EYT kıdem tazminatı nasıl alınır?

Aslında EYT’li olsun ya da olmasın, kıdem tazminatı alma şartları ve usulü değişmez. Yine de son günlerde EYT kıdem tazminatı konusu gündem olduğu için, EYT’lilere yol göstermek adına böyle bir yazı kaleme almaya karar verdim: EYT’li çalışan kıdem tazminatını nasıl alır? EYT emekliliği sonrası ihbar tazminatı gündeme gelir mi?

EYT ne demek?

EYT’nin ne demek olduğunu daha önce yazmıştım: https://mustafabaysal.com/eyt-nedir-kapsami-cozumu/

Bu yazıdan da görebileceğiniz üzere EYT, emeklilikte yaşa takılanlar ifadesinin kısaltmasıdır ve 8 Eylül 1999 öncesinde ilk defa uzun vadeli sigorta kollarından prim ödeyenleri ilgilendirmektedir. Bildiğiniz üzere, bu kimselerin emeklilik süresi uzamış ve bu kimseler emeklilikte yaş şartına takılmıştı.

Yapılan yeni bir yasal düzenleme ile 1999 öncesi sigortalıların emeklilik için beklemek zorunda olduğu kademeli yaş şartı kaldırılmıştır. Böylece milyonlarca sigortalı, aniden emekli olma şansına kavuşmuştur.

Kıdem tazminatı nedir?

Kıdem tazminatı, İş Kanunu’na tabi bir işçinin iş akdi sona erdiğinde hak edebildiği bir tazminat türüdür. Hak edebildiği dememin sebebi, kıdem tazminatının her halde ve şartta hak ediliyor olmamasıdır. Kıdem tazminatı alma şartları kabaca ikiye ayrılır:

• İşçinin işveren bünyesindeki kıdeminin en az 1 yıl olması
• İşçinin iş akdinin “kıdem tazminatı alabilecek şekilde” sona ermiş olması

Kıdem tazminatı alabilecek şekilde sona erme hali o kadar geniştir ki, bu hususu bu yazıda açıklamam doğru olmaz. Lütfen, kıdem tazminatı alma şartları için şu yazıma bakınız: https://mustafabaysal.com/kidem-tazminati-alma-sartlari/

Emekli olan işçinin kıdem tazminatı hakkı

Yukarıdaki yazıdan da görebileceğiniz üzere emeklilik en temel kıdem tazminatı alma şartlarından birisidir.

Bunun için işçinin işveren bünyesinde en az 1 yıl kıdeminin olması yeterlidir ve emekliliğe hak kazanan işçi kıdem tazminatını da hak edecektir.

EYT’li işçinin kıdem tazminatı hakkı

EYT’li çalışan emeklilik hakkını kazandığında artık kıdem tazminatı alma hakkına da sahip olacaktır. EYT’linin işveren bünyesinde en az bir yıllık kıdeminin olması bunun için yeterlidir.

EYT kıdem tazminatı nasıl alınır?

Kıdem tazminatı, işçinin illa işverenden talep etmesi gereken bir alacak değildir. Aslında işverenin, şartları oluştuğunda, işçinin talebini beklemeden kıdem tazminatını derhal ödemesi icap eder: https://mustafabaysal.com/kidem-tazminati-ne-kadar-surede-odenmelidir/

Yine de EYT’linin kıdem tazminatı için şöyle bir yol haritası çıkarılabilir:

• İşçi SGK’dan emekliliği hak ettiğine dair bir yazı alır.
• Yukarıdaki yazıyı “yoğunluk” nedeniyle SGK il müdürlüklerinin vermediklerini duyuyorum. Bunun yerinde E-Devlet’ten emekliliği hak ettiğine dair ekran görüntüsü ya da başkaca bir belge alınması da yeterli olmalıdır.
• Alınan belge işverene verilir.
• İşveren işçinin çıkışını verir.
• İşçi emeklilik için SGK’ya başvurur.

İşte bu süreç işlerken işveren de “işçisinin çıkışını verdiği andan itibaren” derhal ve makul bir sürede kıdem tazminatını ödemekle yükümlüdür. İşçinin kıdem tazminatını talep etmek için ayrıca işverene bir dilekçe vermesine gerek dahi yoktur.

Şu yazımda da izah ettiğim üzere, işçinin işverene SGK’dan aldığı “emekliliği hak ettiğine dair yazı”yı verdiği andan itibaren, ödenmeyen kıdem tazminatına mevduata uygulanan en yüksek faiz işlemeye başlayacaktır: https://mustafabaysal.com/isci-alacaklarinda-faiz-baslangici-ve-oranlari/

EYT kıdem tazminatı hesaplama

EYT’li ya da değil, her işçinin kıdem tazminatı hesaplaması aynı kurallara tabidir. Zannedildiği kadar basit olmayan bu hesaplamanın tüm detaylarını daha önce bir örnekle izah etmiştim: https://mustafabaysal.com/kidem-tazminati-hesaplamasi-ornegi/

Bir soru bir cevap:

EYT ihbar tazminatı alır mı?

İhbar tazminatı, iş akdini fesh eden tarafın uymakla yükümlü olduğu ihbar süresini çalışmadan iş akdini sona ermesi durumunda gündeme gelen bir tazminat türüdür.

Dolayısıyla ihbar tazminatını gündeme gelmesi için aşağıdaki şartların bir arada olması gerekir:

• İşçi ya da işveren iş akdini İş Kanunu’nun 17’nci maddesi kapsamında feshediyor olmalıdır.
• Feshi yapan taraf, çalışmakla ya da çalıştırmakla yükümlü olduğu ihbar süresine uymamalıdır.

Bu durumda, ihbar süresine uymayan taraf; diğer tarafa ihbar tazminatı öder. Görüleceği üzere ihbar tazminatına iş akdini fesheden taraf değil; ancak ve ancak karşı taraf hak kazanabilir.

EYT sonucu emeklilik nedeniyle işten ayrılan ve iş akdini fesheden de işçi olduğuna göre, ihbar tazminatı alması asla mümkün olmaz. Benzer şekilde, bu defa fesih gerekçesi emeklilik olduğu için, işveren de ihbar tazminatı alamaz.

Yani EYT kapsamında emeklilik nedeniyle fesih söz konusu olduğunda ne işçi ne de işveren ihbar tazminatı hak edecektir.

SONUÇ

EYT kıdem tazminatı nasıl alınır? Bu sorunun cevabını yukarıda izah ettim. Son olarak hususiyetle hatırlatmak isterim ki; EYT ile emekli olmak demek, her durumda kıdem tazminatı hak etmek demek değildir.

İşveren bünyesinde en az 1 yıl kıdemi olmayan EYT’li kıdem tazminatına hak kazanamaz. Kıdem tazminatı ile ilgili yanlış bilinen bir başka husus da işverenin işçinin alıştığı tüm senelerin kıdem tazminatını ödemek zorunda olduğunun zannedilmesidir.

Hâlbuki işveren, işçisinin yanında çalıştığı sürenin kıdem tazminatından sorumlu olup işçilerde, memurlarda olduğu gibi, bir emekli ikramiyesi söz konusu değildir.

Ayrıca unutulmamalıdır ki; hem işçi hem de işveren EYT nedeniyle emeklilik durumunda ihbar tazminatı hak edemeyecektir.

Bir soru bir cevap: