DYK nedir ve ders ücreti ne kadar?

DYK, destekleme ve yetiştirme kursları kavramının kısaltması olup Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı eğitim kurumlarında düzenlenen bir tür kursu ifade eder. Bu yazımda DYK konusu her yönüyle aldım ve şu soruların cevabını aradım: DYK nedir? DYK ders ücreti 2024 itibariyle ne kadar? Kimler DYK kursu verebilir?

DYK nedir?

DYK yani destekleme ve yetiştirme kursu; resmi örgün ve yaygın eğitim kurumlarında öğrenim gören istekli öğrencileri ve kursiyerleri desteklemek ve yetiştirmek amacıyla açılan kurstur.

Hem uygulamada hem internet üzerinden yapılan aramalarda adeta bir galat-meşhur olarak DYK yerine “DYK kursu” kavramının kullanıldığını görüyorum. Bu kavram açıldığında “destekleme ve yetiştirme kursları kursu” anlamına gelecektir ki; bunun doğru bir kullanım olmadığı açık olsa gerek.

Yine de ben bu yazıda bazı yerlerde “DYK kursu” kavramını kullanmayı tercih ettim; çünkü bu galat-ı meşhur doğru kullanımın yerini neredeyse aldı ve sizden ricam, yazımda “DYK kursu” geçen yerleri “DYK” olarak anlamanızdır.

DYK neden var?

Görüleceği üzere DYK temel bir dersi ifade etmekten öte, desteklemek amacıyla ortaya çıkmıştır. Nitekim bu durum Milli Eğitim Bakanlığı Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü’nce 30/12/2014 tarih ve 7092510 sayılı yazı ekinde çıkarılan “Milli Eğitim Bakanlığı Örgün ve Yaygın Eğitimi Destekleme ve Yetiştirme Kursları Yönergesi”nin üst yazısında şöyle ifade edilmiştir:

“Özel dershanelerin dönüşümünün gerçekleştirilmiş olması nedeniyle ortaokul ve ortaöğretim kurumlarında öğrenim gören veya mezun olmuş öğrencilere eğitim ve öğretim yönünden destek vermek ve öğrencilerin dersteki başarılarını pekiştirmek amacıyla bu yönerge meydana getirilmiştir.”

DYK kursu nerede olur?

Yukarıda bahsettiğim yönergeye göre DYK kursları aşağıdaki eğitim kurumlarında açılabilir:

• Ortaokullar
• İmam-hatip ortaokulları
• Ortaöğretim kurumları
• Halk eğitim merkezleri

DYK kursu hem öğrencilere hem de mezunlara açılabildiğinden; mezunlara açılacak kursların halk eğitim merkezlerinde açılması esastır. Halk eğitim merkezi bulunmuyorsa ya da burada kursa açılmazsa, ancak o zaman diğer kurumlarda mezunlara yönelik kursa açılabilir.

DYK kursuna kimler başvurabilir?

DYK’lara resmi eğitim kurumlarındaki tüm öğrenciler ve ayrıca mezunlar başvurabilir. Hatta öğrenciler ya da mezunlar, başka okullardaki kurslara da başvurma hakkına sahiptir. Ancak buradaki öncelik, eğitim kurumunu kendi öğrencilerine aittir.

Bir soru bir cevap:

DYK kursuna gitmeyen öğrenci

Kursta katılması gereken toplam ders saatinin beşte birine mazeretsiz (sağlık raporu, doğal afet, anne-baba-kardeş vefatı vb. mazeret kabul edilir) olarak devam etmeyen öğrencinin, devamsızlık sınırını aştığı dersten kaydı silinir.

DYK kursunda hangi öğretmenler görevlendirilir?

Milli Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Genel Müdürlüğü’nün 2022-2023 Destekleme ve Yetiştirme Kursları e-Kılavuzu’nun 1.6 maddesine göre; DYK kurslarında öncelikle, bu kurslarda görev almak isteyen kadrolu ve sözleşmeli öğretmenler görevlendirilir.

Eğer bu öğretmenlerin sayısı yeterli gelmezse, kurs merkezi müdür ve müdür yardımcıları görevlendirilebilir.

Yine de kurs verecek öğretmen ihtiyacı olursa ücretli öğretmenler arasından ya da öğretmen olarak ataması yapılabilecek durumda olanlar arasından ve hatta üniversite öğretim elemanlarından ek ders ücreti karşılığı görevlendirme yapılabilir.

Bir soru bir cevap:

DYK kursunda öğrenci sayısı kaç olabilir?

DYK kursunda öğrenci sayısı 10’dan az ve 24’ten çok olamaz. Eğer öğrenci sayısı 24’ü aşarsa, ikinci bir grup oluşturulması gerekir. Bu durumu bir örnekle somutlaştırabiliriz.

Örneğimizdeki sınıfta DYK kursuna katılan 24 öğrenci vardır. Bir öğrenci daha kursa kayıt olmuştur. Bu durumda hemen ikinci bir sınıf açılır ve bu gruba en az 10 öğrenci aktarılır. Böylece iki sınıf sırayla 15 ve 10 kişiden oluşabilir. Kurs müdürü isterse sınıfları 13+12 ya da 14+11 olarak da belirleyebilir.

DYK kursunun kapatılması

Hangi nedenle olursa olsun, DYK kursuna katılan öğrenci sayısı 10’un altına düştüğünde, kurs ivedilikle kapatılır. Böylece kapatılan kursun mevcut öğrencileri, yakın yerdeki başkaca bir kursa kaydedilir ve derse orada devam eder.

Ancak kurs bölgesinde başka bir kurs daha bulunmaması gibi birtakım sebeplerin varlığı halinde ve kursiyer sayısı 10’a ulaşmazsa, milli eğitim müdürlüğünün onayı alınarak, gruplar 5 öğrenciden az olmamak kaydıyla, 10’un altında da belirlenebilir.

DYK kursu ne zaman yapılır?

DYK kursu için düzenlenme zamanı ilköğretim okulları ve ortaöğretim okulları için farklı belirlenmiştir. Buna göre kursların aşağıdaki zaman dilimlerinde açılması esastır;

• İlköğretim kurumlarında hafta içi ders saatleri dışında
• Ortaöğretim kurumlarında hafta sonu

Elbette yukarıdaki kuralın istisnası vardır ve ihtiyaç duyulması halinde ilköğretim kurumlarında hafta sonu DYK kursu açılabileceği gibi, ortaöğretim kurumlarında da hafta içi gece 22:00’ye kadar DYK kursu açılması mümkündür. Hatta yarıyıl tatilinde de kursa devam edilebilir.

Ayrıca her bir kurs gününde kurs saatleri planlanırken, en az 2 saat ve en çok 8 saat olarak ayarlanması gerekir.

Bir soru bir cevap:

DYK kursu kaç hafta açılabilir?

DYK kurslarının en az ve en çok kaç hafta açılabileceği baştan bellidir. Buna göre;

• Yaz döneminde açılan kursların süresi en az 4 hafta ve en çok 8 hafta olabilir.
• Yıllık açılan kurslar ise en az 16 hafta ve en çok 40 hafta açılabilir.

DYK yaz kursu nerede yapılır?

DYK yaz kursu söz konusu olduğunda hem öğretmenler hem de öğrenciler, kılavuzun 1.32 maddesi gereğince, bulundukları yerleşim yerinde kurs açabilir ya da kursa katılım sağlayabilir.

Bir soru bir cevap:

Öğretmenler DYK kursuna nasıl başvurur?

Her yıl Milli Eğitim Bakanlığı’nca bir kılavuz yayımlanır ve bu kılavuzda belirlenen başvuru takvimine göre, E-Kurs üzerinden ya da milli eğitim müdürlüklerine öğretmenler doğrudan başvurur.

Bir soru bir cevap:

Öğretmenler haftada en fazla kaç saat DYK yapabilir?

Milli Eğitim Bakanlığı Yönetici ve Öğretmenlerinin Ders ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Karar’ın 8’nci maddesine göre; öğretmenler ders yılı içinde en çok haftada 10 saate kadar DYK yapabilir. Bu süre yaz tatillerinde 30 saate (alanı atölye, laboratuvar ve kurs öğretmenliği olanlarda 44 saat) çıkabilir.

Seminer nedeniyle girilmeyen DYK ücreti ödenir mi?

Hemen yukarıda yer alan yönergenin 4’üncü maddesinde ek ders görevi “Aylık karşılığı ders görevi dışında ek ders ücreti karşılığında okutulan dersler” olarak tanımlanmıştır.

Aynı yönergenin 16’ncı maddesinde de eğitsel gezi, konferans, kurs ve seminerlerde görevlendirilenlerin; bu görevlerini fiilen yürüttükleri müddetçe, ek ders görevlerini de yapmış sayılacakları ifade edilmiştir.

Bu nedenle, seminere ya da görevlendirme gibi nedenlerle DYK kursunu yapamayan öğretmenin yine de bu kursa ait ücreti alma gerekir.

İdari izinde DYK ücreti ödenir mi?

Tıpkı yukarıdaki seminer vb. nedenle yapılamayan DYK kursları gibi, idari izinli olunması sebebiyle girilemeyen DYK kursları için de ücret ödenmesi gerekir.

“Kamu Görevlilerinin Geneline ve Hizmet Kollarına Yönelik Mali ve Sosyal Haklara İlişkin” Altıncı dönem toplu sözleşmesinin üçüncü kısım ikinci bölümünün 2’nci maddesine göre; Milli Eğitim Bakanlığına bağlı örgün ve yaygın eğitim kurumlarında ders yılı içerisindeki iş günlerinde genel idari izinli olmaları sebebiyle eğitim ve öğretim faaliyetlerini fiilen yerine getiremeyen yönetici ve öğretmenler ile öğrencilerin çeşitli nedenlerle sınıf veya okul bütünlüğünde izinli sayılmaları sebebiyle eğitim ve öğretim faaliyetlerini fiilen yerine getiremeyen yönetici ve öğretmenler, bu sürelerde üzerlerinde bulunan aylık karşılığı ders, varsa ek ders, ders niteliğinde yönetim, hazırlık ve planlama görevlerini yapmış sayılır.

Yukarıdaki hükümde geçen ek ders ifadesinden, yönergenin 4’üncü maddesi gereğince “destekleme ve yetiştirme kursları”nın da anlaşılması gerekir.

Bir soru bir cevap:

DYK ücreti ne kadar?

Milli Eğitim Bakanlığı Yönetici ve Öğretmenlerinin Ders ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Cumhurbaşkanı Kararı’nın 30’uncu maddesine göre, ek ders ücretinin miktarı 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 176’ncı maddesiyle belirlenir.

657 sayılı Kanun’un 176’ncı maddesinde ise ek ders ücretleri lisans, yüksek lisans ve doktora öğrenimine göre ya da gece ve hafta sonu olmasına göre değişir.

Ayrıca yine bu maddeye göre ek ders, Milli Eğitim Bakanlığı Örgün ve Yaygın Eğitimi Destekleme ve Yetiştirme Kursları Yönergesi kapsamında görev alan yönetici ve öğretmenlere %100 fazlasıyla ödenir.

O halde DYK ders ücreti öncelikle öğretmenin eğitim durumuna göre değişecektir. Bu konuda MEB İnsan Kaynakları Genel Müdürlüğü tarafından verilen bir görüşte (28/10/2015 tarih ve 11033602 sayı) yüksek lisans ve doktorada yüzde 7’lik ve yüzde 20’lik oranlarla yüzde 100’ün toplanarak hesap yapılması istenmiştir. Yani yüksek lisans yapmış öğretmenin DYK ücreti %107 üzerinden ve doktora yapmış öğretmenin DYK ücreti %120 üzerinden hesaplanmalıdır. (Bu görüşe şahsen katılmıyorum. Olması gereken bana göre; örneğin yüksek lisans için önce %7 eklemek ve çıkan sonuca %100 oranını uygulamak olmalıdır. Bu durumda artış oranı toplamda %107 değil, %114 olmaktadır. Yine de aşağıdaki tabloda MEB görüşünü esas aldım).

DYK / HAFTA İÇİ VE GÜNDÜZ (18:00’DEN ÖNCE)	Saatlik gösterge rakamı	BRÜT Saatlik Ücret 2024 (TL)	NET Saatlik Ücret 2024 (TL)* – %15’lik vergi dilimi + Damga vergisi	NET Saatlik Ücret 2024 (TL)* – %20’lik vergi dilimi + Damga vergisi
DYK ücreti / LİSANS	280	213,04	179,46	168,81
DYK ücreti / YÜKSEK LİSANS	289,80	220,50	185,74	174,73
DYK ücreti / DOKTORA	308	234,35	197,43	185,71

Gece (Herhangi bir gün 18:00’den sonra başlayan), hafta sonu, yarıyıl tatilinde veya yaz tatilinde yapılan DYK kurs ücretleri ise aşağıdaki gibi olacaktır:

DYK / HAFTA SONU, GECE (18:00’DEN SONRA), YARIYIL TATİLİNDE, YAZ TATİLİNDE	Saatlik gösterge rakamı	BRÜT Saatlik Ücret 2024 (TL)	NET Saatlik Ücret 2024 (TL)* – %15’lik vergi dilimi + Damga vergisi	NET Saatlik Ücret 2024 (TL)* – %20’lik vergi dilimi + Damga vergisi
DYK ücreti / LİSANS	300	228,25	192,28	180,86
DYK ücreti / YÜKSEK LİSANS	310,5	236,23	199,01	187,20
DYK ücreti / DOKTORA	330	251,10	211,52	198,97

Hemen yukarıdaki tablolarda gelir vergisi dilimlerine göre ücretleri yazmış olsam da ek ders bordrolarını incelediğinizde, aslında BRÜT tutar üzerinden ödeme yapıldığını muhtemelen göreceksiniz.

Bunun nedeni, DYK ders ücretlerinin ek ders ödemeleriyle birlikte aynı bordroda hesaplanması ve ayın başında ödenmesidir. Ayın başında ödendiğinden, henüz brüt asgari ücret tutarına kadar olan gelir ve damga vergisi istisnasına ulaşılamamıştır ve bu nedenle, DYK ile diğer ek ders ücretlerinden vergi kesilmez. (Ücret geliri elden edenlerin, her ay brüt asgari ücret olan ilk 20.002,50 liraya kadar olan gelirleri vergiye tabi değildir).

Gelir ve damga vergisi kesilmeye, ancak ayın 15’inde ödenen maaş ile başlanır. Tam da bu nedenle, ek ders bordronuzu incelediğinizde, DYK saat ücretinin BRÜT olarak hesaplandığını görmeniz normaldir.

SONUÇ

Destekleme ve Yetiştirme Kursları (DYK) konusunda merak edilen her konuya yukarıda değinmeye çalıştım. Bu konuda merak ettiğiniz ve sormak istediğiniz hususları ayrıca yorum olarak aşağıya yazabilirsiniz.

Ek ders ücretleri konusunda bilgi almak için ayrıca şu yazıma da göz atabilirsiniz: Ek ders ücreti nedir ve nasıl hesaplanır?