Devlet memuru izinsiz yurtdışına çıkabilir mi?

Devlet memurlarının tabi olduğu kurallar 657 sayılı Kanun’da sıkı şekilde belirlenirken, zamanın getirdiği yeniliklere de uyum sağlanmaktadır. Bu kapsamda, memurun yurtdışına çıkışı da belirli kurallara tabi kılınmış olabilir. Birlikte bakalım; memur izin almadan yurtdışına çıkabilir mi?

Memurun izin almadan yurtdışına çıkması

Bundan örneğin 30 sene evvel olsaydı, böyle bir soru gereksiz bulunabilirdi. Memurun değil yurtdışına, yurtiçinde bir başka şehre gitmesinin bile hem maddi hem de teknik sebeplerle daha az görüldüğü bu zamanlar geride kaldı.

Günümüzde, özellikle ulaşım imkânlarının ilerlemesi nedeniyle, yurtiçi ve yurtdışı seyahatler kolaylaştı ve ucuzladı. Haliyle memurun ani bir kararla ve hatta günübirlik olarak yurtdışına gitmesi anlaşılabilir bir durum olarak görülebilir.

Memurun görev mahallini terk etmesi

Benzer bir konuda çok ayrıntılı bir yazıyı daha önce yazmıştım: https://mustafabaysal.com/memur-baska-ilde-ikamet/

O yazıda esasen memurun görev mahalli olan şehir dışında ikamet etmesini ele almıştım ve şu yazımda da memuriyet mahalli kavramını izah etmiştim: https://mustafabaysal.com/memuriyet-mahalli-nedir

Memuriyet mahalli dışında çıkmak

Hemen yukarıdaki yazımda da göreceğiniz üzere memuriyet mahallinin oldukça uzun bir tanımı vardır:

“Memur ve hizmetlinin asıl görevli olduğu veya ikametgâhının bulunduğu şehir ve kasabaların belediye sınırları içinde bulunan mahaller ile bu mahallerin dışında kalmakla birlikte yerleşim özellikleri bakımından bu şehir ve kasabaların devamı niteliğinde bulunup belediye hizmetlerinin götürüldüğü, büyükşehir belediyelerinin olduğu illerde ise il mülki sınırları içinde kalmak kaydıyla memur ve hizmetlinin asıl görevli olduğu veya ikametgahının bulunduğu ilçe belediye sınırları içinde kalan ve yerleşim özellikleri bakımından bütünlük arz eden yerler ile belediye sınırları dışında kalmakla birlikte yerleşim özellikleri bakımından bu yerlerin devamı niteliğindeki mahaller ve kurumlarınca sağlanan taşıt araçları ile gidilip gelinebilen yer”

Memuriyet mahalli dışında çıkmak önceden çeşitli izinlere tabi iken bu durum değişti. 13/02/2011 tarihine kadar, memurun görev yaptığı ilde ikamet etmesi yasal bir zorunluluktu. 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun Ek 20’nci maddesinin iptal edildiği bu tarihe kadar “Devlet memurlarının görev yaptıkları kurum ve hizmet birimlerinin bulunduğu yerleşme merkezlerinde ikamet etmeleri” esastı.

Memurun başka bir ilde ikamet etmesi için amirinden izin alması gerekiyordu. Hatta memur ikamet ettiği ilin sınırlarını terk etmek için bile amirinden izin almak zorundaydı.

Memurun yurtdışı için izin alması gerekmez

İşte yukarıda bahsettiğim Ek 20’nci madde kaldırıldığından ve memurun yurtdışına çıkmak için izin alması gerektiğine dair özel bir madde de olmadığından, yurtdışına çıkmak isteyen memurun bunun için özel bir izin alması gerekmez.

Memur hafta sonu yurtdışına çıkabilir mi?

Evet, memur hafta sonu yurtdışına izin almadan çıkabilir. Hatta memur, mesai bitimini müteakip yurtdışına çıkıp sabah mesai başlangıcına geri dönebilir.

Memurun yurtdışına çıkması ile başka şehre gitmesi arasında teknik olarak bir fark yoktur. Yalnızca, memurun yaptığı işin özelliği nedeniyle, kurumunun yapmış olduğu düzenlemelerle memurdan yurtdışına çıkışını bildirmesini istemesi normal karşılanmalıdır.

Aşağıdaki mülga Devlet Personel Başkanlığı görüşünde de bu hususa değinilmiş ve kurumun memurdan “gerektiğinde ulaşabilmek amaçlı” bildirim isteyebilmesi mümkün görülmüştür:

“… Devlet memurunun yıllık iznini ve hafta sonu izni ile diğer izinlerini yurt dışında geçirmek istemesi halinde kurum amiri onayı alınıp alınmayacağı hakkında…

Bu bağlamda, izinlerin yurt dışında geçirilmesi için ayrıca bir onaya gerek bulunmadığı ancak, kamu kurum ve kuruluşlarının kendi iç mevzuatları gereğince hizmetlerin aksamaması ve sürekliliğin sağlanması açısından personele istenildiğinde ulaşılabilmesine imkân sağlayacak şekilde iznin geçirileceği yere ilişkin bilgiler ile iletişim bilgilerinin izin talebinde bulunulurken belirtilmesinin uygun olacağı düşünülmektedir…” (Mülga DPB, 09/05/2013-6643 sayılı görüş)

Nitekim bunun birtakım uygulamaları mevcut olup örnek birkaç mevzuat metnini aşağıya ekledim:

“… Hangi maksatla olursa olsun (görev, izin) yurtdışına çıkışlarda daire başkanı, aynı düzey ve daha üstü personel için ilgili birimler Müsteşarlık makamından mutlaka onay alacaktır…” (Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Personel Daire Başkanlığı 2017/05 İç Genelgesi)

“… Yıllık izinlerini ve tatillerini yurtdışında geçirmek isteyen personel, yurtdışı çıkış tarihinden en az beş iş günü önce, kurumumuzda kullanılmakta olan elektronik belge yönetim sisteminde tanımlı ilgili şablonu tam ve doğru bir şekilde doldurarak, amirinin onayına sunar…” (Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu İzin Genelgesi)

SONUÇ

Memur izin almadan yurtdışına çıkabilir mi? Evet, memur ister bir geceliğine ve isterse hafta sonu için izin almadan yurtdışına çıkabilir.

Burada dikkat edilmesi gereken husus, memurun kurumunun bu konuda özel bir düzenleme yaparak memurdan yurtdışına çıkışını bildirmesini isteyip istemediğidir. Yürütülen görevin gereği olarak, kurumu memurun nerede olduğunu bilmek ve ona ulaşabilmek istiyorsa, izin almak yerine bildirimde bulunmak şeklindeki böyle bir uygulama kanaatimce meşru kabul edilebilir.

Ayrıca kurumlar yine iç mevzuatlarıyla memurun yurtdışına çıkışını onaya bağlamış olabilir. Bu tür mevzuat metinleri de memur tarafından iptali mahkemede istenmedikçe, geçerli kabul edilmelidir.