Ülkemiz uygulamasında, ücretler doğal olarak TL ile belirleniyor olsa da; elbette dolar ya da euro ile maaş alan işçiler de vardır. Bu işçiler maaşlarını döviz olarak alabilir mi ve işten ayrıldığında kıdem tazminatı nasıl hesaplanır?
Tazminatlar TL üzerinden mi ödenir yoksa dolar olarak mı işçinin hesabına aktarılır? Döviz üzerinden maaş ve kıdem tazminatı ödenir mi?
İşçinin döviz ile maaş alması
Öncelikle bu konunun açıklığa kavuşturulması gerekir. Ülkemizin para birimi Türk Lirası olduğuna göre, işçiye maaşının dolar ya da Euro gibi yabancı döviz para birimleriyle ödenmesi mümkün müdür? Bu sorunun cevabını almak için 4857 sayılı İş Kanununun 32nci maddesine bakılması gerekir.
Bu maddeye göre; ücret, prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit istihkakın kural olarak, Türk parası ile işyerinde veya özel olarak açılan bir banka hesabına ödenmesi gerekir. Bunlar, yabancı para olarak kararlaştırılmış ise ödeme günündeki rayice göre Türk parası ile ödeme yapılabilecektir.
Bu maddenin gerekçesinde ise; ücretin Türk parası ile ödenmesi esasının aynen korunmasıyla birlikte, yabancı para ile belirlenmesi ve ödeme günündeki rayice göre Türk parası ile ödenmesi olanağının getirildiği de ifade edilmektedir.
Madde metninde de net bir şekilde ifade edildiği üzere; ücret kural olarak TL ile belirlenebilir ve dolar ya da Euro üzerinden belirlense bile; ancak TL olarak ödeme yapılabilir.
Bir başka deyişle; işçinin maaşı dolar ve Euro gibi döviz cinsinden belirlenebilir; fakat ödeme kısmı gelince, ödemenin güncel kur üzerinden ve mutlaka TÜRK LİRASI olarak yapılması gerekir.
Dolar üzerinden kıdem tazminatı hesaplanması
Dolar ya Euro üzerinde maaş alan bir işçi işten ayrıldığında, kıdem tazminatı nasıl hesaplanır? Aslında bu hesaplamanın, normal bir kıdem tazminatı hesaplamasından farkı yoktur.
Şu yazıda örneğini açıkladığımız şekilde kıdem tazminatı hesaplanması yeterli olacaktır. Hatta sitemizdeki kıdem tazminatı hesaplama aracımızı da kullanabilirsiniz. (mustafabaysal.com/kidem-ihbar-hesaplama) Yapılması gereken tek şey, döviz cinsinden ücretin brüt tutarını esas almak ve hesaplama sonucunda bulunan rakamı TL’ye çevirmektir.
Döviz üzerinden tazminata ilişkin Yargıtay kararları
Sitemizi takip edenler bilir ki; yazılarımızda emsal Yargıtay kararlarına sık sık yer veririz. Böylece hem konu daha iyi anlaşılır hem de sorunların çözümü noktasında bu kararlar çok işe yarar. Döviz üzerinden tazminatı hesaplamasına dair uygulama esaslarını, Yargıtay kararları ışığında şöyle özetleyebiliriz:
- 413,33-USD net ihbar tazminatı alacağının 06.03.2015 dava tarihinden tarihinden itibaren 3095 sayılı yasanın 4/a maddesi gereğince döviz cinsinden bir yıl vadeli mevduat hesabına devlet bankalarınca uygulanacak en yüksek mevduat faiziyle, ödeme günündeki TL karşılığının, davalıdan alınarak davacıya verilmesi (Yargıtay 9 Hukuk, 2016/16826 K.)
- Mahkemece kıdem tazminatı dışında kalan istekler yönünden merkez bankasının 1 yıllık Amerikan Doları uygulanan en yüksek faize KARAR VERİLMİŞTİR. 3095 sayılı Yasanın 4/a maddesine göre Devlet Bankalarının 1 yıl vadeli dövize uygulanan en yüksek faize karar verilmelidir. (Yargıtay 9 Hukuk, 2013/18733)
- Davacı işçinin davalıya ait Libya işyerinde ücretini her ay yabancı para karşılığı Türk Lirası olarak almak suretiyle çalıştığı anlaşılmaktadır. Bilirkişi raporunda fazla çalışma, hafta tatiliyle bayram ve genel tatil ücretleri Amerikan Doları üzerinden hesaplanmış, daha sonra Türk lirasına çevrilmiştir. Davacının ücretinin Amerikan Doları karşılığı Türk Lirası olarak ödenmiş olması karşısında her ay döviz kuru üzerinden işçinin hak ettiği ücret Türk Lirası olarak bulunmalı ve buna göre hesaplama yapılmalıdır. Fazla çalışma, hafta tatiliyle bayram ve genel tatil alacaklarının doğrudan yabancı para üzerinden hesabı hatalıdır.
SONUÇ
İşçinin ücretinin dolar ya da Euro gibi döviz cinsinden belirlenmesi mümkündür. Bu durumun önünde yasal bir engel yoktur. Ancak, ücret hangi döviz cinsi üzerinden belirlenmiş olursa olsun, ödeme günü geldiğinde, o günkü rayiç üzerinden TL olarak ödenmek zorundadır.
Bir başka deyişle; 4857 sayılı İş Kanununa tabi bir çalışanın maaşı döviz cinsinden belirlenebilse de, bu çalışana maaşı doğrudan döviz olarak ödenemez.
Döviz cinsinden maaş alan işçinin kıdem ya da ihbar tazminatı hesabı, TL cinsinden maaş alan işçiden kesinlikle farklı değildir. Yapılması gereken tek şey, brüt döviz cinsinden ücret üzerinden kıdem tazminatını hesapladıktan sonra, çıkan sonucu güncel kur üzerinden TL’ye çevirmek olacaktır.
Ama burada bir ayrıntıyı belirtmek isterim. Yukarıda net bir şekilde ifade ettiğimiz gibi, işçinin MAAŞININ döviz olarak ödenmesi mümkün değildir. Bunun sebebi İş Kanununun 32nci maddesindeki açık sınırlamadır.
Fakat kıdem tazminatı bakımından böyle bir yasal sınırlama yoktur. Yani, döviz cinsinden maaş alan işçinin kıdem tazminatı istenirse TL’ye çevrilerek ödenir ve istenirse de doğrudan DÖVİZ cinsinden ödenir. Bu konuda işverenin takdir hakkı bulunmaktadır.
Yurt dışında 2000 dolar maaş ile2015-2017 yılları arası 30 ay çalıştım ne kadar tazminat alırım
Merhaba 2007-2011 yılları arası yurtdışında çalıştım ve çalıştığım firmayı 2018 yılında tazminat için mahkemeye verdim. 1500 dolar maaş alıyordum ve şuanda 10000 küsür yapıyor. Acaba hesap yapılırken her yıla bir maaş olan 10000 küsür üzerinden mi hesaplanır yoksa günümüzde kıdem tazminatı taban ücreti üzerinden mi hesaplanır? Bide faiziyle alırsınız diyorlar faiz işten çıktığım yıldan mı geçerli olur veya mahmekeye verdiğim 2018 den sonra mı acaba? Şimdiden teşekkürler..
Merhaba, faiz başlangıcını sitemizde açıklamıştık, arama yaparak bilgi edinebilirsiniz. İşten ayrıldığınız yıl kıdem tazminatı tavanı kaç liraysa, o tavan üzerinden ancak kıdem tazminatı alabilirsiniz. Örneğin o sene tavan miktarı 3.000 TL ise sizin maaşınız 10.000 lira da olsa hesaplama 3.000 TL üzerinden yapılacaktır.
merhaba
ben yurt dışında bir türk firmasında çalıştım maaşımız euro üzerinden yatıyordu
neyse ben bu adamları mahkemeye verdim fazla mesai – tazminatlar bayram tatilleri gibi durumlardan bilir kişi hesap yaparken mahkemeye verdiğim günki kurdan tl ye çevirerek miktarları hesaplamış tabi daha mahkeme kımen sonuçlandı ama işten çıktıgım günki kurla şimdiki kur arasında ciddi fark var 2 katı kadar bu hesap doğrumu ?
Benimde ayni durumum var itiraz ettik hakim beyin kararını bekliyoruz ama guncel kur neyse ondan odendigine dair yargitay kararlari var
Sizler davanızı Türk Lirası cinsinden açmış iseniz hesap doğru ve Hakim itirazınızı Reddeder. Şayet döviz cinsinden açmış iseniz hesapta hata vardır bu sefer ek raporla düzeltme talep edilebilir.
Merhabalar
Antalyada faliyet gosteren bir turizm sirketinde 6 yil once ise basladim ve ise baslamamdan 3 ay sonra beni yurt disi gorevine gonderdiler ve 6 yildir yurtdisin da gorevimi yapmaktayim. Sigortam Turkiyede bankaya yatan resmi maasim uzerinden normal sgk yapiliyor fakat ben yurt disinda maasimin geri kalani doviz ile almaktayim. Daha once isten cikartilan kisilere tazminatlari Turkiyede yatan resmi maas uzerinden verdiler.
Bunun haksizlik oldugunu dusunuyorum fakat kanunlari da bilmiyorum.
Bu durumda benim tazminatim toplam doviz uzerinden mi hesaplanmali yoksa Turkiyede gosterilen asgari ucret uzerinden mi ?
ayrica 6 yildir bayramlar ve diger resmi tatillerde yurtdisinda oldugumuz icin calisiyoruz
gecmis yillarin fazla mesai ucretlerini alabiliyormuyuz ?
ornek vermek gerekirse ;
toplam maas 2500 usd + aylik ortalama 600 usd prim
turkiye de bankaya yatan resmi maas 2000 tl + asgari gecim ucreti
yurt disinda bankaya yatan resmi maas ( bu ulkenin para birimi ile ) 1500 USD
elden aldigim nakit tutar 700 USD
Bu durumda alinan butun maaslarin kaniti ve sahit gostererek ve elde olan mailler ile toplam maasimiz ispatlanarak
kidem tazminati ne kadar alabiliyorum ?
cok tesekkurler
Merhaba, resmiyette yatan ücret ne olursa olsun, gerçekte ne kadar maaş alıyorsanız, o rakam üzerinden haklarınızın hesaplanması gerekir. Ancak bu durumu bir şekilde ispatlamanız da gerekebilir. Şu yazımız size yol gösterecektir: mustafabaysal.com/elden-maas-odenen-isci-bunu-nasil-ispat-edebilir