Sağlık hizmetinden faydalanan sigortalılar gerek muayene olurken ve gerekse ilaç alırken, katkı payı ödemektedir. Ancak bazı vatandaşlar, bu katkı paylarını ödedikten sonra Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarından iade alabilmektedir. Peki ama kimler katılım payı iadesi alabilir ve katkı payı iade şartları nelerdir?
Katılım payı nedir?
Katılım payı; sigortalıların sağlık hizmetinden faydalanabilmesi için ödemesi gereken katkıyı ifade etmektedir.
SGK tarafından alınan 4 tür katılım payı bulunmaktadır. Bunlar şu şekilde sıralanabilir:
- Ayakta tedavide hekim ve diş hekimi muayenesi katılım payı
- Ayakta tedavide sağlanan ilaçlar için katılım payı
- Tıbbi malzeme katılım payı
- Yardımcı üreme yöntemi katılım payı
Katılım payları ve miktarlarıyla ilgili detaylı bilgiyi şu yazıdan görebilirsiniz:
mustafabaysal.com/ilac-ve-muayene-katilim-payi-nedir-ve-ne-kadar
Katılım payı iadesi nedir?
Adından da anlaşılacağı üzere, genel sağlık sigortalısından öncelikle katılım payı alınmakta ve bu miktar sonradan iade edilmektedir. Peki ama bunun yasal dayanağı nedir?
Sizin için ilgili maddeleri aşağıya sıralıyorum.
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 68inci maddesinde “60 ıncı maddenin birinci fıkrasının (c) bendinin (1), (2) ve (3) numaralı alt bentleri gereği genel sağlık sigortalısı sayılanlar ile bunların bakmakla yükümlü olduğu kişilerin ödemiş oldukları katılım payları, talepleri halinde, 29/05/1986 tarihli ve 3294 sayılı Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Kanunu hükümlerine göre kendilerine geri ödenir” denilmektedir.
Yukarıdaki maddede belirtilen kişilerin kim olduğu ise Genel Sağlık Sigortası Uygulamaları Yönetmeliğinin 23üncü maddesinde açıklanmıştır: “Harcamaları, taşınır ve taşınmazları ile bunlardan doğan hakları da dikkate alınarak, Kurumca belirlenecek test yöntemleri ve veriler kullanılarak tespit edilecek aile içindeki geliri kişi başına düşen aylık tutarı asgari ücretin üçte birinden az olan vatandaşlar ve bakmakla yükümlü olduğu kişiler, vatansızlar ve sığınmacılar, 1/7/1976 tarihli ve 2022 sayılı 65 Yaşını Doldurmuş Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaşlarına Aylık Bağlanması Hakkında Kanun hükümlerine göre aylık alan kişiler ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin ödemiş oldukları katılım payları, talepleri halinde, 29/5/1986 tarihli ve 3294 sayılı Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Kanunu hükümlerine göre Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarınca kendilerine geri ödenir.”.
Son olarak 3294 sayılı Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Kanununun 2nci maddesine göre; Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarınca ilgililere geri ödenen katılım payları; Hazine tarafından takip eden yıl içinde Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonuna ödenecektir.
SGK katılım payı iadesini kimler alabilir?
Hangi vatandaşların katılım payı iadesi alabileceği yönetmelikte açıkça belirtilmiştir. Buna göre, aşağıdaki genel sağlık sigortalılar ödedikleri karılım payının iadesini alabilecektir:
- Harcamaları, taşınır ve taşınmazları ile bunlardan doğan hakları da dikkate alınarak, Kurumca belirlenecek test yöntemleri ve veriler kullanılarak tespit edilecek aile içindeki geliri kişi başına düşen aylık tutarı asgari ücretin üçte birinden az olan vatandaşlar ve bakmakla yükümlü olduğu kişiler (Yani gelir testini geçemeyenler – Eski yeşil kartlılar)
- Vatansızlar ve sığınmacılar
- 2022 sayılı Kanun gereği aylık alan kişiler ve bakmakla yükümlü olduğu kişiler
Aşağıdakiler ise haliyle muayene ya da ilaç katılım payı benzeri katılım paylarını geri alamazlar:
- SSK’lı olanlar
- Bağkurlu olanlar
- Memurlar
- Tarım sigortalılar
- İsteğe bağlı sigortalılar
SGK katılım payı iadesi başvurusu nasıl yapılır?
Yukarıdaki durumlarda olanlar, ödemiş oldukları tüm katılım paylarının geri iadesi için bağlı bulundukları Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfına (SYDV) başvurmalıdır.
Bazı SYDV’ler online olarak yani internet üzerinden de başvuru alabilmektedir. Vakfa gitmeden önce, vakfın internet sitesini kontrol etmenizi tavsiye ederim.
Başvuru aşamasında herhangi bir evrak istenmemektedir. Kimliğinizle başvurmanız yeterli olacaktır. Ödemiş olduğunuz katılım payları zaten sistemde otomatik olarak görülebilmektedir.
SONUÇ
Sigortalının ödemiş olduğu SGK katılım paylarını iade alması mümkündür. Ama bu her sigortalı için geçerli değildir. Şu kişiler katılım paylarını geri alabilir:
- Gelir testini geçemeyenler. Bir başka deyişle, eski adıyla yeşil kartlılar.
- Vatansızlar ve sığınmacılar
- 2022 aylığı alanlar (Engelliler ve 65 yaş maaşı alanlar)
Burada katılım payından kastedilen ise SGK’nın kestiği aşağıdaki katılım paylarıdır:
- Muayene katılım payları
- İlaç katılım payları
- Tıbbi malzeme katılım payları
- Yardımcı üreme yöntemleri katılım payları
Tedavi katılım paylarının kaç yıl geriye dönük istenebileceği hususunda ise mevzuatta net bilgi yok. Kanaatimce bunun süresinin de 5 yıl olması gerekir. Ama bazı uzmanlara göre 2 yıl geriye dönük talep edilebilir.
Eğer SGK’dan bizzat bu şekilde katılım payı iadesi alan varsa, lütfen kaç yıl geriye dönük işlem yapıldığını bizimle paylaşsın. Böylece konuyu netleştirmiş oluruz.
