Bir memurun en önemli haklarından birisi de yıllık izin hakkıdır. Yıllık izin hakkı hem memurun verimini artırır hem de uzun vadede fiziksel ve psikolojik sağlığının korunmasını sağlar. Peki, ama amiri memura izin vermeyebilir mi? Memura yıllık izin verilmemesi durumunda ne olur?
Memurların yıllık izin hakkı
Memurların yıllık izin hakkı kıdemlerine göre belirlenir. Yıllık izin süreleri üç bölümde ele alınabilir:
- Memurun ilk yılında yıllık izin hakkı yoktur.
- Hizmet süresi 1 yıl ila 10 yıl arasında olanlar için yıllık izin hakkı 20 gündür.
- Hizmeti 10 yıldan çok olanlar için yıllık izin hakkı 30 gündür.
Memurun izin zamanını kim belirler?
Elbette yıllık izin zamanını belirlemek hakkı esas olarak memura ait olmalıdır. Uygulamada da zaten çoğu zaman memur yıllık izin zamanını belirler ve amirinin onayına sunar.
Ancak 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 103’üncü maddesinde açıkça ifade edildiği üzere; yıllık izinler, amirin uygun bulacağı zamanlarda, toptan veya ihtiyaca göre kısımlar halinde kullanılabilir.
Görüleceği üzere memurun izin zamanını planlaması tek başına yeterli olmaz, amirin de bu zamanı uygun bulması gerekir. O halde memurun yıllık izninin hem memur hem de amiri tarafından ve birlikte belirleneceğini söylemek yanlış olmayacaktır.
“Amirim yıllık iznimi vermiyor”
Yukarıdaki cümleyi kuran bir memurun amiriyle sorunları olması muhtemeldir. Elbette tersine, amirin memurla da sorunu olabilir.
Sebebi ne olursa olsun, eğer amiri memura yıllık izin vermiyorsa, memurun yapması gereken ilk şey durumu üst amirlerine iletmek olmalıdır. Böylece sorunun diyalogla çözülmesi ihtimali olacaktır.
Ancak memurun tüm taleplerine rağmen, amir ısrarla yıllık izin vermiyorsa ve sorun da diyalogla çözülmemişse, elbette yapılabilecek başka işler de vardır.
Yıllık izin konusunda amirin takdir hakkı
Evet, her şeyden önce yıllık izin konusunda amirin bir takdir hakkı olduğunu kabul etmek gerekir. 657 sayılı Kanun’da bu durum “amirin izin zamanını uygun bulması” şeklinde ifade edilmiştir.
Gerçekten de bir kurumu idare etmekle görevli bir amirin, o kurumun çalışma sistemini bilmesi ve ayarlaması da beklenir. Bu kapsamda memurların aynı anda izin talep etmesi ya da memurun çok yoğun bir dönemde yıllık izin istemesi durumunda, amirin bunu uygun bulmama hakkı gayet normal olacaktır.
Burada önemli olan, takdir hakkının kapsamını doğru belirlemek olmalıdır. Bu durum bir Bölge İdare Mahkemesi kararında şöyle ifade edilmiştir:
“… Kurum amirlerine tanınmış olan bu takdir yetkisinden hareketle, amir tarafından, yürütülen kamu hizmetinde zaman zaman meydana gelebilecek olası aksamalar öngörülerek belirli süreyle personelin bir kısmına veya tamamına yıllık izin kullanması hususunda müsaade edilmemesi hizmet gereklerine uygun düşmekle birlikte, önceki yıllara ait kullanılmayan izin haklarının düşmesi sonucunu yaratacak uygulamaların, 657 sayılı Kanunun 103. maddesinin birinci fıkrasında belirtilen takdir yetkisinin aşılması anlamına geleceği, ilgililere Kanunla tanınan izin hakkının kullandırılmamasının Anayasa ile teminat altına alınan dinlenme hakkının ihlali sonucunu doğurabileceği ve mağduriyetlere sebebiyet vereceği açıktır…”(İstanbul Bölge İdare Mahkemesi, Üçüncü Dava Dairesi 2017/2000 K.)

Memurlar arasında farklı izin uygulamaları
Bir kurumda çalışan ve aynı ya da benzer pozisyonlarda çalışan memurlar arasında yıllık izin uygulaması bakımından farklılık olmaması gerekir.
Örneğin bir il emniyet müdürlüğünde görevli trafik polisine yıllık izin hakkı kullandırılmıyorken, bir diğer trafik polisine kullandırılması yanlış olacaktır. Böyle bir durumda, aradaki farkın somut olarak ortaya koyulması gerekir.
Bu kapsamda, aşağıdaki soruların cevaplarının verilmesi önem arz eder?
- Memurlar arasında yıllık izin uygulamasında ayrım yapılıyor mu?
- Yapılıyorsa, bunun nedeni somut olarak ortaya koyulabiliyor mu?
- Somut olarak ortaya koyuluyorsa, bu gerekçe makul ve ölçülü mü?
Yukarıdaki sorulara gerekli cevaplar verilemiyorsa, memurlar arasında ayrım yapıldığı anlaşılır ki; memurun bu durumda hukuki yollara başvurma hakkı olacaktır.

Yıllık izin kullandırılmayan memurun dava açması
İdarenin işlemleri ve eylemleri yargısal denetime tabidir. Bir memur yıllık izin talep ettiğinde ve bu talebi reddedildiğinde, idarenin “memurun yıllık izin talebinin reddi” şeklinde bir işleminin olduğu kabul edilir.
İdare ister bu talebi yazılı olarak reddetmiş olsun ve isterse de cevap vermeyerek reddetsin, artık ortada bir işlem vardır.
İşte memur bu “yıllık izin kullanma talebinin reddi işleminin iptali” için idare mahkemesinde dava açmak hakkına sahip olacaktır. Davayı kazanırsa, haliyle idarenin mahkeme kararı doğrultusunda memura yıllık iznini kullandırması gerekir.
Böyle bir durumda memurun kurumundan tazminat talep etme hakkı da saklıdır; ancak bunun için özel şartların bulunması gerekir. Bu konuda bir avukattan hukuki destek alınması doğru olacaktır.
SONUÇ
Memura yıllık izin verilmemesi iki sebepten kaynaklanabilir:
- İdarenin somut ve objektif gerekçelerle memurun çalışmasına ihtiyacı vardır ve bu nedenle ona izin verilemiyordur. Üstelik bu durumda memurlar arasında da eşit bir uygulama vardır.
- İdare keyfi olarak memura yıllık izin vermiyordur. Ayrıca memurların izin talepleri karşısında da objektif olmayan tutum sergilemektedir.
İkinci durumda amirin takdir yetkisinden söz etmek mümkün olmaz; çünkü takdir hakkı amire sınırsız hareket özgürlüğü vermez. Amir her durumda ve şartta; memurlar arasında ayrımcılık yapmadan, objektif ve somut kriterler altında hareket ediyor olmalıdır.
Aksi takdirde, yıllık izin kullandırılmayan memur hem yıllık izin talebinin reddi işleminin iptali için hem de şartları varsa tazminat da talep ederek hakkını hukuki yollarla arayabilecektir.
Memura yıllık izin verilmemesi konusunda sık sorulan sorular:
Memurlarda hafta sonu yıllık izinden sayılır mı?
Evet, memurlarda hafta sonu ya da resmi tatil günleri izinden sayılır. Bir başka deyişle, memurun yıllık izin hesabı iş günü üzerinden yapılmaz.
Memur yıllık iznini parça parça kullanabilir mi?
Evet, amirinin de uygun bulması durumunda, memurun yıllık iznini tek seferde ya da parçalar halinde kullanması mümkündür.
Hocam merhaba. Ben 657 sayılı 15 yıllık devlet memuruyum. 2023 den 27, 2024 yılından 30
Olmak üzere 57 gün belediyede yıllık izin hakkım var. Yıl dönecek olmasına rağmen kurumum yanacak olan 27 gün iznimi vermiyor. Ne yapmalıyım
Okul müdürüyüm görev yerim değişti. Bu sureçte psikolojim bozuldu. Tedavi görüyorum 1 hafta rapor aldım. Psikolojik olarak şu an yeni bir yerde çalışmaya hazır değilim. Bir ay yıllık izin hakkımı kullanmak istiyorum. İzin verilmeme durumu olurmu. Kanuni hakkım nedir tesekkür ederim
Merhaba, sorunuzun cevabını yazımda verdiğimi zannediyorum Eylül hanım. Üzerine bir şey söylememin anlamı olmaz. Geçmiş olsun.
Mustafa bey merhaba,
Ben bir kamu kurumunda 657’ye tabi memur olarak çalışıyorum. Yıllık izin hakkım temmuz itibariyle oluştu. Fakat benim izne çıkmam için ilgili birim benim işimi diğer çalışma arkadaşımın yapacağını taahhüt eden bir imza atılmasını istiyor. O arkadaşla aram kötü doğal olarak o da atmak istemiyor ve kurumun eczane birimi beni bu durumda mağdur ediyor. İmza olmazsa izne çıkamazsın deniyor. Benim anlamadığım izne çıkmam için illaki benim işimi filanca yapacak diye o kişini imzasını kurumun istemesinin yasal olarak hakkı var mı?Var ise izne çıkmak için illaki birilerinin insiyatifine mi tabi olacağız. Bana bu çok mantıklı gelmiyor. Aydınlatırsanız çok müteşekkir olurum.
Merhabalar Mustafa Bey.
30 Mayıs 2022’de 657 – 4/B sözleşmeli memur olarak işe başladım 14 Mart 2023’te 657 – 4/C kadrolu memur oldum. 30 Mayıs 2022 ile 30 Mayıs 2023 arası 12 ayı doldurduğum için 1 izin hakkını elde ediyorum. Peki 2023 cari yılı içinde Mayıs ayından Ocak ayına kadar ki sürede herhangi bir izin hakkım olur mu olmazsa 8 aylık bir hak kaybı olmaz mı
Soru 2 –
15 aylık askerlik intibaki yaparsam toplamda 27 aylık kamu hizmetim olacak 2 . izni hakediyor muyum.
Ayrıca Ocak ayına kadar 20 aylık memuriyet 15 aylık askerlik 35 aylık kamu hizmeti olacak normal şartlarda 36 ayda 3 izin olmuş oluyor ama burada 1 izin diyorlar.
28 Kasım 2022 tarihinde Cumhurbaşkanının açıklaması ile sözleşmelilerin kadroya geçtiğini söyledi. Şubat 2023 kadroya geçiş talepleri alındı 14 Mart 2023’te kadroya geçtik. 20 günlük izin askerlik intibaki ile peşin verildi sisteme girildi. 14 Mart’tan 01 Ocak 2024 ayına kadar 9 aylık bir hak kaybım görünüyor 2023 cari yılına ait iznim oluyor mu. İzin 20+20 şeklinde mi olmalı yada sadece verdikleri 20 gün izin doğru mu. Şimdiden verdiğiniz cevap için teşekkür ederim.
Merhaba,
Bir devlet memuru yıllık izin talebinde bulunurken idareye yazılı başvuru yapması halinde idarenin, personelin dilekçesine cevap vermek için yasal süresi kaç gündür, hangi kanun ve/veya karara göre bu süre belirlenmiştir? Yazılı cevap verilmemesi halinde nasıl bir yol izlenmelidir ve izlenecek yolun yasal dayanakları neler olmalıdır? Bilgi verebilirseniz çok sevinirim.
Merhaba. Bunun için belirlenmiş bir süre yoktur. Ancak genel kurallar çerçevesinde, 60 gün içinde cevap verilmezse talep zımnen reddedilmiş kabul edilir. 60 günün sonunda yapılacak olanları ise yazımda izah etmiştim.
Bir önceki soruma istinaden;
Daha önce benzer durum mesajlarda sorulmuş ve A seviyesi kaç olursa olsun 5 yıl sonunda B seviyesine düşürülmesi şeklinde bir karar olduğu paylaşılmış.
Bu fırsattan istifade bir şey daha sormak istiyorum. Yönetmelikte “öğretmen kadrosuna atananların kurumlarınca yabancı dilden faydalandığı kabul edilir” şeklinde bir cümle var. Bu cümle bence açık ve net. Ancak ben matematik öğretmeniyim ve yakın zamanda benim alacağım dil tazminatı seviye katsayısının daha düşük olması gerektiği gibi bir söylemle karşılaştım. Bu konuda fikirlerinizi rica ediyorum.
Saygılarımla.
Merhaba, işin doğası gereği yalnızca yabancı dil öğretmenlerinin bu haktan yararlanması gerektiği düşünülebilir; ancak yönerge hükmü açık ve öğretmen kadrosunda olmayı yeterli görmüş. Haliyle ve kanaatimce, hangi branştan olursa olsun, öğretmenlerin bu haktan yararlanması gerekir.
Merhaba amir memur talep etmeden memuru yıllık izine çıkartabilir mi. Konuyu şöyle açıklamam gerekirse deprem bölgesinde idari izinli sayılan personeline göreve çağirmadan kendi kendine göre 10 gün 15 gün izin yazık onaylayabilir mi?
Merhaba, yıllık izin kullanımı, kural olarak, memurun talebine bağlıdır. Böyle bir şeyi ilk defa duydum. Bu nedenle, size olur ya da olmaz şeklinde kesin bir cevap veremiyorum.