Geçerli nedenle fesihte kıdem tazminatı

İş Kanunu’nun öngördüğü iki ana fesih türünden birisi de geçerli nedenle fesihtir. Geçerli nedenle fesih, haklı nedenle fesihten hem nedenleri hem de sonuçlarıyla ayrılır. Gelin, beraber bakalım: Geçerli nedenle fesihte kıdem tazminatı ödenir mi?

Geçerli nedenle fesihte kıdem tazminatı

Kıdem tazminatı işçinin en önemli haklarından birisidir. Yıllarca işyerinde emek sarf eden işçi, işten ayrıldığında toplu şekilde alacağı kıdem tazminatından vazgeçmek istemez.

Ancak kıdem tazminatı her halde ve şartta alınan bir tazminat türü değildir. Bu nedenle, işçinin iş akdinin nasıl ve hangi gerekçeyle sona erdiği önem arz eder.

Geçerli nedenle fesih nedir?

İş Kanunu’nun öngördüğü iki temel fesih türü bulunur:

• Süreli fesih ya da bildirimli fesih
• Haklı nedenle derhal fesih

Geçerli nedenle fesih ise aslında süreli feshin, feshin geçerli bir nedene dayandırıldığı bir alt türüdür. Geçerli nedenle fesih şöyle tanımlanabilir:

“İşverenin iş sözleşmesini İş Kanunu’nun 18’inci maddesi kapsamında sona erdirdiği bir fesih türüdür.”.

Bildirimli fesih ya da süreli fesih

Geçerli nedenle fesih konusunda bilinmesi gereken ilk husus, bunun bildirimli feshin bir alt türü olduğu iken; bilinmesi icap eden ikinci husus ise geçerli nedenle feshin bazı şartların varlığı halinde zorunlu olduğudur.

Yani işveren aslında her zaman işçinin iş akdini feshederken geçerli bir nedene dayanmak zorunda değildir. Ancak aşağıdaki şartlar mevcutsa, işverenin geçerli bir nedene dayanması şarttır:

• İşyerinde en az 30 işçi çalışması
• İşçinin kıdeminin en az 6 ay olması
• İşçinin belirsiz süreli sözleşme ile çalışıyor olması

İşte bu şartların tamamı aynı anda mevcutsa, işveren bu işçisini işten çıkarmak için geçerli bir nedene sahip olmak zorundadır.

İşe iade başvurusu hakkı

Tam bu noktada akla şöyle bir soru gelebilir: İşveren mecbur olduğu halde geçerli neden sunmazsa ya da sunduğu geçerli neden doğru değilse ne olur?

Tam bu noktada işçinin işe iade başvurusu yapma ve işverenle uzlaşamazsa dava açarak hakkına arama imkânı bulunur.

İşverenin mecbur olduğu halde geçerli neden sunmamasının ya da geçerli nedeninin olmamasının sonucu, işçinin işe iade davası açarak işe geri dönmeye hak kazanması olacaktır: https://mustafabaysal.com/adim-adim-ise-iade-davasi/

Geçerli nedenle fesih sonucu kıdem tazminatı

Buraya kadar izah edilenler, geçerli nedenle feshin ne zaman gündeme geleceği ve geçerli neden doğru olmazsa ya da hiç olmazsa, bunun sonuçlarının ne olacağıyla ilgiliydi.

Kıdem tazminatı ise açıkçası bu hususlardan TAMAMEN bağımsız olup geçerli nedenle fesihte kıdem tazminatı her zaman aynı şekilde sonuçlanacaktır: Geçerli nedenle fesihte kıdem tazminatı hak edilir.

Kıdem tazminatı alma şartları

Kıdem tazminatı almak için esasen iki şartın bir arada bulunması gerekir:

• İşçinin işyerindeki kıdeminin en az bir yıl olması
• İş akdinin kıdem tazminatı hak edecek şekilde sona ermesi

İşte eğer işveren işçisinin iş sözleşmesini geçerli nedene dayanarak feshediyorsa, yukarıdaki şartlardan ikincisi gerçekleşmiş demektir ve haliyle işçinin en az bir yıl kıdemi varsa, işçi kıdem tazminatını hak etmiş demektir.

Geçerli fesih yapan kıdem tazminatını öder

Eğer işçiye yapılan bildirimde iş akdinin geçerli nedenle feshedildiği ya da İş Kanunu’nun 17 ya da 18’inci maddesi kapsamında sona erdirildiği belirtiliyorsa, bu işçi kıdem tazminatını hak etmiş demektir.

Burada işverenin bildirdiği geçerli feshin ne olduğu ya da doğru olup olmadığı önem arz etmez. Bunu bir örnekle izah edebiliriz.

Diyelim ki işveren işçisinin performansından memnun değil ve bu nedenle onu işten çıkaracak (Performans nedeniyle feshin çok zor olduğunu söylemem gerekir, bununla ilgili bir yazıma şuradan göz atabilirsiniz: https://mustafabaysal.com/performansi-dusuk-olan-isci-nasil-isten-cikarilabilir/ ).

Üstelik işverenin yaptığı performans değerlendirmeleri son derece doğru ve somut olsun. Bir başka deyişle işçinin performansı gerçekten de yetersiz olsun.

İşveren bu işçisini performans yetersizliği nedeniyle çıkaracak olsa bile ona yine de kıdem tazminatı ödeyecektir. Burada akla şöyle bir soru gelebilir: O zaman geçerli neden niye var?

Var; çünkü geçerli nedenin olup olmaması kıdem tazminatını etkilemese bile işe iade başvurusunu doğrudan etkiler. Eğer işverenin yukarıdaki örnekte olduğu gibi performans yetersizliği gerekçesi doğru ise, işçinin işe iade talebini mahkeme reddedecektir. Eğer mahkeme bu gerekçeyi yeterli bulmazsa, bu defa işçiyi işe iade edecektir.

SONUÇ

Geçerli nedenle fesihte kıdem tazminatı olur mu? Evet, hem de kesinlikle olur. Geçerli nedeninin gerçekten de geçerli olup olmadığından bağımsız olarak, geçerli fesih yapan işveren kıdem tazminatı da ödemelidir.

İşçi de bilmelidir ki; işveren iş sözleşmesini geçerli nedene dayanarak feshediyorsa, işçi kıdem tazminatını hak etmiş demektir.

Tabi, yukarıda kıdem tazminatını hak etmek için işçinin her şeyden önce o işverenlik bünyesinde en az 1 yıl kıdeminin olması gerektiğini hatırlatmama gerek bile olmadığını düşünüyorum.

Geçerli nedenle fesihte kıdem tazminatı ile ilgili sık sorulan sorular: