Ülkemiz uygulamasında Pazar günü birçok işyerinde hafta tatili olarak belirlenirken, kamu kurumlarında ve bazı işyerlerinde cumartesi de çalışma yoktur. Peki ama cumartesi veya Pazar çalışan işçinin mesai ücreti nasıl hesaplanır?
İşçinin cumartesi çalışması
Cumartesi, yasalarımız bakımından iş günü kabul edilir. 2429 sayılı Ulusal Bayram ve Genel Tatiller hakkında kanuna göre hafta tatili Pazar günüdür.
Fiilen birçok işyerinde cumartesi çalışması devam ettiği gibi, bir kısmında ise yarım gün çalışma yaygındır. Cumartesi çalışmayan özel sektör işyeri ise oldukça azdır.
Pazar çalışması
Pazar günü ise, cumartesinin aksine, genel olarak işyerlerinde çalışmanın olmadığı gündür. Elbette Pazar günü de açık olan işyerleri vardır; ama bu günün pratikte işyerlerinin çoğu tarafından hafta tatili olarak belirlendiğini biliyoruz.
Hafta tatili kavramı
Hafta tatili kavramı aslında birçok işçinin beklediğinden ve bildiğinden farklıdır. Evet, 2429 sayılı Kanunun 3üncü maddesinde hafta tatilinin Pazar günü olduğu ifade edilmiştir; ancak aynı maddede “İş Kanunu hükümlerinin saklı olduğu” da belirtilmiştir.
İş Kanununa göre hafta tatili ise sabit bir gün değildir. İşveren, işçiye 7 günlük zaman diliminde en az 24 saat kesintisiz izin verilmesini istemiş ve bunu da hafta tatili olarak tanımlamıştır: https://mustafabaysal.com/isciye-kac-gun-haftalik-izin-verilmesi-gerekir/
O halde hafta tatili; işverenin herhangi bir gün olarak belirleyebildiği ve işçinin kesintisiz en az 24 saat dinlendiği zaman dilimi olarak tanımlanabilir: https://mustafabaysal.com/iscinin-hafta-tatili-pazar-gunu-olmak-zorunda-mi/
Hafta tatili ücreti
Hafta tatilini tanımlayan İş Kanunu, bu gün işçinin çalışmamasını istemiş ve buna rağmen de ücretinin ödenmesini emretmiştir. İşte işçinin, hafta tatili gününde çalışmadığı halde hak ettiği bu ücrete hafta tatili ücreti denir.
Hafta tatilinde çalışma ücreti
Hafta tatili ücreti, doğal olarak 1 günlük ücret kadardır. Ama hafta tatilinde çalışılırsa ne olur? Ortada işçinin zaten çalışmadan hak ettiği 1 günlük ücreti, çalıştığı için hak ettiği ayrıca 1 günlük ücret ve bir de duruma göre alabileceği yarım günlük fazla mesai ücret olmak üzere toplam 2,5 günlük ücret söz konusu olabilir:
https://mustafabaysal.com/hafta-tatilinde-calisan-isci-kac-gunluk-ucret-alir/
Cumartesi ve Pazar mesai ücreti
Yukarıdaki bölümleri dikkatli okuduysanız, cumartesi ya da Pazar çalışması gibi kavramların yanlış olduğunu anlamış olmanız gerekir.
Çünkü özellik arz eden çalışma biçimi cumartesi ya da Pazar çalışmak değildir; özellik arz eden, hafta tatilinde çalışıyor olmaktır.
Hafta tatili ise cumartesi ya da Pazar olabileceği gibi, haftanın herhangi bir günü de olabilir. O halde, cevaplanması gereken soru, hafta tatilinde çalışılırsa ne olacağıdır.
SONUÇ
Cumartesi mesai ücreti ne kadar? Pazar mesai ücreti ne kadar? Bu iki soru da tek başına anlamsız sorular. Esas soru şöyle olmalıdır: Bu iki gün hafta tatiliniz mi değil mi?
Örneğin Pazar günü hafta tatilinizse ve çalıştıysanız, Pazar mesai ücretinizin ne olacağını şu yazıdan rahatlıkla öğrenebilirsiniz:
https://mustafabaysal.com/hafta-tatilinde-calisan-isci-kac-gunluk-ucret-alir/
Cumartesi hafta tatili gününüzse, yukarıdaki yazı size de kesin cevabı verecektir. Çünkü burada esas olan günler değil, hafta tatilinizin hangi gün olduğudur.
Dolayısıyla özel belirlenmiş bir Pazar mesai ücreti yoktur. Diyelim ki bir işçinin hafta tatili Çarşamba günü olsun. Olamaz mı? Neden olmasın; örneğin hafta sonu oturacak yer bulunmayan bir kafede çalışan işçi, hafta tatilini Çarşamba yapıyor olabilir.
Bu işçi Pazar çalışınca ne olur? Hiçbir şey! Cumartesi çalışınca ne olur? Yine hiçbir şey! Peki Çarşamba çalışırsa ne olur? İşte o zaman, yukarıdaki bağlantıda yazanlar olur ve işçi ekstra ücrete hak kazanır.
Siz de almanız gereken ücreti hesaplamak istiyorsanız, öncelikle hafta tatilinizin hangi gün olduğunu dikkate almalı ve tüm hesaplamaları buna göre yapmalısınız.
Merhaba Mustafa Bey;
Turizm sektöründa vardiyalı bir çalışması sistemimiz var, kişi genellikle haftaiçi haftatatili kullanmaktadır. Bu durumda kişiye pazar mesai ücreti ödememem gerekiyor olarak anlıyorum , doğrdudur değil mi?
Aylıklı çalışan olması durumunda da vardıyalı çalışanlarda aksam 20:00 dan sabah 06:00 a kadar olan mesai saatleri için ekstra ödeme yapma durumum var mıdır? bu oran nedir?
Teşekkürler,
Merhaba, yazımdan bu anlamın çıkması mümkün değil Zühal hanım. İşçinin hafta tatili hangi gün ise, ancak o gün çalışırsa ekstra bir ödeme çıkar. Yoksa, örneğin hafta tatili çarşamba olan işçiye pazar günü için mesai ücreti ödenmesi gerekmez. Şu yazıma da göz atmanızı öneririm: İşçinin hafta tatili pazar günü olmak zorunda mı?
Diğer sorunuzun cevabı için ise şu yazım işinize yarayacaktır: Gece mesai ücreti var mıdır?
Merhaba Mustafa Bey
Çalıştığımız iş yerinde kamu kurumları gibi hafta içi 9 saat çalışma yapılmaktadır. Hafta çalışma süresi 9 (saat)x5 (gün) = 45 saattir.
Cumartesi ve Pazar çalışması iş durumuna göre her hafta 9 saat üzerinden yapılmaktadır. 9 (saat)x2 (gün) = 18 saat.
Cumartesi ve Pazar çalışması yapıldığı takdirde iki çalışma gününe denk gelen 18 saat bize hafta içinde iki güne (güne-gün) tekabül edecek şekilde izin olarak verilmektedir.
Pazartesi / Salı / Çarşamba / Perşembe / Cuma: 08:00-12:00 / 13:00-18:00
Cumartesi / Pazar: 08:00-12:00 / 13:00-18:00
Uygulama şekli ise “Pazartesi / Salı / Çarşamba / Perşembe / Cuma / Cumartesi / Pazar / Pazartesi / Salı / Çarşamba” 10 gün çalışılır. İkinci haftanın “Perşembe ve Cuma” günlerini, 10 gün içinde çalıştığı “Cumartesi / Pazar” yerine izin olarak kullandırılır.
Fazla mesai ve hafta tatilimizin yukarıda belirttiğim şekilde uygulanması kanunen uygun mudur?
Yasal hakkımız nedir?
Merhaba, ne yazık ki tamamen yanlış bir uygulama söz konusu. Çünkü;
1- İşçi asla ve asla art arda 7 gün çalıştırılamaz. En az bir gün hafta tatili olmak zorundadır.
2- İşçi hafta tatilinde çalıştırılmışsa bunun karşılığında izin verilemez. Hafta tatili ücretinin mutlaka ödenmesi gerekir ve ayrıca fazla mesai gündeme gelirse bunun hesabı da ayrıca yapılır.
Merhaba mustafa bey .
4 d kamu çalışanı olarak bir üniversitenin spor biriminde çalışmaktayım .
Birimimizde sabah ve akşam olmak üzere iki vardiya sistemi var .
Sabah ; 09.00 -04.00
Akşam ; 03.00- 20:30
Cumartesi
Sabah ; 08:00 -13.00
Akşam 13:00 -20-30
Olmak üzere üstte belirtilen çalışma taslağı üzerinde mütabakat yapmaya çalışıyoruz .
Sabah çalışanların haftaiçi 35 saate tekabül ederken .
Akşam mesaisinde çalışanları hafta içi 32.5 saat yapıyor .
Dolayısıyla bizim (akşam çalışanların ) az çalıştığı (32.5) saat söylenip cumartesi
İş veren hali hazırda olan sözleşmemiz 40 saat olarak düzenlendiği için haftasonu cumartesi +2.5 saat gelmemizin mesai karşılığı olmadığını normal olduğunu iddia ediyor .
Oysa
İş Yasası’nın 34. Maddesi’nde “Haftalık çalışma süresi kırk saati aşmamak koşuluyla, Cumartesi saat 13.00’e kadar çalışılan süre fazla mesaiden sayılmaz” denilmektedir.
Yani hafta içi 35 saate kadar çalıştırabilir haftasonu en fazla 5 saat çalıştırabiliyor .
Resmî tatilde 5 saatin üzerinde çalıştırıldığımız takdirde mesai hakkımızın oluştuğunu
söylediğimde ODTÜ iş yasasını pek sallamaz , sözleşme kapsayıcıdır gibisinden birşey söylendi .
Bu sözleşmelerin esası İş yasasında var olan yasalar değilmidir ?
Birde sabah- ve akşamcıların resmî tatilde geldiği saat bazında değişiklik olması eşitlik ilkesine aykırı degilmidir ?
O vakit gece ve gündüzcüleri rotasyon yaparak çalışma postası yapılması gerekmez mi ?
Aydınlatabilirseniz sevinirim , teşekkürler .
Merhaba, İş Kanunu’nun 34’ünci maddesinde böyle bir hüküm olmadığını söylemem gerekir. İşveren işçisini İş Kanununa göre, haftada 45 saate kadar çalıştırabilir ve işçiye haftada bir gün hafta tatili vermesi yeterli gelir. Lütfen sitedeki hafta tatili yazılarını inceleyin.
Merhaba Mustafa bey ben cam fabrikasında usta olarak çalışmaktayım.fabrikada sürekli üretim oldugu icin bayramlar dahil çalışıyorum. Vardiya çalışma şeklimiz 1.haftat 08-00/16-00 vardiyası cumartesi gününe kadar pazar günü ise 08-00/18-00 çalışıyorum (1.75 mesai veriyorlar) 2.hafta pazartesi 16 -00 / 24-00 vardiyasında çalışıyorum.cumartesi günüde 16-00 gelip 24-00 de fabrikadan çıkıyorum.pazar günü ise 18-00 geliyorum pazartesi 08-00 da çıkıyorum 14 saat çalışıyorum.pazartesi akşam geri gelip 24-00/08-00 vardiyasına devam ediyoruz.pazar sabahına kadar .size sormak istediğim cumartesi 24-00 da çıkıp pazar günü 18-00 gelip pazartesi günü 08-00 da cıkıyorum.benim pazarıma izin yazılıyor.sadece 6 saat fazla çalıştığım için pazartesi gününe 1 mesai veriliyor.bu konudaki görüşünüzü öğrenebilir miyim.
Çalışma sisteminde birçok sorun var. Hangi birine yorum yapacağımı şaşırdım. İlk hafta sonunda pazartesi mesaisine en erken saat 18:00’de gelmeniz gerekir. İkinci hafta sonunda pazar mesaisine 24:00’da gelmeniz gerekir. Her şey neredeyse yanlış. Önce vardiyaların doğru ayarlanması gerekiyor.