Emzirme odası zorunluluğu, kadınlara yönelik getirilen haklardan birisi olup her işyeri için geçerli değildir. Peki, hangi işyerinde emzirme odası olması gerekir ve emzirme odası nasıl olmalıdır?
Emzirme odası zorunluluğu neden var?
İş Kanunu, işçilerin haklarını korurken bazı grupları daha fazla korumayı tercih etmiştir. Pozitif ayrımcılık diyebileceğimiz bu yaklaşımdan en çok da çocuklar, gençler, engelliler ve kadınlar faydalanmaktadır.
İşte bu gruplardan biri olan kadınlara yönelik bir pozitif ayrımcılık örneği de emzirme odaları zorunluluğudur. Emzirme odası zorunluluğunu gerekli kılan husus, kadınların çalışma hayatı içinde daha çok yer almasını sağlamak olsa gerekir.
Emzirme odası nedir?
Emzirme odaları; işçilerin, bir yaşından küçük bebeklerini emzirmek için kullandıkları odalardır. Bu odaların anne ve bebek sağlığına uygun olması gerekmektedir.
Gün içerisinde annelerin buralara sık sık gidip gelmeleri muhtemel olacağından, emzirme odalarının işyerine mesafesi de en çok 250 metre olmalıdır.
Hangi işyerleri emzirme odası tahsis etmek zorunda?
Bu konuda düzenleme yapılan mevzuat İş Güvenliği Kanunu’na dayanarak çıkarılan Gebe veya Emziren Kadınların Çalıştırılma Şartlarıyla Emzirme Odaları ve Çocuk Bakım Yurtlarına Dair Yönetmelik’tir.
Bu yönetmeliğin 13’üncü maddesine göre, yaşları ve medeni durumları ne olursa olsun 100-150 arası kadın işçi çalıştıran işyerlerinde emzirme odası kurulması zorunludur. İşverenin belediye ve mücavir alan sınırları içinde bulunan tüm işyerlerindeki kadın çalışanların toplam sayısı bu hesaplamada ikkate alınır.
Emzirme odası zorunluluğu için işçi sayısının hesabına; erkek çalışanlar arasından çocuğunun annesi ölmüş veya velayeti babaya verilmiş olanlar da dâhil edilir.
Emzirme odası birlikte açılabilir
Bu emzirme odasının illa işveren tarafından tek başına açılması gerekmez. Emzirme odası açmak yükümlülüğünde olan işverenler birleşerek ortak bir emzirme odası açabilir.
Burada her şeyden önce, bu ortak emzirme odasının her bir işyerine mesafesinin ayrı ayrı 250 metreyi aşmamasına dikkat etmek gerekir. Ayrıca civarda kamu kurumlarınca yetkilendirilmiş bir yurt ya da oda varsa, işyeri burasıyla da anlaşabilir.
Emzirme odası nasıl olmalı?
Emzirme odasının nasıl olması gerektiği de aynı yönetmelik ekindeki Ek-IV’te açıklanmıştır. Buna göre emzirme odasının aşağıdaki şartları taşıması gerekir:
- Bodrum katında ve doğrudan açık havaya açılmayan yerlerde olamaz.
- Pencereleri doğrudan güneş ışığı alacak şekilde olur.
- Duvarlar ve bölmeler yeterli bir yüksekliğe kadar kolayca temizlenebilir bir maddeyle boyanması veya kaplanması gerekir.
- Odalar ve eşyalar toz tutmayacak şekilde düz ve basit olması gerekir.
- Anneler ve görevliler için yeteri kadar tuvalet ve lavabo bulunması gerekir. Yurtlarda, ayrıca,
- Mamaların ve yiyeceklerin hazırlanması, muhafazası, dağıtılması, yedirilmesi ve kullanılan araç ve gereçlerin temizlenmesi için gerekli yerler bulunması gerekir.
- Bez değiştirme odaları olması gerekir. Bu odalarda, masa, yatak, şezlong gibi eşyalar, temiz ve kirli bez ve çamaşırların ayrı ayrı konulması için gerekli dolap ve kaplar bulundurulur.
- Annelere emzirme esnasında giydirilen gömleklerin temiz olması ve düzenli olarak korunması gerekir.
- Gereken yerlere çocukların vücut ısılarının ölçülmesi için termometreler konulur, buralarda önceden belirlenmiş ve ayrıca işyerinde görevli hekim tarafından gerekli görülen ilave tıbbi gereçler bulundurulur. Bunlar özel bir dolap içinde ve kolayca kullanılabilecek şekilde saklanır ve düzenli olarak işyerinde görevli hekim tarafından gözden geçirilerek bozulmuş veya kullanılmaz duruma gelmiş yahut tükenmiş bulunanların yerlerine yenileri konulur. (Bulundurulması gereken ilaç listesini şu bağlantıdan indirebilirsiniz: https://docs.google.com/document/d/1HPDzQomNR06yDjFrfvkrken7UbQQva-R/edit?usp=sharing&ouid=110885140783029204681&rtpof=true&sd=true)
Emzirme odası kayıtları
Emzirme odasına giren ve çıkan çocukların bir deftere kaydedilmesi gerekir. Bu kayıt defterinin bir örneğini şu bağlantıdan indirebilirsiniz: https://docs.google.com/document/d/1GQSsCj_e9OQK7LEQhidyZ4UYVrVw50hg/edit?usp=sharing&ouid=110885140783029204681&rtpof=true&sd=true
SONUÇ
Yukarıda belirtilen sayıda kadın işçisi olan işveren, bir emzirme odası tahsis etmek zorundadır. Bu yükümlülüğünü yerine getirmeyen işveren hakkında 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 26/1-n maddesi gereğince, bu durumun tespit edilmesinden itibaren her ay için olmak üzere 2022 yılında 3.479,00 TL idari para cezası uygulanabilecektir.
Benzer bir yükümlülük olan kreş zorunluluğu hakkında da şu yazımdan bilgi alabilirsiniz: İşyerinde kreş açma zorunluluğu
