü bu durumda işi bırakan taraf işçidir ve ihbar süresi yükümlülüğüne uymamıştır. Haliyle, ihbar tazminatı gündeme gelir.
Durumu bir örnekle somutlaştırabiliriz. İşyerindeki kıdemi 5 yıl olan bir işçi yeni bir iş bulsun ve işi bırakmak istesin. Görüleceği üzere ortada bir haklı fesih nedeni yoktur. Böylece işçinin, tabi olduğun 8 haftalık ihbar süresini çalışması beklenir.
İşçi, işten ayrılmayı düşündüğü tarihten en az 8 hafta önceden işverene durumu bildirmelidir ki; işveren de gerekli tedbirlerini alabilsin.
İşte bu işçi ihbar süresine uymak yerine hemen işi bırakıp ayrılsa, işverene 8 haftalık giydirilmiş brüt ücreti tutarında ihbar tazminatı ödemek zorunda kalır.
Hatta işçi ihbar süresinin bir kısmını çalışıp bir kısmını çalışmasaydı da ihbar tazminatını tam 8 haftalık ücreti karşılığında ödemek zorunda kalacaktır. İhbar süresinin bölünmezliği ilkesinden kaynaklanan bu durumun nedenini şu yazımda izah etmiştim: https://mustafabaysal.com/ihbar-suresi-eksik-kullandirilirsa-ne-olur/

SONUÇ
Haklı bir nedeni olmaksızın işten ayrılmak isteyen işçi iş sözleşmesini feshedeceğini belli bir süre önceden işverenine bildirmekle yükümlüdür. İhbar öneli de denilen bu sürelerin geçmesiyle birlikte fesih bildirimi sonuç doğuracaktır.
İşte bu yükümlülüğünü yerine getirmeden işi bırakan işçi de, beklemekle yükümlü olduğu süreler kadar ücreti tutarındaki ihbar tazminatını işverenine ödemek zorundadır.
İhbar tazminatının karşılıklı bir yükümlülük olduğu, iş sözleşmesini kendisi feshediyorsa ve ihbar yükümlülüğüne uymazsa, işçinin de ihbar tazminatı ödeyeceği unutulmamalıdır.
“İşçi işverene ihbar tazminatı öder mi?” ile ilgili sık sorulan sorular:
İşçi ne zaman ihbar tazminatı öder?
İşçi bildirimli fesih yapıyorsa, yani haklı fesih yapmıyorsa ve ihbar önelini çalışmadan işi bırakıyorsa, ihbar tazminatı öder.
İşçi işverene ne kadar ihbar tazminatı öder?
İşçinin işverene ödeyeceği ihbar tazminatını işçinin maaşı belirler. İhbar tazminatı, işçinin tabi olduğu ihbar süresi karşılığı kadar giydirilmiş brüt ücreti esas alınarak belirlenir.
İhbar tazminatı maaştan kesilir mi?
Hayır, ihbar tazminatı maaştan kesilmez. Niteliği itibariyle bunlar farklı ödemelerdir ve işveren, işçisinin ödemekle yükümlü olduğu ihbar tazminatını onun maaşından mahsup etme yoluna gidemez: https://mustafabaysal.com/ihbar-tazminati-ucretten-mahsup-edilir-mi/
İhbar süresi içinde maaş ödenir mi?
İhbar süresi, işçinin iş akdinin devam ettiği bir dönemdir. Bu dönemde hem işçi hem de işveren mevcut yükümlülüklerine aynen tabidir. İşçiye ihbar süresinde maaşının tabi ki ödenmesi gerekir.
Merhaba;
İşten istifa ettim. 8 haftalık ihbar sürem var. Ama işveren ile imzalanmış fiili bir sözleşmem yok. İş sözleşmesi imzalatılmadı. Yine de işverene tazminat ödeme yükümlülüğüm var mı?
Sigortanz da yapılmadı mı, resmi bir işlem başlatılmadı mı sizin çalışmanız hususunda ?