Günümüz ekonomik koşullarında işçilerin de krizle boğuştukları ve ödeme dengelerinin bozuldukları zamanlar olmaktadır. Bu durumlarda maaşını ödeyemeyen işçilerin ücretlerine haciz konulabilmektedir. Peki işveren işçiyi, maaşına haciz konulduğu için işten çıkarabilir mi?
İşçinin maaşının haczedilmesi
İşçinin de tıpkı diğer insanları gibi maddi sıkıntıya girmesi ve borçlarının icra takibine uğraması mümkündür. Böyle bir durumda işçinin maaşının ne kadarının haczedilebileceğini şu yazımızda açıklamıştık: mustafabaysal.com/iscinin-maasi-haczedilebilir-mi
Maaşına haciz gelen işçinin çıkarılması
Bir işçinin işten çıkarılması kadar, nasıl çıkarıldığı da önem arz eder. Örneğin işçi İş Kanununun 17’nci maddesi kapsamında çıkarılırsa ihbar süresi kadar çalışacağı gibi kıdem tazminatı da hak eder ya da işçi 25’inci madde kapsamında çıkarılırsa bu kez hem derhal işten çıkarılır hem de kıdem tazminatı alamaz.
İşte maaşına sık sık haciz gelen işçi için belirli şartlar oluştuğunda, bu işçinin geçerli nedenle çıkarılması mümkündür. Yani işçi, bu şartlar varsa, işe iade davası açsa bile bu davayı büyük ihtimalle kazanamayacaktır. Peki bu şartlar nelerdir?
Haciz işlemlerinin işyerini olumsuz etkilemesi şart
Yargıtay verdiği kararlarla bu kriteri ortaya koymuştur. Buna göre, ilk bakılması gereken husus budur. İşçinin maaşına konulan bu hacizler işverene olumsuz etki yapmış olmalı ya da maaş / muhasebe servisleri çalışanları haciz işlemleri için önemli miktarda zaman kaybetmekte olmalıdırlar.
Önce ihtar olmalı
Bu durumda olduğu tespit edilen yani ödeyemediği borçları işverenini ya da işyerini etkileyen işçi önce ihtar edilmelidir. Yargıtay ihtar olmadan feshi kabul etmemektedir. Önce işçi, maaşına gelen hacizlerin işyerini etkilediği konusunda uyarılmalı ve borçlarını ödemesi istenmeli ve makul bir süre geçtikten sonra borçlar hâlâ ödenmemişse ya da işçi hacizlerin kaldırılması için gerekli işlemleri yapmamışsa sözleşme feshedilmelidir.
Haciz nedeniyle fesihte kıdem tazminatı ödenmeli
Eğer işyerinde çalışan işçi sayısı 30 veya daha fazlaysa ve işçinin de o işyerindeki kıdemi 6 ayın üzerindeyse iş sözleşmesinin feshi 18inci maddeye göre yapılmalıdır: mustafabaysal.com/iscilerin-is-guvencesi-var-mi
Eğer işyerinde işçi sayısı 30’un altındaysa ya da işçinin o işyerindeki kıdemi 6 ayın altındaysa bu durumda fesih 17nci maddeye göre yapılmalıdır. İşçinin kıdem tazminatı ve ihbar tazminatı ödenmelidir: mustafabaysal.com/bildirimli-fesih-nedir
İşçinin maaşına gelen haciz işyerini etkilemiyorsa!
Yukarıda bahsettiğimiz durumlarda işveren işçinin iş akdini 17nci madde hükümlerine göre feshedebilmekteydi. Ama eğer işçinin maaşına gelen haczin işverene olumsuz bir yansıması yoksa, bu haciz işlemleri maaş / muhasebe personelinin önemli vaktini almıyorsa, bu durumların varlığı halinde bile işçi ihtardan sonra gerekli işlemleri yapıyorsa işçinin iş akdi “maaşına haciz konulması” gerekçesiyle feshedilemez.
Haciz nedeniyle fesih Yargıtay kararları
İşçinin maaşına haciz gelmesi durumunda işçinin işten çıkarılıp çıkarılmayacağı ile ilgili en doğru bilgi, Yargıtay kararlarından edinilebilir. Aşağıda bununla ilgili kararlardan bölümleri bulabilirsiniz:
“… İşçinin borcu nedeniyle ücretinin haczedilmesi, kural olarak işverene geçerli nedenle fesih hakkı vermemelidir. İşçinin ücretinin sık sık haczi nedeniyle, objektif bir bakış açısı altında, işyerinin, örneğin muhasebe veya hukuk servisinde önemli zaman kaybına neden olacak şekilde çalışma sürecinin veya işyeri organizasyonunun olumsuz yönde etkilendiğinin kabul edilmesi halinde geçerli fesih nedeninin kabul edilmesi gerekir…” (7 Hukuk, 2016/28221 E. ve 2016/17940 K.)
“… Davalı işverenin muhasebe servisinde görevli çalışan, mesaisini davacı işçinin borçları ve hakkındaki icra işlemleri nedeni ile bu işlemlere harcamıştır. İşverenin bu işlemler için ayrıca personel istihdam etme zorunluluğu yoktur. Davacının bu davranışı işyerinde olumsuzluklara yol açmıştır. İş ilişkisinin işveren açısından önemli ölçüde sürdürülme olanağı kalmamıştır. Davacıya kıdem ve ihbar tazminatı ödenerek, iş sözleşmesinin feshi 4857 sayılı İş Kanunu’nun 18. maddesi uyarınca davranışlarından kaynaklanan nedene dayanmaktadır…” (7 Hukuk, 2014/21727 E. ve 2015/4223 K.)
SONUÇ
İşçinin maaşına haciz gelmesi, işverene doğrudan fesih hakkı vermez. Hatta fesih hakkı verse bile, bu ancak 17’nci madde kapsamında işçiye ihbar süresi kullandırıp kıdem tazminatı ödeyerek yapılabilir.
Ayrıca işçinin maaşına sık sık haciz gelmesi halinde, aşağıdaki şartlara göre hareket etmek ve işçinin işten çıkarılıp çıkarılamayacağına buna göre karar vermek doğru olacaktır:
- İşçinin maaşına haciz konulmuş olmalı.
- Bu haciz işverene olumsuz yansımış olmalı ya da maaş / personel servisleri haciz işemleri nedeniyle çok vakit harcıyor olmalı.
- İşçiye yazılı ihtar verilmeli.
- İşçi borçlarını ödememekte ısrar etmeli ya da haczin kaldırılması için gerekli işlemleri yapmamış olmalı.
Yukarıdaki şartların varlığı halinde artık işverenin fesih hakkından bahsedilebilir:
- İşçinin işyerindeki kıdemi 6 ayın üzerindeyse ve işyerinde çalışan işçi sayısı 30’un üzerindeyse işveren 18’inci maddedeki süreleri dikkate alarak işçisini işten çıkarabilir. Bu şartları sağlamayan işçi doğrudan 17’nci madde kapsamında işten çıkarılabilir.
- İşçinin kıdem tazminatı ve gerekirse ihbar tazminatı ödenmelidir.
İşçinin, işyerine / işverenine / maaş-personel çalışanlarına olumsuz bir etkisi olmayan maaş hacizleri nedeniyle işten çıkarılması ise mümkün değildir.
Merhaba ben kayınbababama kefil oldum ve tutar oldukça yüksek. Uzlaşma için uğraşacaklar ama ben kefil olduğum için tarafıma haciz gönderildi ve yakın zamanda maaşımada haciz yazısı gelecektir. Bununla birlikte şahsım adına hiç bir yerde takiplik borcumda bulunmamaktadır. Buna rağmen işten çıkarılma durumum olur mu? Ve ihtar gelirse ben bu süreçte ne yapmalıyım? borç benim ödeyebileceğim nitelikte bir borç değil çünkü.
Merhaba. İşçi, maaşına haciz geldiği için işten çıkarılamaz. Yazıdaki hususlar sizin için de geçerlidir.
Merhaba , ozel bir bankada calismaktayim ve yasal takip surecine girmek uzereyim maas haczi yasal takip surecine girdikten sonra ne kadar surede gerceklesir? Ve bankam benim is akdimi feshederse kidem ve ihbar tazminatlarimi alabiliyormuyum ?
Mrb lar benim maaşıma haciz geldi ve işten çıkarılacam daha önce bizden yazılı belge alındı icra gelirse. İşlem yapılır diye 4 kez daha geldi çalıştığım iş yeri 2 sini kesti diğerlerini kendim ödedim şimdi yine geldi bu durumda tazminatımı ve ihbarımı alabilirmiyim
Ertuğrul bey, sorunuza kesin cevap vermek zor. Tüm detayları yazımızda açıklamıştık, buna göre nihai değerlendirmeyi siz yapmalısınız.
Mrb benim 4 tane icralık haczim vardı 4 yıldr çalışmaktaydım işten çkarıldım bu yüzden işle alakalı herhangi bir problemim olmadı tazminatımı ve diger haklarımı aldım ve işe dönüş davası açtım sizce kabul olurmu şimdiden teskkurler..
Akif bey, bunu bilmemiz mümkün değil.
slm icradan dolayı işten cıkarıldıgımı dusunursek tazminatımın banamı verilmesi gerekiyor yoksa icra bborçlarınamı ödenir teşekkurler
Hüseyin bey tazminat ödemelerinin size değil, icra müdürlüğüne yapılması gerekir.
Merhaba benimde borçların var ve ben a bankasina maasimin 4 te birini ödüyorum ama maaş hesabım b bankasina yatıyor ve bu bankasina da borcum var ama sıraya girmeden maasima bloke koymuşlar ne yapmam lazım benim geçinmem için bloke yasaya aykırı değilmi maaş hesabına bloke
Merhaba. Sorunuz icra hukukuyla ilgili teknik bir konu. Ne yazık ki malumatım yok.
mrblar işten çıkarttığımız bir kişinin maaşına icra gelirse nasıl bir dileçe yazmamız gerekir ?
Bu durumda yapmanız gereken, bir yazıyla icra müdürlüğüne cevap vermek ve işçinin işten ayrılış bildirgesinin bir örneğini yazıya eklemek olmalıdır.
Merhabalar benim sorum şu birçok icra dosyam var ama birçok işveren bu icraları kabul etmiyor ya işine son veriyor yada işe almıyor bu durumda çalışmayan biri borcunu nasıl ödeyecek bu gibi durum işçi biri için büyük sorun ve biz bu itirazın nereye nasıl yapıp hak araya biliriz teşekürederim
Geçmiş olsun. Ama bu konuda yapılabilecek bir şey olduğunu sanmıyorum.
Merhaba lar benim calistigim kuruma 6 tane ayrı ayrı icram gelmiş ben bu kurumda 3 yildir çalışıyorum ve düzenli bir şekilde 1/4 olmak üzere odemekteyim fakat bundan dolayı is verenim benden 48 saat içerisinde kendilerine yazılı bir beyanda bulunmami istediler bunda her hangi bir şey cikarmi iş verenim benim isimi fes ede bilirmi sizden ricam bir açıklama
Bu hacizlerin işinize ya da işverenliğe olumsuz yansıması olduğunu somut bir şekilde ortaya koyarsa, işten çıkarılabilirsiniz. Bu durumda bile ihbar süresi kullandırılması ve kıdem tazminatınızın ödenmesi gerekir.
Benim birden fazla icralik dosyam mevcut bu durumda benim isten cikarilmam soz konusu olabilir mi . ve bir diger konu maasima gelen kesintiyi kabul edip oduyorsam bina ragmen is cikisi verilebilir mi
Yazıda yeterli açıklama olduğunu düşünüyorum. Ama şu kadarını söylemeliyim ki; sadece maaşına icra geldiği için işçi işten çıkarılamaz. Bu durumun işçinin işine ya da işyerine bir etkisinin olması gerekir.