Lojman türleri neler? Lojman kimlere ve nasıl tahsis edilir?

Devlet memurları ya da diğer kamu personeli için lojman ya da kanuni adıyla kamu konutu, maddi bakımdan önemli bir destek anlamına gelir. Bu nedenle, lojman hakkının olup olmadığı memurlar için önem arz eder. Bu yazımda kamuda lojman hakkına detaylıca bakmak istiyorum: Lojman kimlere verilir? Memurların lojman hakkı neye göre belirlenir ve lojman türleri neler?

Memurların lojman hakkı

Lojman Türkçe bir kelime olmayıp Fransızca kökenlidir ve bir çalışana parasız ya da az bir para karşılığında verilen konut anlamına gelir.

Dilimize lojman kelimesi ne kadar yerleşmiş olursa olsun, mevzuatta bunun yerine “kamu konutu” ifadesi kullanılır.

Lojman mevzuatı

Ben de bu yazımda, genel bir kullanımı olması nedeniyle, lojman kelimesini kullanmayı tercih edeceğim. Öncelikle, kamu lojmanlarına dair temel mevzuat metinlerini aşağıya sıralayalım:

• 2946 sayılı Kamu Konutları Kanunu
• Kamu Konutları Yönetmeliği

Lojman türleri neler?

Lojman türlerini bilmeden konuyu tam anlamak mümkün olmaz. Çünkü memurların ve kamu görevlilerinin lojman hakkı, lojmanın türüne göre değişir.

O halde önce lojman türlerini sıralayalım ve sonra bunları tek tek izan edelim:

• Özel tahsisli lojman
• Görev tahsisli lojman
• Sıra tahsisli lojman
• Hizmet tahsisli lojman

Özel tahsisli lojman ne demek?

Kamu Konutları Kanunu’nda özel tahsisli lojman; yönetmelikte belirlenecek temsil özelliği olan makam ve rütbe sahiplerine tahsis edilen özel nitelikli konut olarak tarif edilmiştir.

Özel tahsisli lojman kimlere tahsis edilir?

Kamu konutları yönetmeliğinin Ek 1 sayılı cetvelinde, kimlere özel tahsisli lojman tahsis edileceği sayılmıştır. Bu görevliler şunlardır:

• Cumhurbaşkanı
• Yurt dışındaki büyükelçiler, daimi delegeler, maslahatgüzarlar, askeri temsil heyetleri başkanları ve başkonsoloslar
• Bakanlar
• Anayasa Mahkemesi Başkanı
• Yargıtay Başkanı
• Danıştay Başkanı
• Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanı
• Sayıştay Başkanı
• Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı ile Danıştay Başsavcısı
• Yüksek Öğretim Kurulu Başkanı
• Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreteri
• Bakan Yardımcıları
• Diyanet İşleri Başkanı
• Merkez Bankası Başkanı
• İl Valileri
• Emniyet Genel Müdürü
• Kaymakamlar
• Genelkurmay Başkanı
• Kuvvet Komutanları
• Jandarma Genel Komutanı
• Sahil Güvenlik Komutanı
• Genelkurmay 2.Başkanı
• Ordu Komutanları (Deniz ve Havada eşiti)
• Kolordu Komutanları ile eşiti Kıta/Birlik Komutanları (Deniz ve Hava Kuvvetleri Komutanlıkları ile Jandarma Genel Komutanlığında eşiti)
• Orgeneral ve Oramiraller
• Kuvvet Komutanları Kurmay Başkanları
• Jandarma Genel Komutan Yardımcısı
• Jandarma Genel Komutanı Kurmay Başkanı
• Tümen ve Tugay Komutanları ile eşiti Kıta/Birlik Komutanları (Deniz ve Hava Kuvvetleri Komutanlıkları ile Jandarma Genel Komutanlığında eşiti)

Yukarıda unvanı sayılan görevlilerden Cumhurbaşkanı’ndan ve yurt dışındaki büyükelçiler, daimi delegeler, maslahatgüzarlar, askeri temsil heyetleri başkanları ve başkonsoloslardan kira bedeli alınmaz; çünkü bunların temsil özelliği vardır.

Diğer makam ve rütbe sahiplerinden ise Kamu Konutları Kanunu’na göre kira alınır. Ancak ister kira alınan isterse de alınmayan olsun, özel tahsisli lojmanlarda ısınma gideri, demirbaş eşya ve mefruşat gideri ile elektrik, su, bahçıvan ve benzeri işletme giderleri kamu kurum ve kuruluşlarınca karşılanır.

Özel tahsisli konutun ilgili kamu görevlilerine tahsis edilmesi gerekmez. Belirtilen görevlere seçilme ya da atanma, lojmanda oturmaya başlamak için yeterlidir.

Görev tahsisli lojman ne demek?

Görev tahsisli lojmanlarda da hangi görevlere ve makamlara lojman tahsis edileceği konusu yönetmeliğe bırakılmış ve yönetmeliğin eki 2 sayılı cetvelde bu görevler belirlenmiştir.

Görev tahsisli lojman kimlere tahsis edilir?

Kamu Konutları Yönetmeliği’nin eki 2 sayılı cetvelde belirtilen ve kendisine görev tahsisli lojman tahsis edilecek görevler şunlardır:

• Anayasa Mahkemesi başkan vekili, asıl ve yedek üyeleri
• Yargıtay başkan vekili, daire Başkaları, üyeleri, Cumhuriyet Başsavcı vekili
• Danıştay başkan vekili, daire başkanı, üyeleri, savcısı, tetkik hakimi,
• Sayıştay daire başkanı, üyeleri, savcısı, birinci sınıfa ayrılmış uzman denetçi
• Hakimler ve savcılar kurulu üyesi, bakanlıkta birinci sınıf hakimler ve savcılar, müsteşar yardımcısı, kurul başkanı, genel müdür, genel müdür yardımcısı, daire başkanı, kurul üyesi, hukuk müşaviri, merkez valisi, adalet bakanlığına görevli hakim ve savcılar, özel kalem müdürü, bakanlık müşaviri, müfettiş, hesap uzmanları, kontrolör
• Adli ve idari yargıda hakim, cumhuriyet savcısı- yardımcısı, yargıtay tetkik hakimi ve cumhuriyet başsavcı yardımcısı, devlet güvenlik mahkemesi başkanı-üyesi, devlet güvenlik mahkemesi cumhuriyet savcısı-yardımcısı, vali yardımcısı, bölge müdürü, başmüdür, bölge müdür yardımcısı, baş müdür yardımcısı, defterdar, defterdar yardımcısı, liman başkanı, gemi sörvey kurulu başkanı, il müdürü, müdür, defterdarlık muhakemat müdürü, okul müdürü, baştabip, il şube müdürü, ilçe müdürü, mal müdürü, vergi dairesi müdürü, ilçe şube müdürü, hastane müdürü, müdür yardımcısı,
• Bakanlıklar bağlı ve ilgili kuruluşlarında; kurum başkanı, üye, genel müdür, yönetim kurulu üyesi, genel müdür yardımcısı, kurul başkanı-kurul üyesi, başrejisör, genel sekreter, daire başkanı, kurul başkan yardımcısı, daire başkan yardımcısı, birim müdürü, grup başkanı, grup müdürü, hukuk müşaviri, savunma sekreteri, tiyatro, opera ve balede görevli şef ve sanatçı, savunma uzmanı, müşavir, özel kalem müdürü, avukat, müfettiş.
• Bakanlıklar bağlı ve ilgili kuruluşlarında bölge müdürü, baş müdür, bölge müdür yardımcısı, bölge birim müdürü, baş müdür yardımcısı, il müdürü, müessese- fabrika-işletme müdürü ve yardımcısı, fabrika-grup müdürü, müdür yardımcısı, şube müdürü, müdür, hukuk müşaviri; tiyatro, opera ve balede görevli şef ve sanatçı, baştabip, müstakil birim amiri olan baş mühendis ve mühendis, uzman, ilçe şube başkan ve müdürleri, şef (kit`lerde), ilçe emniyet amiri veya emniyet komiseri, çevik kuvvet grup amiri, grup başkanı, adli tabip, savunma sekreteri, avukat, müfettiş.
• Belediyelerde; belediye başkanı, genel sekreter, belediye başkan yardımcısı, bağlı kuruluş ve işletmelerde genel müdür-başkan-müdür ve yardımcıları, daire başkanı, daire başkan yardımcısı, müessese müdürü, savunma sekreteri, özel kalem müdürü, baştabip, belediye müfettişi, şube müdürü, kadrolu avukat.
• Özel idarelerde;  özel idare müdürü, özel idare müdür yardımcısı, birim başkanı-müdürü, ilçe özel idare memuru, kadrolu avukat.
• Dişişleri bakanlığı yurt dışı teşkilatında: elçi müsteşar, daimi temsilci yardımcısı, 1 inci müsteşar, müsteşar, başkonsolos yardımcısı, başkatip, konsolos, 2’nci katip, muavin konsolos, 3 üncü katip, ateşe, hukuk müşaviri, uzman müşavir, idari ateşe, bölge uzmanı, haberleşme teknisyeni,
• Dışişleri bakanlığı bağlı ve ilgili kuruluşlar yurt dışı teşkilatında: müşavir, ateşe, temsilci, temsilci yardımcısı,
• Yüksek ögretim kurumlarında; rektör, rektör yardımcısı, dekan, dekan yardımcısı, bölüm başkanı, ana bilim dalı başkanı, yüksekokul müdürü, enstitü müdürü, yüksekokul müdür yardımcısı, enstitü müdür yardımcısı, profesör, doçent, yardımcı doçent, öğretim görevlisi, genel sekreter, genel sekreter yardımcısı, fakülte sekreteri, daire başkanı, hukuk müşaviri, hastane baştabibi, hastane müdürü, şube müdürü, hastane müdür yardımcısı,
• Yüksek öğretim kurulunda (YÖK); başkan vekili, raportör üye, üye, genel sekreter, genel sekreter yardımcısı, daire başkanı, hukuk müşaviri,
• Üniversiteler arası kurulda; genel sekreter, genel sekreter yardımcısı,
• Öğrenci seçme ve yerleştirme merkezinde (ÖSYM);  genel sekreter, müdür.

Yukarda sayılan görev ve unvanların kurumlarca genişletilmesi mümkündür. Yönetmelik eki 2 sayılı cetvel açıklamasında, cetvelde belirtilen görev altına inmemek kaydıyla, görev tahsisli konut hakkına sahip olan görevlilerin kurumlarınca listeye eklenebileceği ifade edilmiştir.

Yine yukarda sayılan ve kendisine görev tahsisli lojman tahsis edilecek olanlardan bazılarına pozitif ayrımcılık yapılmış ve aşağıda listesi bulunan kamu görevlilerinin görev tahsisli lojmanlarının ısınma, demirbaş ve eşya giderlerinin tamamı ile aydınlatma, elektrik, su, gaz ve benzeri giderlerin, konutun 120 metrekaresine isabet eden kısmından fazlası kurumca karşılanır. Ayrıca bu lojmanların ortak alanlara ait giderleri ile beş yılda bir boya ve üç yılda bir badana giderleri de kurumca ödenir:

• Üniversite rektörleri
• TOKİ Başkanı
• Savunma Sanayii Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanı
• Genel Müdürler,
• Bağlı ve ilgili kuruluşların en üst amiri
• Özel kanunlarla veya özel kanunların verdiği yetkiye dayanılarak kurulan bankaların ve kamu kurum ve kuruluşlarının en üst amiri
• Yurt dışında elçi müsteşarlar, daimi delege yardımcıları ve büyükelçilik müsteşarları,
• Büyükşehir belediye başkanları
• Merkez Bankası Başkan Yardımcıları
• Bakanlıklar Teftiş Kurulu Başkanları, Bakanlar Kurulu Sekreteri, Hesap Uzmanları Kurulu Başkanı, Bankalar Yeminli Murakıplar Kurulu Başkanı
• General ve Amiraller

Hemen yukarıda belirtilen özel durumda kamu görevlileri için bir tahsis kararına gerek olmaz ve bunlar göreve geldikleri anda lojmanda oturma hakkına sahip olur. Ancak diğer kamu görevlileri için kurumun tahsis işlemi yapması gerekir.

Eğer kurumda yeteri kadar lojman yoksa, aynı unvanda bulunanlar bu defa aşağıda izah ettiğim “sıra tahsisli lojman puan sistemi”ne göre bir puanlamaya tabi tutulur ve buna göre öncelik belirlenir.

Sıra tahsisli lojman ne demek?

Sıra tahsisli lojman; belirlenmiş puan sistemi dikkate alınarak tahsis edilen kamu konutlarını ifade eder. Bu puanlamanın nasıl olacağı Kamu Konutları Yönetmeliği’nin eki 4 sayılı cetvelde ortaya koyulmuştur.

Sıra tahsisli lojman puanlama cetveli

Sıra tahsisli lojman için puanlama sistemi aşağıdaki gibidir:

• Her bir hizmet yılı için +5 puan (Küsurat aylar oran olarak hesaba katılır)
• Daha önce lojmanda kalınan her yıl için -3 puan (Küsurat aylar oran olarak hesaba katılır)
• Eşi için +6 puan
• Bakmakla yükümlü oluna her çocuk için +3 puan ( En çok iki çocuk)
• Eşi ve çocukları haricinde, bakmakla yükümlü olduğu ve beraber oturacağı her kişi için +1 puan
• Personelin maaş ve özlük gelirleri haricinde, kendisinin ve bakmakla yükümlü olduğu ve lojmanda beraber oturacağı kişilerin kira geliri dışındaki sürekli gelirlerinin toplamının 15.000 gösterge rakamı (2022 için 5.004,01 TL) karşılığını aşması halinde -1 puan
• Personelin konut tahsisi için beklediği her yıl için +1 (Küsurat aylar oran olarak hesaba katılır)
• Personelin kendisinin, eşinin, çocuğunun ve kanunen bakmakla mükellef bulunduğu ve lojmanda birlikte oturacağı aile fertlerinden, lojmanın bulunduğu il veya ilçenin belediye ve mücavir alan sınırları içinde oturmaya elverişli evi olanların her evi için -15 puan
• Personelin kendisinin, eşinin, çocuğunun ve kanunen bakmakla mükellef bulunduğu ve lojmanda birlikte oturacağı aile fertlerinden, aynı il veya ilçede yukarıdaki kapsam dışında kalan yerler ile başka il veya ilçelerde oturmaya elverişli evi olanların her evi için -10 puan
• Yüzde 40 ve üzerinde engelli olduğunu yetkili sağlık kurullarından alınan rapor ile belgelendiren engelli personel ile kanunen bakmakla mükellef bulunduğu ve konutta birlikte oturacağı her bir engelli aile ferdi (eş ve çocuk dâhil) için +40 puan
• Gaziler ile şehit yakınlarının (eş, çocuk, anne, baba ve kardeş) her biri için +40 puan

Sıra tahsisli lojman nasıl tahsis edilir?

Yukarıda yer alan puanlama cetveli esas alınarak hesaplanan puanlar doğrultusunda, lojmanlar kamu görevlilerine tahsis edilir.

Eğer aynı puana sahip personel varsa hizmet süresi fazla olana; hizmet süresi de eşit ise, ad çekme yoluyla konut tahsis edilir.

Hizmet tahsisli lojman nedir?

Hizmet tahsisli lojman; yerleşim yerlerinde uzak, ulaşım imkânları kısıtlı ve sosyal hayattan kopuk yerlerde, görev başında bulunması zaruri personele ya da kapıcı veya kaloriferci gibi personelin kullanımı için özel inşa edilmiş lojmanları ifade eder.

Hizmet tahsisli lojman kimlere verilir?

Hizmet tahsisli lojmanın kimlere verileceği Kamu Konutları Kanunu’nun 3’üncü maddesi ile Kamu Konutları Yönetmeliği’nin 5’inci maddesinde belirlenmiştir. Ayrıca Kamu Görevlilerinin Geneline ve Hizmet Kollarına Yönelik Mali ve Sosyal Haklara İlişkin 2022 ve 2023 yıllarını kapsayan 6. Dönem Toplu Sözleşmesinin Birinci Kısmının 15’inci maddesi ile de hizmet tahsisli konutların kapsamı genişletilmiştir.

Buna göre; hizmet tahsisli konutlar şunlara tahsis edilir:

• Hudut karakolu, istasyon, haberleşme, gözlem, araştırma, inşaat mahalli gibi meskûn yerlerden uzak, sosyal ve ekonomik zorlukları olan, ulaşım ve iskân imkânları kısıtlı yerlerde, normal çalışma saatleriyle sınırlandırılması kabil olmadan görev başında bulundurulması gerekli olan personele
• İlgili kanunlarca kendilerine zata mahsus taşıt tahsis edilen makam ve rütbe sahiplerinin makam şoförü ve koruma görevlilerine
• Kamu konutlarında görevli kapıcı, kaloriferci gibi personele
• Kurum ve kuruluşların meskun yerlerden uzak, sosyal ve ekonomik zorlukları olan, ulaşım ve iskan imkanları kısıtlı yerlerde bulunan baraj, termik santral, maden sahası ve ocakları, fabrika, işletme, şantiye, trafo, enerji dağıtım ve iletim merkezleri, gar ve istasyonlar gibi yerlerde bulunan kamu konutları (Toplu sözleşme ile eklenmiştir).

Hangi lojmanlardan kira alınmaz?

Kural olarak lojmanlardan kira alınır. Lojman türü olarak bunun istisnası, hizmet tahsili lojmanlardır. Hizmet tahsisli lojmanda oturan personelden kira alınmaz.

Ayrıca aşağıda sayılı makam ve görevlerdeki personel için tahsis edilen özel tahsisli lojmanlardan da kira alınmayacaktır:

• Cumhurbaşkanı
• T.B.M.M. Başkanı
• Büyükelçiler
• Daimi delegeler
• Maslahatgüzarlar
• Askeri temsil heyetleri başkanları
• Başkonsoloslar

Lojmanda oturma süreleri

Lojmanlarda oturma süreleri de lojmanın türüne göre değişir. Özel tahsisli, görev tahsisli ve hizmet tahsisli lojmanlarda görev ya da hizmet sonuna kadar oturulur.

Sıra tahsisli lojmanlarda ise oturma süresi 5 yıldır. Bu süre dolduğunda, lojmandan yararlanacak başka kimse yoksa lojmanda oturmaya devam edilebilir.  Ancak burada belirli bir süre belirlenmez ve şartlı oturulur. Bir başka deyişle, lojman hakkı olan birisi talepte bulunduğunda, bu kimsenin artık lojmanı boşaltması icap eder.

Lojman Türü	Oturma Süresi
Özel tahsisli lojman	Görev süresi boyunca
Görev tahsisli lojman	Görev süresi boyunca
Hizmet tahsisli lojman	Görev süresi boyunca
Sıra tahsisli lojman	5 yıl (Başka talep eden yoksa, bu süre uzayabilir)

 Lojman boşaltma süresi

Lojman boşaltma süresi de yine lojmanın türüne göre değişir:

• Özel tahsisli, görev tahsisli ve hizmet tahsisli konutlarda; tahsise esas görevin son bulduğu tarihten itibaren 2 ay
• Sıra tahsisli lojmanlarda 5 yılın sonundan itibaren 15 gün
• Sıra tahsisli lojmanlarda, talep eden kimse olmadığı için 5 yılın devamında oturanlarda; çıkılması için idare yapılan tebligattan itibaren 1 ay
• Sıra tahsisli lojmanlarda emeklilik, nakil, istifa ve memuriyetten çıkarılma vb. durumlarda ilişik kesilmesinden itibaren 2 ay
• Lojmanda oturan memurun ölümü halinde ailesi için lojmanı terk etme süresi 2 ay

Lojmandan çıkarılma

Eğer lojmanda oturan personelin konut blok veya gruplarındaki diğer konut sakinlerinin huzur ve sükûnunu bozucu, genel ahlak değerlerini zedeleyici tutum ve davranışlarda bulunmakta ısrar ettiği tespit edilirse, yukarıda izah edildiği şekilde lojmanda çıkarılması mümkündür.

Lojmanda kimler oturabilir?

Lojmanda personelin ve eşinin çocukları ile anne babaları oturabilir. Bunun haricinde üçüncü dereceye kadar hısımları da oturabilir (https://www.tskev.org.tr/aysisyurt/muracaat_hisim.php)

Ayrıca gelenek ve göreneklere uygun olarak, personelin bakmakla yükümlü olduğu kimseler de lojmanda oturabilir.

Lojman kira bedeli ne kadar?

Lojmanların kira bedeli çeşitli kriterlere göre belirlenmiştir ve her yıl bir tebliğ ile ilan edilir. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından 2022 yılı için ilan edilen Milli Emlak Genel Tebliğine şu bağlantıdan ulaşabilirsiniz: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2021/12/20211231-8.htm

SONUÇ

Buraya kadar izah ettiğim üzere; 4 tür lojman bulunmakta olup bunların tabi olduğu kurallar da tek tek belirlenmiştir.

Yukarıda listeler halinde belirttiğim görevlerde ve makamlarda bulunmuyorsanız, sıra tahsisli lojman bekliyorsunuz demektir ve bu da özel bir puanlama sistemine göre belirlenmektedir.

Lojmanda oturmak isteyen personel aşağıdaki bağlantıdan indirebileceğiniz “Kamu konutları tahsis talep beyannamesi” ile kurumuna başvurmalı ve beklemelidir. Sonrasında her yıl Ocak ayında, değerlendirme sonucunda puan ve sonuç personele bildirilecektir.

Lojman tahsis dilekçesi indirmek için tıklayınız.