Ev hizmetlerinde çalışan, temizlikçi ya da bakıcı gibi birçok kimse bulunur ve bu çalışma bazen yıllarca sürebilir. Uzun yıllar çalışan bir kimsenin aklına şu sorunun gelmesi de normal olsa gerekir: Ev hizmetlerinde çalışan kıdem tazminatı alabilir mi?
Ev hizmetlerinde çalışanın kıdem tazminatı
Öncelikle kıdem tazminatı hakkında temel bir bilginin bilinmesi gerekir. Kıdem tazminatı dayanağını 1475 sayılı İş Kanunu’ndan alır. Bunun anlamı, kıdem tazminatından söz edebilmek için öncelikle İş Kanunu’na tabi olmak gerekeceğidir.
O halde doğru soru şu olmalıdır: Ev hizmetlerinde çalışan kimse İş Kanunu’na tabi mi? Eğer cevabımız evet ise ikinci aşamaya geçebiliriz.
Ev hizmetlerinde çalışan İş Kanunu’na tabi mi?
Bu konuyu ayrıntılı olarak şu yazımda izah etmiştim: https://mustafabaysal.com/ev-hizmetlerinde-calisanlar-is-kanununa-tabi-midir/
O yazımdan da görüleceği üzere; aşağıdaki ev hizmetleri çalışanları İş Kanunu’na tabi olacaktır:
- Evde hastaya bakan hasta bakıcı ya da hemşire
- Çocuk bakıcısı
- Ev bekçisi
Aşağıda sayılan ev hizmetleri çalışanları ise İş Kanunu’na tabi değildir:
- Özel şoför
- Bahçıvan
- Uşak
- Temizlikçi
- Aşçı
Ev hizmetinde çalışanın kıdem tazminatı
Yukarıdaki listelerden de görüleceği üzere; ev hizmetinde çalışan herkes değil, bazı çalışanlar İş Kanunu’na tabidir ve haliyle kıdem tazminatı hakkı da sadece bunlar için geçerli olacaktır.
Ancak kıdem tazminatı almak bazı şartlara bağlanmıştır ve bu şartlar sağlanmadan kıdem tazminatı alamaz. Kıdem tazminatı alma şartları şöyle özetlenebilir:
- Ev hizmetlerinde çalışan kimsenin o evdeki kıdemi en az 1 yıl olmalı
- İşin sona ermesi, kıdem tazminatı almayı gerektirecek nedenlerden dolayı olmalı
Bu nedenler o kadar çoktur ki; burada tek tek yazmam makalenin amacını aşacağından şu yazımdan bilgi edinebilirsiniz: https://mustafabaysal.com/kidem-tazminati-alma-sartlari/
Ev hizmetlerinde kıdem tazminatı hesaplama
Kıdem tazminatı hesaplama aslında son derece basittir. Eğer işçinin maaşı dışında aldığı başkaca bir ödeme yoksa, ki ev hizmetlerinde genelde olmaz, kıdem tazminatını hesaplamak zor olmayacaktır.
Buna göre ev hizmetlerinde çalışan işçi, çalıştığı her bir yıl karşılığında bir aylık brüt ücreti tutarı kadar kıdem tazminatı hak edecek ve bu ödemeden yalnızca damga vergisi kesilecektir.
Örneğin çocuk bakıcısı olarak çalışan kadının aylık brüt ücreti 30.000 lira olsa ve kadın bu evde iki buçuk yıldır çalışıyor olsa; basit bir hesapla kıdem tazminatı tutarı 75.000 lira olacaktır.
SONUÇ
Ev hizmetlerinde çalışan kıdem tazminatı alma hakkına hem sahiptir hem değildir. Yazımda da izah ettiğim gibi, ev hizmetlerinde çalışan herkes değil; bazı görevleri yapanlar İş Kanunu’na tabidir ve kıdem tazminatından söz edebilmek için öncelikle iş Kanunu’na tabi olmak gerekir.
İş Kanunu’na tabi ev hizmetleri çalışanları da her halde ve şartta kıdem tazminatı alamaz; çünkü kıdem tazminatı almak belirli şartlara bağlanmıştır.
Ev hizmetinde çalışan kimse öncelikle en az 1 yıllık kıdeme sahip olacak ve ayrıca iş sözleşmesi de kıdem tazminatını alabilecek şekilde sona erecektir. Ancak bundan sonra, işçinin kıdem tazminatı alması mümkün olabilir.
Ev hizmetinde çalışanların kıdem tazminatı ile ilgili sık sorulan sorular:
Bakıcılar tazminat alabilir mi?
Ev hizmetlerinde çalışanlardan ister çocuk ve isterse hasta bakıcısı olsun, bakıcıların kıdem tazminatı alma hakkı bulunur.
Ev hizmetlerinde çalışanlar emekli olabilir mi?
Elbette, gerekli prim gün sayısı, sigortalılık süresi ve yaş şartını sağladığı müddetçe, ev hizmetlerinde çalışanlar da emekli olabilir. Emekli olmak, ne iş yaptığınızla değil, tabi olduğunuz hükümler kapsamında ne kadar prim ödediğinizde ve yaşınızla ilgilidir.
