Özel sektörde çalışan işçiler için, sabit bir maaş ödeme gününden bahsetmek elbette olanaksızdır. Ama genel kural olarak, 4857 sayılı İş Kanununa tabi bir işçinin maaşının ne zaman ödenmesi gerektiğini söyleyebiliriz. O halde, işçi maaşları ne zaman ödenir?
İşçi nedir?
Bu yazının konusu olan işçi, İş Kanununa tabi olarak çalışan kişileri ifade etmektedir: mustafabaysal.com/is-kanunu-kapsamina-girmeyen-isciler
Bir başka deyişle; ister mavi yakalı olsun, isterse beyaz yakalı, İş Kanunu anlamında işçi olan herkes aynı şartlara tabi olacaktır.
İşçi maaşını peşin mi alır çalıştıktan sonra mı?
Çözülmesi gereken ilk soru budur. Bu sorunun cevabını ise İş Kanunununda bulabiliriz. Bir kimsenin maaşının peşin ödenmesi için, haliyle kanunda açık bir hüküm olması gerekir.
Ancak İş Kanunu buna dair bir düzenleme yapmamıştır. Bu durumda, işçi ücretlerinin kural olarak, çalışıldıktan sonra ödeneceğini söyleyebiliriz.
Özel sektörde maaş ödeme günü nedir?
Bu tamamen işçi ile işveren arasındaki iş sözleşmesinin hükümlerine ya da işyeri uygulamalarına bağlıdır.
Özel sektörün tamamı için sabit bir maaş ödeme gününden bahsetmek mümkün olmaz.
İşçinin maaşı kaç gün içinde ödenir?
İş Kanununa göre ücretin en geç ayda bir ödenmesi gerekir. O halde, işçinin bir aylık çalışmasının ardından, ücretin derhal ödenmesi gerekir.
Yasal olarak doğru olan; örneğin ekim ayı ücretinin işçiye 1 kasımda ödenmesidir. Ancak taraflar, sözleşmeyle başka bir gün de belirleyebilir.
Maaş günü sözleşmeyle belirlenebilir
İşçi ile işveren, imzaladıkları iş sözleşmesinde özel bir maaş ödeme günü belirleyebilir. Bu durumda, maaş ödeme günü artık bu tarih olarak kabul edilecektir.
Örneğin maaş ödeme günü olarak her ayın 5inci günü belirlenmişse, örneğin ekim ayı maaşı 5 kasımda ödenecektir.
Maaşı zamanında ödenmeyen işçi ne yapabilir?
Daha önceki bir yazımızda da açıkladığımız üzere; işveren mücbir sebep olmaksızın maaş ödemiyorsa ve maaş ödeme gününün üzerinden 20 gün geçmişse, işçi iş görme borcunu yerine getirmekten kaçınabilir: mustafabaysal.com/iscinin-ucreti-zamaninda-odenmezse-ne-olur
Maaşın zamanında ödenmemesi bir haklı fesih sebebidir
Benzer şekilde, işçinin ücreti zamanında ya da düzenli ödenmiyorsa, işçi isterse haklı fesih yaparak işten ayrılabilir ve kıdem tazminatını talep edebilir: mustafabaysal.com/ucreti-zamaninda-odenmeyen-isci-ne-yapabilir
İşten ayrılan işçinin maaşı ne zaman ödenir?
İşçi işten ayrılmışsa, sebebi ne olursa olsun, ödenmemiş maaş alacaklarının derhal ödenmesi gerekir. Örneğin işten 25 ekimde yarılan bir işçinin, henüz almadığı 25 günlük maaşı, işçiye ertesi gün ödenmelidir.
Eğer hemen ödenmezse, işçi elbette makul bir süre bekleyebilir ya da bir ihtarname göndererek işverenden alacaklarını talep edebilir: mustafabaysal.com/isci-ihtarname-ornegi
Maaşın geç ödenmesi durumunda şikayet
Maaş geç ödeniyorsa ya da ödenmiyorsa, bir başka seçenek de şikayette bulunmaktır. Bu şikayet Alo 170’e ya da CİMER’e yapılabilir: mustafabaysal.com/alo-170-hatti-nedir-nasil-basvurulur-ne-ise-yarar
Bu tür şikayetlerin sonuçlanması biraz uzun sürmektedir. Çünkü şikayet ilgili birime aktarılmakta, iş müfettişleri program dahilinde işyerine gelmekte ve teftiş sonucu rapor yazarak sonuca varmaktadır.
Yine de, maaşların ödenmesi için şikayet de bir yöntem olarak kullanılabilir.
SONUÇ
Özel sektörde maaş ödemeleri için belirlenmiş sabit bir gün yoktur. Maaşlar ve diğer ücretler, işçinin çalıştığı ayı takip eden ay başında ödenmelidir.
İşçi ile işveren arasında özel bir tarih belirlenmişse, maaşların belirlenen bu tarihte ödenmesi de mümkün olabilir.
İşçi maaşını peşin almaz; yani önce çalışması ve sonra maaşını alması gerekir. Bu maaş alma süreci, en az 1 hafta ve en geç 1 ay olabilir.
Maaşın zamanında ödenmemesi, duruma göre, işçiye çalışmama hakkını ya da haklı fesih yaparak işten ayrılma hakkını verir.
