Kanser hastası olan işçinin işten çıkarılması
Bu yazıyı okuyorsanız ve kanser hastasıysanız ya da bir yakınınız kanserse öncelikle üzüntümü belirtmek isterim. Tüm kanser hastalarının en iyi şekilde sağlığına kavuşmaları dileğimdir. Ama bu yazımda İş Kanunu çerçevesinde, kanserli bir işçinin işten çıkarılıp çıkarılamayacağını ve bunun hangi usullerde yapılabileceğini açıklamaya çalışacağım.
İşçi kanser olduğu için işten çıkarılabilir mi?
Tek başına böyle bir gerekçe, hukuki olmayacaktır. Ancak dolaylı olarak başka etkiler ortaya çıkıyorsa, buna göre değerlendirmek gerekmektedir. Bu etki ise, işçinin rapor alarak işe devam edememesi şeklinde kendini gösterecektir. Alınan raporların feshe etkisini yazının devamında açıklayacağım. Önce, işçinin kanser hastalığı nedeniyle işten ayrılıp ayrılamayacağına bakalım.
Kanser olan işçinin işten ayrılması
İşçinin işten ayrılırken geçerli ya da haklı bir nedeninin olmamasının en önemli sonucu, kıdem tazminatı hakkının yitirilmesidir. Kıdem tazminatı ise işçiler için önem arz etmektedir. Adeta bir emeklilik ikramiyesi gibi kabul edilebilen bu tazminat, miktar olarak da yüksek rakamlara tekabül etmektedir.
O halde; kanser olan bir işçi bu gerekçeyle işten ayrılıp kıdem tazminatını da talep edebilir mi? Bunun için İş Kanununun 24üncü maddesine bakmamız gerekir. Bu maddede sayılı hallerden birisiyle işten ayrılan işçi, kıdem tazminatını hak etmektedir.
İlgili madde işçiye, sağlık sorunları nedeniyle işten ayrılma hakkını vermektedir. Ancak burada önemli olan, işçinin yaptığı işin niteliğinin işçinin sağlığı ya da yaşamı için tehlike oluşturmasıdır. Ama örneğin akciğer kanseri olan bir işçinin yaptığı iş onun hastalığını etkilemiyor ya da artırmıyorsa ne olacaktır?
Bu durumda işçinin haklı nedenle işten ayrılmasının mümkün olmadığını söylemeliyim. Bu durumda işçinin ne yapması gerektiğini sorduğunuzu duyar gibiyim.
Kanserli işçi rapor alırsa ne olur?
İşçi kanser olduğu ve tedaviye muhtaç olduğu için sağlık raporu alarak işe gelmeyebilir. Peki ama işçi kaç güne kadar rapor alabilir? Bunun elbette bir sınırı yok; ama rapor günü belli bir sayıyı geçerse işverenin işçisini haklı nedenle işten çıkarma hakkı var.
İşçinin raporlu gün sayısı artarsa işten çıkarılması mümkün
İş Kanununun 25inci maddesi, işverenin hangi hallerde işçisini haklı nedenle derhal işten çıkarabileceğini ortaya koymuştur. Maddedeki hallerden birisi de, sağlık sorunları nedeniyle işçinin işten çıkarılmasıdır.
Eğer işçinin sağlık raporu alarak işe gitmediği gün sayısı, onun ihbar süresini altı haftadan çok aşarsa; işçi derhal işten çıkarılabilir. İhbar süreleri ise bilindiği üzere işçinin kıdemine göre belirlenmektedir. Bu durumu bir örnekle somutlaştıralım.
İşçinin işyerindeki kıdemi 5 yıl olsun. Buna göre işçinin ihbar süresi 8 haftadır. Kanser hastası olan bu işçi 8 hafta + 6 hafta yani 14 haftadan fazla rapor aldığında, artık işveren onu derhal işten çıkarabilecektir. Ancak bu durumda işçinin kıdem tazminatının ödenmesi gerekmektedir.
SONUÇ
Kanser hastası olan bir işçinin, kanser olduğu ve tedavi görmesi gerektiği için istediği zaman işten ayrılması ve kıdem tazminatı alması beklenebilir; vicdani olan da budur. Ancak İş Kanununa göre bu mümkün değildir. Bu işçi işten ayrılmak istiyorsa bunu dolaylı yoldan yapmalıdır. Yani ihbar süresi + 6 hafta kadar rapor aldığında işveren onu kıdem tazminatını ödeyerek çıkarabilir.
Ancak asıl sorun, işçinin çalışmaya devam etmek istemesi üzerine yaşanmaktadır. Kanser olan bir işçinin hayattan tamamen kopmasını kimse beklememelidir. Hatta çalışmaya devam etmek, sağladığı motivasyon bakımından tedavinin bir parçası olarak da görülmelidir. Fakat şunu söylemek zorundayım; kanser hastası olan bir işçinin aldığı raporların yukarıda belirttiğim süreleri aşması ya da hastalığı nedeniyle işçinin işini aksatması, işveren için bir haklı fesih nedeni olmaktadır.
Gönül isterdi ki; kanser olan bir işçi eğer çalışmak istiyorsa, işveren onu çalıştırmak zorunda olsun. Ama ne yazık ki mevcut yasalarımızda böyle bir zorunluluk bulunmamaktadır. İşçi, kanser olduğu için değil; ama belirli bir günün üzerinde rapor aldığı için ya da işinin aksattığı gerekçesiyle kıdem tazminatı ödenerek işten çıkarılabilmektedir.
Merhaba ben meme kanseri oldum iş verenim ücretsiz işin kullanabilirsin hakkını verdi sağolsun ama ben çalışacağımı düşünemiyorum 6 ay önceden SSK’dan emekli oldum 6 aydın emekli maaşı azda olsa alıyorum ama geçinemem devletin bana sağlayacağı imkan varmı hangi gerekçeyle işten çıkmam lazım
Merhaba, öncelikle çok geçmiş olsun. İnşaallah en kısa sürede sağlığınıza kavuşursunuz. İşten çıkış şeklinizin size sağlayacağı bir avantajı olmaz; çünkü zaten emekli maaşı alıyormuşsunuz. Burada önemli olan işverenin size hangi haklarınızı vereceğidir.
Merhaba Mustafa Bey,
Değerli bilgilendirmeleriniz için teşekkür ederim.
Babama Şubat 2021’de 3.evre küçük hücreli akciğer kanseri teşhisi konuldu ve hemen tedavisine başladı. Şu anda düzenli olarak kemoterapi alıyor. Ayrıca akciğer kanseri olduğundan dolayı ev içindeki en ufak hareketlenmede bile oksijen seviyesi çok düşüyor. Kendisi İstanbul Havalimanında temizlik personeli. Akciğer kanserinden önce kalp, tansiyon ve şeker gibi kronik rahatsızlıkları olduğundan dolayı pandeminin başından beri kısa çalışma ödeneğinden faydalanarak işe çağırılmıyordu. Kanserden sonra da firmaya bilgi verdik ve kısa çalışma devam ettiği sürece içiniz rahat olsun dediler. Daha sonrasında da ya rapor alarak ya da işten ayrılarak süreci devam ettirebiliriz dediler. Her hastalıkta da olduğu gibi akciğer kanseri de maliyetli bir hastalık. Babamın kısa çalışma ödeneği nedeniyle son 1 senede ödenmiş primi yok. Bu sebepten dolayı rapor alsakta son 1 senede ödenmiş prim olmadığından dolayı rapor ücreti de alamıyoruz. Akciğer kanseri ve diğer kronik hastalıkları nedeniyle yakın zamanda kendi doktorundan malulen emeklilik için bilgi alacağım. Babam bu durumda malulen emekli olursa emekliliğe hak kazanabilir mi ? Emekliliğe hak kazanması halinde iş yerinden kıdem tazminatını alabilir mi ? Biraz uzun oldu ancak detaylı bilgilendirmek istedim. Değerli vaktinizi ayırıp yanıtlayabilirseniz çok memnun olurum. Çalışmalarınızda başarılar dilerim. Saygılarımla.
Merhaba kolay gelsin ben 5 senedir sendikalı fabrikada çalışıyorum montaj da başladım şimdi ise Boyahane bölümüne geçtim şuan bu bölümde çalıştığım için boyun fıtığı ve sağ kolumda sinir sıkışması oldum sürekli fizik tedavi olamaya rahatsızlığımın geçmesi için çok uğraştım ellerim tutmuyor güç kuvvet kalmadı bu tedavi boyunca raporlu olduğum için psikolojik baskı savunma aşalamak hakaret etmek aklınıza ne gelirse en son artık iş yeri hekimi ile görüştüm benim çalışmaya ihtiyacım var en azından tecrübem depo depo bölümüne geçeyim dedim bana devlet hastanesinden kağıt getir hemen işleme alayım dedi bende devlet hastanesinden durum bildirir sağlık raporu aldım 3aylık sağ kolunu zorlayacak işlerde çalışması uygun değildir diye şimdi benim önüme 2 seçenek koydular ya çıkışını verelim tazminatını işsizliğini verelim diyorlar yada ücretsiz izine çıkartalım diyorlar bende çıkmak istemediğimi bu evrağı doktor beyin bölüm değişiklik için istediğini söyledim ve ücretsiz izine çıktım şuan çok kaygılarım var ya bunlar beni tazminatsız işten atmak için ellerinden geleni yapacaklar sendika bir işe yaramıyor hepsi birbirinden haberi var ve sonuçta ben girişte sağlamdım şimdi ise rahatsızım diye bunları yapıyorlar 3 adet savunma yazdılar 1. Para cezası oldu bir gün yevmiye kesintisi 2.ihtar oldu 3.sözlü ihtar oldu hepsi yıldırmak için korkum tazmitanımı kaybetmek ne yapmalıyım. Rapor aldığım doktora gidip durumu anlattım ve çalışabilir durum bildirim raporu aldım hemen verdim hala haber bekliyorum.
Mustafa bey öncelikle geçmiş olsun. Böyle durumlarda kesin bir cevap vermem mümkün olmuyor. Ancak imkanınız varsa, sendika avukatına ya da özel bir avukata danışırsanız daha rahat bilgi alabilirsiniz. Çünkü durumunuz o kadar karışık ki, buradan birkaç cümle ile cevap yazmak sizi yanıltabilir.
Merhaba Zeynel Bey,
Yazınızın yanlış anlaşılmaya sebep olmaması adına şu soruyu sormak istiyorum. Sizin de belirttiğiniz gibi işçinin aldığı “ihbar öneli+6 haftalık” iş göremezlik raporunun süresi sona erdiğinde işverenin, iş akdini haklı fesih hakkı gündeme gelmektedir. Peki, işveren haklı nedenle fesih yapabilmek için bu raporun süresinin bitmesini beklemeli mi? Yoksa bu raporun kendisine iletildiği anda bu hakkını kullanabilir mi? Son olarak, eğer ilk sorunun cevabı evetse, ihbar öneli+6 haftalık sürenin bitmesi beklenmeden yapılan feshin sonuçları nelerdir?
İlginize teşekkür eder, iyi çalışmalar dilerim.
Merhaba, elbette raporun süresinin bitmesini beklemesi gerekir. İlgili kanun maddesinde (İş Kanunu 25) belirtildiği üzere hastalık halinin bildirim süresini aşmasıyla bu hak vaki olur. Bu ise raporun alınması değil, işçinin rapor nedeniyle o kadar süre işe gitmemesini gerektirir. Yoksa işçi rapor alır; ancak 2 hafta sonra iyileşip raporunu bozdurabilir. Buna rağmen fesih yapılırsa, bu artık geçersiz fesih olur ve işçi ihbar ve kıdem tazminatını talep edebileceği gibi şartları varsa işe iade davası da açabilir.