Raporlu işçinin haftalık izni iptal olur mu?

Hafta tatili işçinin temel haklarından birisi olup İş Kanunu tarafından sıkı sıkıya korunmuştur; ancak hafta tatili işçinin mutlaka ve her şartta sahip olduğu bir hak değildir. İşçinin hekimden istirahat raporu alarak işe gelmemesi ise olağan bir durumdur. İşçi rapor aldığında, haftalık izni iptal olur mu?

İşçinin rapor alması

İşçinin rapor almasından kastedilen, bir ya da birkaç hekim tarafından işçiye istirahat etmesinin tavsiye edildiği istirahat raporudur. İstirahat raporu alan işçinin, rapor süresince dinlenmesi ve işe gelmemesi beklenir. Haliyle bu işçi işe gelmediği günler için ücret hak etmeyecek ve fakat uygulamada rapor parası olarak bilinen geçici iş göremezlik ödeneğini SGK’dan alabilecektir.

İşçinin hangi hallerde rapor parası alabileceğini daha önce yazmıştım: https://mustafabaysal.com/rapor-parasi-ya-da-gecici-is-goremezlik-odenegi-nedir/

İşçinin hafta tatili

Uygulamada haftalık izin, hafta izni veya Pazar tatili gibi farklı isimlerle anılan, İş Kanunu’nda ise tam olarak hafta tatili şeklinde adlandırılan hak, işçinin mutlak bir hakkı olsa da her halde işçi buna hak kazanamaz.

Birbiriyle çelişir gibi görünen bu durumu şöyle de izah edebiliriz:

• Hafa tatili işçinin mutlak hakkıdır. İşverenle anlaşarak, talep ederek ya da onay vererek işçi bu hakkından vazgeçemez.
• Hafta tatili işçinin mutlak hakkı olsa da buna hak kazanılması belirli şartlara tabidir. Bu şartlar sağlanamadığında, hafta tatili de ortadan kalkar.

Hafta tatiline nasıl hak kazanılır?

4857 sayılı İş Kanunu’nun 46’ncı maddesinde işçilere “tatil gününden önce 63’üncü maddeye göre belirlenen iş günlerinde çalışmış olmaları koşulu” ile hafta tatili verileceği ifade edilmiş ve hafta tatilinin 7 günlük zaman diliminde içinde kesintisiz en az 24 saat olduğu da belirtilmiştir.

O halde şu net bir şekilde söylenebilir ki; hafta tatiline hak kazanmanın ön şartı, 63’üncü maddeye göre belirlenen iş günlerinde çalışmış olmaktır. Peki, 63’üncü madde ne der?

63’üncü madde işçinin haftalık ve günlük en çok çalışma saatlerini açıklarken; işçinin çalışma süresinin haftanın günlerine nasıl bölüştürülebileceğine dair kuralları da koyar.

Hafta tatili bakımından çalışılmış gibi kabul edilen haller

İşçinin hafta tatilinden önceki iş günlerinde çalıştığında hafta tatiline hak kazanacağı düşünüldüğünde, işçinin fiilen işe geldiği ve çalıştığı iş günleri için bir tartışma olmayacak ve işçi haliyle hafta tatili hakkını da kullanacaktır.

Buradaki mesele, işçinin işe gelmediği bir veya birden fazla gün olursa, ne olacağıdır? Öyle ya; hafta tatiline hak kazanması için 46’ncı maddeye göre hafta tatilinden önceki iş günlerinde çalışması gereken işçi, örneğin sağlık raporu aldığı için işe gelemezse, çalışamamış da olacaktır.

Rapor alınca haftalık izin iptal mi olur?

İşçi rapor aldığında işe gelmeyecek, işe gelmediğinde tatilden önceki iş günlerinin tamamında çalışmamış olacak ve böylece haftalık izin de ortadan kalkacaktır… Ancak bunu öngören İş Kanunu özel bir düzenleme yapmış ve rapor alan işçinin hafta tatilini hak etmesini sağlamaya çalışmıştır.

Yine 46’ncı maddeye göre; aşağıdaki üç halde, işçi çalışmamış olsa bile “çalışmış gibi kabul edilecek” ve hafta tatili de zayi olmayacaktır. Bu haller şunlardır:

• Çalışmadığı halde kanunen çalışma süresinden sayılan zamanlar ile günlük ücret ödenen veya ödenmeyen kanundan veya sözleşmeden doğan tatil günleri
• Ek 2’nci maddede sayılan izin süreleri (mazeret izinleri)
• Bir haftalık süre içinde kalmak üzere işveren tarafından verilen diğer izinlerle hekim raporuyla verilen hastalık ve dinlenme izinleri

Bir haftayı geçmeyen raporlarda hafta tatili hakkı devam eder

Yukarıdaki listenin son sırasında görülecektir ki; işçinin bir haftalık süre içinde kalan sağlık raporu nedeniyle işe gelmediği günler, hafta tatili hesabında gelmiş gibi kabul edilecek ve işçi hafta tatiline hak kazanacaktır.

Örneğin Pazartesi’den Pazar’a kadar yedi günlük haftada, Çarşamba ve Perşembe günleri raporlu olan işçi hafta tatiline hak kazanacak ve Pazar günü hafta tatilini halen kullanabilecektir.

Bu işçi Pazartesi’den Cumartesi’ye kadar ya da Pazar’a kadar raporlu olsaydı da yine hafta tatiline ve dolayısıyla işe gitmediği hafta tatili ücretine hak kazanırdı.

Bir haftayı aşan rapor olursa hafta tatili iptal olur

Hemen yukarıdaki örnekte işçinin 10 günlük sağlık raporu aldığını varsayalım. Bu işçi hem ilk haftanın tamamında çalışmadığı için hem de ikinci haftanın 3 gününde çalışmadığı için, rapor süresi de 7 günü aştığı için ilk ve ikinci haftanın hafta tatili haklarını yitirecek, ay sonunda iki gün eksik ücret alacaktır.

SONUÇ

Raporlu işçinin haftalık izni iptal olur mu? Hem evet, hem hayır. İşçinin aldığı raporun süresi 1, 2, 3, 4, 5,6 veya 7 gün ise işçinin haftalık izni iptal olmaz ve işçinin hafta tatili günü ücreti kesilmez.

Eğer işçinin aldığı raporun gün sayısı 8 ve üstündeyse, işçi hem ilk haftanın hem de raporun devam ettiği müteakip haftaların hafta tatili günü ücretini yitirir.

Sık sorulan sorular:

Hafta içi işe bir gün mazeretsiz gelmeyen işçinin iki günlük ücretinin neden kesildiğini izah ettiğim şu yazım da konuyla ilgili olduğu için işinize yarayabilir: İşe 1 gün gelmeyen işçinin 2 yevmiyesi kesilebilir mi?

Konuyu bir de dinlemek isterseniz, sizin için şurada anlattım: