Deneme süresinde ihbar süresi

Deneme süresi; işçilerin genelde istemediği bir dönem olmakla beraber, aslında işçi ve işveren için karşılıklı bir hak dönemidir. Bunun nedeni, taraflara istedikleri zaman ve gerekçe göstermeksizin iş sözleşmesini sona erdirme hakkını veriyor olmasıdır. Yine de ihbar süresi ile ilgili bazen kafa karışıklığı yaşanabiliyor. Gelin, birlikte bakalım: Deneme süresinde ihbar süresi uygulanır mı?

Deneme süresinde ihbar süresi

Deneme süresi; İş Kanunu’nda öngörülmüş bir hak olup işçi ya da işverenin iş sözleşmesini dilediği zaman sona erdirebileceği bir süreyi ifade eder.

Deneme süresi aslında işçinin temel haklar bakımından, normal sürelerden farklı muameleye tabi tutulamadığı bir dönemdir. Yani işçi yine deneme süresinde sigortalı çalışır ve elbette ücretini hak eder. Bunun haricinde fazla mesaiden hafta tatiline kadar tüm hakları da aynen baki olur.

Deneme süresinde özellik arz eden durum ise; işçi ve işverenin iş akdini sona erdirme hakkının olmasıdır. Deneme süresi içinde fesih söz konusu olduğunda, aşağıdaki hak ve yükümlülükler gündeme gelmez:

• İhbar tazminatı
• Kıdem tazminatı
• İşsizlik maaşı
• İşe iade

Deneme süresi kaç hafta olur?

Deneme süresi, elbette İş Kanunu tarafından sınırlandırılmış ve bir üst sınır belirlenmiştir. Bu üst sınır 2 ay olup işyerinde geçerli bir toplu iş sözleşmesi varsa, bu TİS ile 4 aya çıkarılabilmesi mümkündür.

Ancak ne olursa olsun, bu yasal sürelerin üzerinde bir deneme süresi belirlenemez ve fakat daha az sürelerin belirlenmesi mümkündür. Taraflar anlaşırsa 10 günlük ya da 6 haftalık vb. sürelerle de deneme süresi belirleyebilir.

İhbar süresi nedir?

Buraya kadar deneme süresi kavramını özetledik. Yazının konusunun diğer tarafına ise ihbar süresi yer alır.

İhbar süresi; iş sözleşmesini sona erdiren tarafın, sözleşmeyi sona erdirmeden önce çalışması gereken süre olarak ifade edilebilir. Bu süre; iş sözleşmesini ister işçi isterse de işveren sona erdirsin, işçinin kıdemine göre belirlenir ve şu şekildedir:

• 6 aydan az ise 2 hafta
• 6 ay ile 1,5 yıl arasındaysa 4 hafta
• 1,5 yıl ile 3 yıl arasındaysa 6 hafta
• 3 yıldan fazla ise 8 hafta

İhbar süresi ile ilgili daha detaylı bilgi için şu yazıma bakabilirsiniz: https://mustafabaysal.com/ihbar-sureleri-kac-haftadir/

İhbar tazminatı nedir?

İşte işçinin ya da işverenin iş sözleşmesini, ihbar süresine uyma yükümlülüğü altında sona erdirmek zorunda olmaları ve fakat ihbar süresine uymamaları durumunda ihbar tazminatı gündeme gelir: https://mustafabaysal.com/ihbar-tazminati-nasil-alinir/

Yukarıdaki cümleden de anlaşılacağı üzere; ihbar tazminatı, ihbar süresinin varlığına sıkı sıkıya bağlıdır. Yani örneğin, ne işçinin ne de işverenin ihbar süresi yükümlülüğünün olduğu haklı nedenle fesih durumunda, ihbar süresi söz konusu olmadığından, ihbar tazminatı da gündeme gelmeyecektir.

Deneme süresinde ihbar süresi olur mu?

Biraz yukarıda deneme süresinin özelliklerini listelerken, deneme süresinde öne sürülemeyecek ve talep edilemeyecek haklar arasında ihbar tazminatını da saymıştım.

İhbar tazminatının ise ihbar süresiyle ilgili bir kavram olduğunu hemen yukarıda yazmıştım. Dolayısıyla, deneme süresinde ihbar tazminatı ve haliyle ihbar süresi söz konusu olmayacaktır.

SONUÇ

Deneme süresinde ihbar süresi olur mu? Bu soruyu şöyle sormak da aynı anlama gelir: Deneme süresinde işten ayrılmak isteyen işçi ya da işçisini çıkarmak isteyen işveren, ihbar süresine uymak zorunda mıdır?

Örneğin 2 aylık deneme süresinin henüz 10’uncu gününde işten ayrılmak isteyen bir işçi, işten ayrılmak için 2 hafta ihbar süresini beklemeli midir? Ya da işveren, işçisini derhal çıkarmak yerine, ona ihbar süresi kullandırmalı mıdır?

Tüm bu sorulara cevabım aynı olacaktır: Hayır, deneme süresine ihbar süresi de ihbar tazminatı da olmaz. Zaten, deneme süresinin var oluş amacı da tam olarak budur.

Deneme süresinde işten ayrılmak isteyen işçi de işçisini çıkarmak isteyen işveren de derhal ve hiçbir gerekçe göstermeksizin bunu yapma hakkına sahiptir.

Deneme süresinde ihbar süresi ile ilgili sık sorulan sorular: