SGK meslek kodu değişikliği

SGK meslek kodu çoğu zaman doğru şekilde sistemde yer bulsa da bazen bu kod yanlış bildirilmiş olabilir. Böyle bir durumda işçi ya da işveren meslek kodunu değiştirmek isteyebilir. Peki, ama SGK meslek kodu nasıl değiştirilir ve SGK meslek kodu düzeltme davası nasıl açılır?

SGK meslek kodu nedir?

Sigorta meslek kodlarının neler olduğunu şu yazımda izah etmiştim: https://mustafabaysal.com/sigorta-meslek-kodlari-neler/

SGK meslek kodu; işveren tarafından Sosyal Güvenlik Kurumu’na bildirilen ve işçinin yapmakta olduğu işin niteliğini gösteren bir koddur. Bu tanımdan da anlaşılacağı üzere, SGK meslek kodunun iki ana unsuru vardır:

• Bu kodu işçi değil, işveren belirler.
• Bu kod, işçinin yaptığı işi tanımlar.

Meslek kodunu işveren bildirir

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 102’nci maddesine göre, işveren bu meslek kodunu yanlış bildirirse, bu durumdaki her bir işçisi için brüt asgari ücretin onda biri tutarında idari para cezasına maruz kalabilir.

Göreceğiniz üzere; işveren işçisinin meslek kodunu, hem de gerçeğe uygun şekilde, SGK’ya bildirmekle yükümlüdür.

SGK meslek kodunun yanlış bildirilmesi

Yukarda bahsettiğim yükümlülüğe rağmen işveren, işçisinin meslek kodunu hatalı ya da kasten farklı bildirebilir. Hangi nedenle olursa olsun, işçi bu durumdan rahatsız olabilir ve kodun değiştirilmesini arzu edebilir.

İşverenin SGK meslek kodunu değiştirmesi

Meslek kodunun değiştirilmesini isteyen işçi, öncelikle işverene başvurmalı ve talebini bildirmelidir. Bundan sonra işveren SGK sistemi üzerinden ve bazı durumlarda ise yazılı dilekçe vermek suretiyle, meslek kodunu rahatlıkla değiştirebilir.

Bu değişiklik işlemine herhangi bir idari para cezası uygulanmamaktadır. İdari para cezası; meslek kodunun yanlış bildirildiğinin kurum tarafından tespit edilmesi halinde gündeme gelmektedir.

İşveren meslek kodunu değiştirmiyor!

İşverenler bazen bu hususta inat edebilir ve meslek kodunu düzeltmek istemeyebilir. Bu tavır aslında son derece anlamsız olsa da uygulamada buna rastlanmaktadır.

Böyle bir durumda, SGK meslek kodunun değiştirilmesini isteyen işçi, işveren aleyhine iş mahkemesine başvurabilir. Mahkemeler; işverenin, işçinin fiilen yaptığı işe uygun olarak meslek kodunu bildirmesi şeklinde kararlar alabilmektedir.

Kamu kurumunda meslek kodu düzeltme davası

Yukarıda bahsettiğim ve işveren alyeyhine iş mahkemesinde dava açılması kuralı, kamu kurumları söz konusu olduğunda değişmektedir.

Aşağıdaki Yargıtay kararlarından da görülecektir ki; kamu kurumundan SGK meslek kodunun değiştirilmesini isteyen bir işçi, davasını iş mahkemesinde değil, idare mahkemesinde açmalıdır.

“… SGK kayıtlarına göre davacının 20.02.2008 tarihinde alt işveren şirkette bilgisayar işletmeni olarak işe alınıp çalıştırıldığı, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 2 nci maddesinde idari yargı yetkisinin sınırları belirlenmiş olduğundan, davacının meslek kodunun temizlik görevlisi olarak belirtilmesi ve sürekli işçi kadrosuna geçirilmesinin de bu kapsamda değerlendirilmesi gereken bir idari işlem olduğu, davacının İdareden kadroya geçiş sırasında hatalı kabul edilen meslek kodunun değiştirilmesini istemediği, davanın özünü bu talebin oluşturduğu, uyuşmazlığın kadroya geçiş sırasında yapılan idari işleme yönelik olup sürekli işçi statüsüne geçiş yapıldıktan sonra işveren ile işçi arasında çıkan uyuşmazlık niteliğinde olmadığı gibi alt işveren işçisi olarak çalıştığı kadro öncesi döneme ilişkin muvazaa iddiasına dayalı alacak davası mahiyetinde de olmadığı, bu sebeplerle uyuşmazlığın … yerinin idari yargı olarak idare mahkemeleri olduğu, nitekim … Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesinin 2021/1376 Esas, 2021/1104 Karar sayılı ilâmının ve Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin 14.10.2021 tarihli ve 2021/10514 Esas, 2021/14324 Karar sayılı ilâmının da bu yönde olduğu gözetilerek davanın yargı yolunun caiz olmaması nedeniyle usulden reddine dair karar verilmiştir…” (9 Hukuk, 2023/143 K.).

“… Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; 2577 sayılı Kanun’un 2 nci maddesinde idari yargı yetkisinin sınırlarının belirlendiği, davacının temizlik görevlisi olarak sürekli işçi kadrosuna geçirilmesinin bir idari işlem olduğu, davacı İdareden kadroya geçiş sırasında hatalı kabul edilen meslek kodunun değiştirilmesini istediği, davanın özünü bu talebin oluşturduğu, uyuşmazlığın kadroya geçiş sırasında yapılan idari işleme yönelik olup sürekli işçi statüsüne geçiş yapıldıktan sonra işveren ile işçi arasında çıkan uyuşmazlık niteliğinde olmadığı, alt işveren işçisi olarak çalıştığı kadro öncesi döneme ilişkin muvazaa iddiasına dayalı alacak davası mahiyetinde de olmadığı, buna göre uyuşmazlığın çözüm yerinin idari yargı olup İlk Derece Mahkemesince yargı yolunun caiz olmaması sebebiyle…” (9 Hukuk, 2023/7136 K.).

Ancak kamu kurumunda çalışıp da SGK meslek kodunun değiştirilmesi için dava açacaklara çok önemli bir ayrıntıyı hatırlatmak isterim. Yine aşağıdaki Yargıtay kararından görüleceği üzere; eğer işçi hem kodun değiştirilmesini hem de geçmişe dönük maddi haklarının telafisini talep ediyorsa, davasını artık iş mahkemesinde açmalıdır:

“… Davacının talebi, işe giriş meslek kodunun 9112.13 “temizlik görevlisi” olarak bildirildiği, ancak davalı Kurum bünyesinde işe başladığı tarihten itibaren teknik servis elemanı ve satın alma muhasebe birimi elemanı olarak fiilen çalıştırıldığı, yapmış olduğu işin vasıflı bir … olduğu gerekçesiyle Sağlık Bakanlığının da üyesi olduğu … ile … Sağlık … Sendikası arasında imzalanan işletme toplu … sözleşmesi hükümlerinden ve geriye dönük toplu … sözleşmesi kaynaklı ücret ve diğer hak ve alacaklarından yararlanması gerektiğine yönelik olup uyuşmazlık işçi ve işveren arasındaki uyuşmazlık mahiyetindedir. Bu durumda adli yargı davaya bakmakla görevli olup işin esası incelenerek karar verilmesi gerektiği hâlde idari yargının görevli olduğu gerekçesiyle davanın usulden reddi hatalıdır…” (9 Hukuk, 2023/1661 K.).

SONUÇ

SGK meslek kodunun değiştirilmesini ya da düzeltilmesini talep eden işçi öncelikle işverenine başvurmalıdır. İşveren isterse, rahatlıkla meslek kodunu değiştirebilir ve bunun için herhangi bir idari para cezasına maruz kalmaz.

Ancak işveren meslek kodunu değiştirmek istemezse, işçi artık bu meslek kodunun düzeltilmesi için dava açmayı düşünebilir. İşte bu durumda; yazımın ilgili bölümlerinde detaylı olarak izah ettiğim üzere, işçinin dava açması gereken merciler değişiklik gösterecektir:

• Kamu kurumunda çalışan ve kurumun bildirdiği meslek kodunu düzelttirmek isteyen işçi, idareye başvurup ret cevabı aldıktan sonra bu davayı idare mahkemesinde açmalıdır.
• Kamu kurumunda çalışan ve kurumun bildirdiği meslek kodunu düzelttirmek isteyen işçi, bir de bununla beraber geçmişe dönük maddi haklarını da talep ediyorsa, davasını iş mahkemesinde açmalıdır.
• Özel sektörde çalışan bir işçi, kodun düzeltilmesi davasını iş mahkemesinde açmalıdır.
• Bu davalarda SGK hasım gösterilmemelidir; çünkü kodu tek başına ve resen değiştirme yetkisi SGK’da yoktur.

Bu hususta işverenlere tavsiyem; işçilerden gelen haklı düzeltme taleplerini dikkate almaları ve böylece hem dava masraflarını ödemek zorunda kalmamaları hem de çalışma barışını bozacak hamlelerden uzak durmaları yönünde olacaktır.