İşçiler için yıllık maaş artışı var mı?
Bilindiği üzere memurlar içi uygulanacak zam oranları, her sene belirlenmekte ve memurlar yıl içinde ne kadar zam ve maaş alacaklarını hesaplayabilmektedir. Benzer şekilde asgari ücretin miktarı da her sene tekrar belirlenmekte ve böyle artış oranı da kamuoyuna ilan edilmektedir. Peki benzer şekilde, işçiler için belirlenmiş bir yıllık maaş artışı var mıdır?
İşçilerin yıllık zam oranı
Asgari ücretle çalışan işçiler hariç olmak üzere böyle bir zam oranı yoktur. İş hukukunda sözleşme serbestisi ilkesi geçerlidir ve bu kapsamda işçi ile işveren, İş Kanununun işçi lehine getirdiği hükümleri geriye götürmemek kaydıyla diledikleri gibi anlaşabilir. İş Kanununun işçiler için öngördüğü haklardan birisi de asgari ücrettir. İşçi için hiçbir şekilde asgari ücretin altında maaş belirlenmesi mümkün değildir. Asgari ücretin yıllık artış oranı ise devlet tarafından belirlenmekte ve tüm işverenleri bağlamaktadır.
İş sözleşmesi ya da toplu iş sözleşmesi önemli
İşçilerin maaşlarına ne kadar zam alacağı sorusunun cevabı, onların iş sözleşmesinde ya da varsa işyerindeki toplu iş sözleşmesinde yatmaktadır. Çünkü normal şartlar altında yıllık zam artışlarının, iş sözleşmesiyle belirlenmesi beklenir. Bazen de TİS’e hükümler konularak, genel zam oranları da tespit edilebilmektedir.
Her işveren kendisi belirler
İş sözleşmesinde ya da toplu iş sözleşmesinde zam oranlarına dair bir kural getirilmemişse, bu artış miktarları işverenler tarafından belirlenmektedir. Ülkemiz uygulamasında genel kural, enflasyon oranları kadar zam yapılması olmakla beraber bundan daha az zam yapılması da mümkündür. Kanun koyucu bir artış oranı belirlemediği gibi aslında zam yapmayı zorunlu bile tutmamıştır.
SONUÇ
Memurlarda yıllık maaş artış oranları her yıl belirlenmekteyken, işçiler açısından böyle bir uygulama yoktur. Sadece asgari ücretli işçinin zam oranı her yıl belirlenmekte ve ilan edilmektedir. Asgari ücretli dışındaki işçiler için, her yıl belirlenen ve ilan edilen genel bir artış oranı bulunmamaktadır.
İşçinin maaşına yapılacak zammın oranı iş sözleşmeleriyle ya da toplu iş sözleşmeleriyle belirlenmektedir. Bunlarda zamma dair hüküm yoksa da, işveren tarafından belirlenecek uygun bir zam oranı uygulanacaktır.