İşçi harcırahı ne kadar?
İşçinin görev yaptığı şehir dışında başka bir yerde görev alması durumunda, ona harcırah ödenmesi olası bir durumdur. Olası bir durum olduğunu özellikle belirttim; çünkü işçiye bu durumda harcırah ödenmesinin gerekip gerekmeyeceği iş sözleşmesi ile belirlenebilmektedir. Harcırah ödenmesi durumunda, bunun net ve kesin bir miktarı var mıdır?
Harcırah nedir?
Harcırah, bulunduğu yerden başka bir yere görev yapmak üzere giden kişiye; yemek, içecek ve konaklama benzeri ihtiyaçlarını karşılanması için ödenen bir ücrettir. Burada temel amaç, iş görmek için başka bir mahalde bulunan işçinin mağdur olmasını engellemektir.
Memurlarda harcırah
İşçiler için harcırah miktarının merak edilmesinin temel nedeni, memurlar için harcırah miktarının her yıl belirleniyor olmasıdır. Memurun derecesine, ek göstergesine ya da yaptığı göreve göre değişen miktarda harcırah tutarları her yıl bütçe kanunu ile tespit edilmekte ve ilan edilmektedir. Görev mahalli dışında başka bir yere görevli olarak giden memurun hangi şartlarda harcırah alacağı, kaç lira alacağı ve konaklama giderlerinin nasıl karşılanacağı mevzuatta ayrıntılı olarak açıklanmıştır.
İşçilerde harcırah
İşçilerin işverenle olan ilişkilerinin temel kuralları ve kırmızı çizgileri, İş Kanununda belirlenmiştir. Bu kanunda işçi lehine yazılı olan bir hükmün, iş sözleşmesiyle bile olsa geriye götürülmesi mümkün değildir. O halde işçinin harcırahının ne kadar olduğunu merak eden birinin bakması gereken ilk yer, İş Kanunu olacaktır. Ne kanun metninde ne de alt mevzuatta, işçi harcırahının niteliğine ve miktarına ilişkin bir hüküm bulunmamaktadır.
Harcırah iş sözleşmesiyle belirlenebilir
Bu durumda harcırahının kaç lira olacağını merak eden işçi şu 3 metinden birinde bunun cevabını aramalıdır:
- İş sözleşmesi
- Toplu iş sözleşmesi
- İşyeri uygulama iç yönetmelikleri
İş sözleşmesi düzenlenirken, işçiye harcırah ödenip ödenmeyeceği açık bir şekilde belirlenebilir ve bunun miktarı da sözleşmeye koyulabilir. Ya da daha sonra toplu iş sözleşmesine ya da işyeri iç yönetmeliklerine benzer hükümler koyulabilir. Bütün bu yazılı metinlerde harcırah verilmesi gerektiğine dair bir hüküm yoksa, harcırah hakkından bahsedilemez. Ancak bu metinlerde, verilecek harcırah miktarı net olarak belirtilmişse; harcırah hesabında o rakamların dikkate alınması zorunludur.
SONUÇ
İşçinin harcırah miktarının kaç lira olduğunu merak ettiğiniz için bu yazıyı okuyorsanız, size kısa yoldan şu cevabı verebilirim: İşçi için belirlenmiş net ve genel bir harcırah miktarı yoktur. İş sözleşmesinde, toplu iş sözleşmesinde ya da işyeri iç yönetmeliklerinde bir rakam belirlenmişse; bu rakamın esas alınması gerekir.
Hatta işçiye harcırah ödeneceğine dair açık bir hükmün bu metinlerde bulunmaması ve işyeri uygulamasında da fiilen harcırah ödenmiyor olması halinde, harcırahın hak edildiğini söylemek bile mümkün olmayacaktır.
Sevgideger Mustafa bey kaynak işçisi olarak Bursa’da bir firmada çalışmaktayım şehir dışında montaja gidiyorum belli zamanlarda harcırah olarak 100 TL alıyorum şehir dışına çıktığımız günü harcırah olarak saymiyorlar ayrıca iş yerim cuma.namaxina gidenlerden 1saat kesinti yapılıyor bunu aylık olarak kesmiyor biriktirip ne zaman mesai olursa ordan kesiyor bu konuda sizden bilgi almak istedim geçen ay üç hafta şehir dışı yaptım 19 gün 100 saat mesai yaptım ama cuma namazı saatleri i birikmiş 17 saatini kestiler harcırah dan da 1gun eksik verdiler bu yol gectigi için öyle imiş bu kanunen dogrumudur
Merhaba, işverenin işçinin cuma namazı vakitlerini toplayıp fazla mesaiden kesmesi elmalarla armutların karıştırılması olmuş. Bu tür bir hesabı ancak haftalık yapabilir. Hele ki aylar itibariyle böyle bir kesinti yapmak son derece yanlıştır. Harcırah konusu ise işverenin belirlediği usullerde olur,
bu konuda İş Kanunu’nun herhangi bir düzenlemesi yoktur.
İşçiler asgari ücretle çalışıp, bir de günlük 50 TL harcırah çok görülüyorsa TBMM ne işe yarıyor? neden işçilerin haklarını koruyacak bir kanun yapılmıyor? kendi işlerini yürütebilmeleri için bu güne kadar bir sürü kanun çıkardılar. işçiler eziliyor ve devlet sesini çıkarmıyor. 1400 TL asgari ücret açlık sınırı bile değil. daha 1 yıl öncesinde 1 asgari ücretle 10 tane çeyrek altın alınabiliyorken şimdi 5 tane bile alınamıyor. yine 1 yılda dolar 2 TL’den 4 TLye çıktı. kriz var ama hiçkimse korkudan dillendirmiyor. hâl böyle olunca işçinin hakkını kim savunacak. tabi ki hiç kimse. işçi memnun çünkü devletimiz çok güçlü.