Maaşın düzensiz ödenmesi tazminat sebebi mi?

İşçinin çoğu zaman tek geçim kaynağı olan maaşın zamanında ve tam ödenmesi, işçi için çok önemlidir. Böylece işçi, hayat standardını devam ettirme şansına sahip olur. Fakat uygulamada maaşın düzensiz ödendiği dönemler olabilir. İşçinin maaşı düzensiz ödenirse, haklı fesih hakkı olur mu?

Maaş ödeme süresi

İş Kanunu, işçinin maaşının ödenmesi için belirli bir günü tahsis etmemiştir. Bunun yerine işçinin maaşının, en geç ayda bir ödenmesini kural olarak ortaya koymuştur. Ancak işverenin belirli hallerde maaş ödemeyecek olma ihtimalini de göz önünde bulundurmuş ve buna göre de düzenlemeler getirmiştir.

Bkz: https://mustafabaysal.com/isci-maaslari-ne-zaman-odenir/

İş Kanunu’nun 34’üncü maddesine göre; işçinin ücreti, mücbir sebep olmaksızın, 20 gün içinde ödenmezse, işçinin iş görme borcunu yerine getirmekten kaçınma hakkı vardır.

Ancak işçi bu hakkını kullanmak zorunda olmadığı gibi, yazımıza konu olan “düzensiz maaş ödenmesi” halinde işçinin haklı fesih hakkı gündeme gelecektir.

Maaşın düzensiz ödenmesi ne demek?

Ücretin düzensiz ödenmesinin sonuçlarını ortaya koymadan önce, düzensiz ödeme kavramını açıklamak doğru olacaktır. Yukarıda da zikrettiğimiz üzere, işçinin maaşının ödenmesi için kanunun öngördüğü bir tarih yoktur.

Ancak iş sözleşmesiyle bir maaş ödeme günü belirlenebileceği gibi, toplu iş sözleşmesiyle bir gün belirlenebilir ya da işyerinde uzun süredir süregelen sabit bir maaş ödeme günü kendiliğinden vardır.

İşte yukarıdaki seçeneklerden hangisi geçerli olursa olsun; maaşın düzensiz ödenmesi demek, işyerindeki rutin maaş ödeme günü geçtikten sonra ve farklı zamanlarda maaşın gelişigüzel ödenmesi demektir.

Bu durumda işçi maaşını bir şekilde almaktadır; fakat maaşın yatırıldığı gün neredeyse her ay değişmektedir. Bunun sonucu olarak da ücret bazen 1 aylık süre sonunda alınırken, bazen 40 gün sonunda ve bazen ise normal zamanından daha erken ödenmektedir.

Düzensiz maaş ödenmesine dair Yargıtay kararları

Yargıtay, aşağıdaki kararında da görüleceği üzere, düzensiz maaş ödenmesini işçi açısından bir haklı fesih sebebi olarak görmektedir:

“… Somut olayda, davacının ücretlerinin geç ve düzensiz ödendiği dosya kapsamındaki davacıya ait banka hesap ekstresi ve davalı tarafın beyanına göre sabittir… işçinin ücretlerinin geç ve düzensiz ödenmesi nedeniyle iş sözleşmesini haklı nedenle feshettiği anlaşılmaktadır…” (22 Hukuk, 2017/222103 K.)

Yine Yargıtay’a göre işçinin maaşının taksitler halinde ödenmesi de bir tür gecikmedir ve haklı fesih nedenidir:

“… Davacının ücret alacağı yok ise de ücretlerinin üç taksit halinde ödendiği, ilk taksitin yirmi gün içinde, diğer taksitlerin yirmi günden sonra ödendiği, sonuç olarak ücretlerin geç ve düzensiz olarak ödendiği ve bu durumun işyeri uygulaması haline geldiği dikkate alındığında, ücretlerin düzensiz ödenmesinin işçi lehine haklı nedenle fesih şartlarını oluşturduğu düşünüldüğünden…” (22 Hukuk, 2014/10720 K.)

Maaşın düzensiz de olsa ödenmesi

Hemen yukarıdaki kararda da açıkça ifade edildiği üzere, işçinin haklı fesih hakkının olması için illa ki ücret alacağının kalmaması gerekmez.

İşçinin maaşı düzensiz ödeniyorsa ve bu durum adeta bir işyeri uygulaması haline gelmişse, işçi “bir kuruş” alacağı bile olmasa, haklı nedenle fesih yaparak işverenden kıdem tazminatını talep ederek işten ayrılabilir.

Haklı fesihte 6 iş günlük süre

İş Kanunu, işçinin ya da işverenin haklı fesih hakkını sınırsız görmemiş ve bunun kullanımını belirli bir süre ile sınırlandırmıştır.

Böylece haklı fesih sebebi ortaya çıktığında, bu hakka sahip olan tarafın, bu hakkını karşı tarafın kafasının üstünde adeta “Demokles’in kılıcı” gibi sallandırmasının önüne geçmek istemiştir.

İşte bu nedenle, haklı fesih sebebi ortaya çıktığında, ilgili tarafın bu hakkını 6 iş günü içinde kullanması gerekir; aksi takdirde bu hak yitirilecektir. Fakat maaşın geç ödenmesi söz konusu olduğunda, bu 6 iş günlük sürenin bir anlamı olmayacaktır.

Maaşın geç ödenmesi gibi süregelen haklı nedenle fesih sebeplerin uygulanmayacak olan 6 iş günü hakkındaki detaylı bilgiye şu yazımızdan ulaşabilirsiniz: https://mustafabaysal.com/hakli-nedenle-fesihte-6-is-gunluk-surenin-onemi/

SONUÇ

İşçinin maaşının düzensiz ödenmesinin birçok sonucu vardır. Bu sonuçlar çoğaltılabileceği gibi, aşağıdaki neticeler bunlara birer örnektir:

• Maaşı geç ödenen işçi, özel hayatındaki ödemelerini aksatmak durumunda kalabilir.
• Ücret geç ödendiği için işçi özellikle banka borçlarını geciktirebilir ve faiz ödemek zorunda kalabilir.
• Maaşın hangi gün ödeneceğini bilmemenin getireceği belirsizlik, işçide ruhsal sorunlara yol açabilir.
• Maaşın düzensiz ödenmesi işverende alışkanlık haline gelirse, bu durum çalışma şartlarının işçi için uygulanmadığı anlamına gelir.

Maaşın düzensiz ödenmesinin en temel sonucu, işçinin İş Kanunu’nun 24’üncü maddesi kapsamında haklı nedenle derhal fesih yapma hakkının olmasıdır. Haklı nedenle derhal feshi ve sonuçlarını daha önce açıklamıştık:

Bkz: https://mustafabaysal.com/isci-ve-isveren-icin-hakli-fesih-rehberi/

Burada kafa karıştırabilecek bir husus, işçinin maaşının düzensiz ödenmesine rağmen, öyle ya da böyle ödeniyor olması olacaktır.

Fakat bunun bir önemi yoktur. Yani işçinin ücreti düzensiz şekilde ödeniyorsa, artık bu işçinin içeride maaş alacağının olması ya da olmaması sonucu değiştirmez ve işçi sırf maaşı düzensiz ödendiği için haklı fesih hakkına sahip olur.