Hemşire çalışma saatleri

Hemşire çalışma saatlerini özel bir yazı konusu olarak seçtim; çünkü sağlık sektörü özelinde çalışma saatlerinin yoğunluğu ve yoruculuğu bakımından hemşireler özel bir incelemeyi hak ediyor. O halde gelin, birlikte bakalım: Özel sektörde hemşire çalışma saatleri nasıl olmalıdır?

İş Kanunu’na tabi çalışanlar

Hemşire ya da başka bir çalışanın tabi olduğu kurallar belirlenecekse, öncelikle bu çalışanın tabi olduğu mevzuat belirlenmelidir. Bu kural hemşireler için de geçerlidir.

Öyle ki; devlet hastanesinde çalışan hemşire devlet memuru iken özel hastanede çalışan bir hemşire işçi statüsündedir. Böylece bir hemşire 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na tabi olurken diğer hemşire 4857 saylı İş Kanunu’na tabi olacaktır.

Hatta örneğin bir üniversite hastanesinde yan yana çalışan hemşirelerden bazıları devlet memuru iken bazılarının işçi olduğu bile görülür.

Bu yazıya konu hemşire 4857 sayılı İş Kanunu’na tabi işçi olacak ve hemşire çalışma saatleri tam da bu mevzuat kapsamında değerlendirilecektir.

Hemşirelerin çalışma saatleri

Hemşire çalışma saatlerinin nasıl olması gerektiğini açıklamadan önce uygulamada ne tür çalışma sistemlerinin görüldüğünü ortaya koymak doğru olur.

Buna göre, elbette farklı sistemler olsa da, genel olarak hemşirelerin çalışma sistemlerinin şöyle belirlendiği söylenebilir:

• 24 saat kesintisiz nöbet
• 8 saatlik üç vardiya
• 12 saatlik iki vardiya
• 15-16 saatlik mesailer

Peki, ama İş Kanunu’na göre olması gereken sistem nedir?

İş Kanunu’na göre çalışma süresi

İş Kanunu’na göre çalışma süresi kavramı o kadar detaylıdır ki; bunu tek bir yazıda izah etmek mümkün olmaz. Yine de şu kategoride yer alan otuzdan fazla yazım, konu hakkında size fikir verebilir: https://mustafabaysal.com/calisma-suresi/

Ancak bilinmesi gereken temel kurallar şöylece özetlenebilir:

• Çalışma süresi haftalık en çok 45 saat olmalı
• 45 saatin üzerindeki çalışma fazla mesai olarak ödenmeli
• İşçi günlük 11 saatten çok hiçbir şekilde çalıştırılmamalı
• Gece çalışması 7,5 saati aşmamalı (Bunun üç istisnası vardır: https://mustafabaysal.com/gece-calismasi-nedir/)
• 24 saat kesintisiz çalışılan işyerlerinde en az üç vardiya belirlenmeli

24 saat çalışılan işlerde vardiya

Hemen yukarıda yer alan son kural, 24 saat kesintisiz çalışılan işyerlerinde en az 3 vardiya belirlenmesi gerektiğini belirtir. Bunun nedenini şu yazımda izah etmiştim: https://mustafabaysal.com/24-saat-nobet-tutan-iscinin-fazla-calismasi/

Sağlık hizmetleri de niteliği itibariyle 24 saat kesintisiz hizmet verilen işlerden olduğunda göre, bu işlerde de kural olarak en az üç vardiya belirlenmesi gerekir.

Hemşireler için örnek çalışma sistemi

Yukarıdaki hükümler dikkate alındığında, hemşire için çalışma sistemi nasıl olmalıdır? Maddeler halinde bunu şöyle özetleyebiliriz:

• Çalışma sistemi haftalık 45 saat olacak şekilde belirlenmeli
• 7,5’ar saatlik üç vardiya ile hemşireler çalışmalı
• Ekstradan çalışmaya istisnai olarak ihtiyaç duyulsa bile, çalışma süresi günlük 11 saati asla aşmamalı
• Sağlık çalışanlarının gece 7,5 saatten çok çalışması mümkün olsa da bu süre asla 11 saati aşmamalı
• Haftalık 45 saatten çok çalışma olursa, hemşireye fazla mesai ücreti ödenmeli

Hemşire haftada kaç gün çalışır?

İş Kanunu’na tabi bir işçi için temel kural, haftada en az bir gün ve 24 saat kesintisiz dinlenmesi gerektiğidir. Böyle olunca hemşire de haftada en az 24 saat kesintisiz dinlenmelidir ve bu dinlenmeye hafta tatili adı verilir.

O halde hemşire bir gün hafta tatili yapma hakkına sahipse, 45 saat diğer günlere dağıtılır ve hemşire haftanın altı gününde çalışır.

Yine de taraflar anlaşırsa, bu 45 saat 6 güne değil de örneğin 5 güne ya da 4 güne bile düşürülebilir. Önemli olan, hemşirenin hafta tatili kullanmasını sağlamaktır.

24 saatlik vardiya olmaz

Özel sektörde ya da hatta kamuda sağlık sektöründe genel alışkanlık 24 saat çalışmak üzerine kuruludur. Hatta denebilir ki; bu sistem birçok çalışanın da tercih ettiği bir sistemdir. İşçinin 24 saat çalışıp 48 saat ve dahi 72 saat dinlenmesi durumunda, çalışanların bazen bu sistemi benimsedikleri görülür.

Ancak ister kurum uygun görsün ve isterse çalışan bizzat böyle çalışmak istesin, 24 saatlik çalışma yasal olmaz. Unutulmamalıdır ki her şeyden öte, işçinin günlük çalışması için azami süre sınırı 11 saattir.

Hemşirelerin aylık çalışma süresi

İş Kanunu’na tabi bir işçi söz konusu olduğunda, çalışma süresi haftalık belirlenir. İşçinin çalışma süresi günlük ya da aylık belirlenmez ve haliyle fazla mesai hesabı da haftalık yapılır.

Bu kural hemşireler için de ayniyle geçerlidir ve hemşirelerin çalışma süreleri de haftalık belirlenir. Konu ile ilgili detaylı bilgi almak için şu yazıma göz atabilirsiniz: https://mustafabaysal.com/iscinin-aylik-calisma-suresi-kac-saattir/

Molalar çalışma süresinden sayılmaz

Ayrıca bilinmelidir ki; ara dinlenmeleri yani molalar çalışma süresinden sayılmaz. Yani bir işçi 08:00-16:00 saatleri arasında hastanede olsa ve fakat öğlen yarım saatlik dinlenme hakkı olsa, bu işçi artık günlük 7,5 saat çalışmış kabul edilir.

Memur hemşirelerin çalışma süreleri

Devlet Memurları Kanunu’na tabi çalışanlar için günlük çalışma sınırlaması öngörülmemiştir. Şöyle ki; yapılan işin gerektirmesi halinde 24 saat kesintisiz çalışma yapılması da mümkündür.

Böyle olunca, yukarıda bahsettiğim sınırlamaların 4857 sayılı İş Kanunu’na tabi işçiler için söz konusu olduğu ve memur hemşirelerin bu kurallara tabi olmadığı unutulmamalıdır.

SONUÇ

Hemşire çalışma saatlerini izah ettiğim bu yazıya konu hemşirenin 4857 sayılı İş Kanunu’na tabi bir hemşire olduğunu unutmamak gerekir.

Yukarıda yazılı tüm kurallar İş Kanunu ve alt mevzuatının çalışma süresine ilişkin getirdiği kurallar olup devlet memuru olan hemşirelerin çalışma sistemleri de tabi olduğu mevzuat da farklıdır.

Hemşire çalışma saatleri hakkında sık sorulan sorular: