SGK 49 çıkış kodu

İşçi ile işveren arasındaki iş ilişkisi sona erdiğinde ve işçinin sigortası sona erdirildiğinde, işveren SGK’ya bir bildirim yapar. Bu bildirimin bir bölümünü de işçinin işten ayrılış sebebi oluşturur. Bu sebeplerden birisi de 49 numaralı koddur. Peki, ama SGK 49 çıkış kodu nedir? Bu kod ile çıkarılan işçinin hakları nelerdir?

SGK çıkış kodları listesi

SGK çıkış kodlarının tam listesini şu yazımda bulabilirsiniz: https://mustafabaysal.com/sgk-isci-cikis-kodlari-listesi/

O yazımdan da göreceğiniz üzere SGK çıkış kodları 1’den 50’ye kadar çeşitli kodları ve nedenleri içerir. Aslında her bir kodun varlık nedeni farklıdır ve bu çıkış kodları ile her şeyden önce iş sözleşmesinin sona erme nedeni belirlenmiş olur.

Bunun haricinde SGK çıkış kodlarının esas kullanıldığı alan işsizlik maaşıdır. İŞKUR işsizlik maaşı bağlama ya da bağlamama kararını verirken bu kodları dikkate alır.

SGK çıkış kodlarının işsizlik maaşına etkisi

İşsizlik maaşı alma şartlarından birisi de işçinin iş akdinin kusuru olmadan sona erdirilmesi ya da işçinin haklı bir nedenle işten ayrılmasıdır.

İŞKUR’un işçinin hangi nedenle işten ayrıldığını bilmesi teknik olarak mümkün değilken; bunu sağlamanın yolu SGK çıkış kodlarından geçer.

Böylece İŞKUR SGK çıkış kodu ne olarak bildirilmişse, bu kodu çıkış nedeni olarak kabul eder ve buna göre işsizlik maaşı bağlar ya da bağlamaz. SGK çıkış kodları ve işsizlik maaşı ilişkisine şu yazımdan göz atabilirsiniz: https://mustafabaysal.com/hangi-sgk-cikis-kodlarina-issizlik-maasi-baglanir/

SGK 49 çıkış kodu nedir?

SGK çıkış kodu 49 tam olarak “İşçinin yapmakla ödevli bulunduğu görevleri kendisine hatırlatıldığı halde yapmamakta ısrar etmesi” anlamına gelir.

O halde 49 çıkış kodunun kullanılması için aşağıdaki şartların bir arada bulunması gerekir:

• İşçinin yapmak zorunda olduğu bir görev olmalı
• İşçi bu görevini yerine getirmemeli
• İşveren işçiyi bu konuda uyarmalı
• İşçi uyarıya ve hatırlatmaya rağmen görevini yerine getirmemeye devam etmeli

49 çıkış kodu sebepleri

Konunun daha iyi anlaşılması için Yargıtay kararları yardımcı olacaktır. Örneğin aşağıdaki kararlarda Yargıtay, 49 kodu ile fesih için “hatırlatma” yapılması gerektiğini vurgulamıştır:

“… Ayrıca davalı tarafından 28.6.2003 tarihinde iş akdinin 4857 sayılı İş Kanunun 25/II-h maddesine göre feshedildiğine dair bildirim düzenlenmiştir. Anılan madde işçinin yapmakla ödevli bulunduğu görevleri kendisine hatırlatıldığı halde yapmamakta ısrar etmesi ile ilgili olduğu halde davacıya işi ile ilgili herhangi bir hatırlatma yapıldığına dair belge dosya içinde mevcut değildir. Keza davacının çalışmadığı iddia edilen sürelere ilişkin disiplin cezaları verilmiş olup aynı eylem nedeniyle birden fazla ceza verilemeyeceğinden devamsızlık nedeniyle iş akdinin feshi yasal değildir…” (9 Hukuk, 2007/4314 K.)

“… Somut olayda, davacının yapmakla ödevli bulunduğu görevleri kendisine hatırlatıldığı halde yapmamakta ısrar ettiği gerekçesiyle iş sözleşmesi feshedilmiş ise de Kanun’da öngörülen “ısrar etme” koşulunun gerçekleşmediği anlaşılmaktadır…” (22 Hukuk, 2015/549 K.)

“… Somut olayda davacının daha önce aynı şekilde yapmakla ödevli olduğu görevleri yerine getirmediğine ilişkin bir tutanak, ihtar yazısı veya tanık ifadesi mevcut değildir. Dosyada bulunan tanık beyanları ve yazılı deliller değerlendirildiğinde akdin işverence geçerli nedenle feshedildiği kabul edilebilir. Gerçekleşen eylem haklı fesih nedeni oluşturacak ağırlıkta olmamakla birlikte işyerinin normal işleyişini ve yürüyüşünü bozan iş görme borcunun gerektiği şekilde yerine getirilmesini engelleyen hallerden olup geçerli fesih nedenini oluşturmaktadır…” (22 Hukuk, 2016/6515 K.)

“… Öncelikle, feshe konu edilen eylemlerin hiçbirinin tek başına haklı fesih ağırlığında olmadığı görülmektedir. Tutanaklar incelendiğinde, davacının kendisinden savunma istenildiğinde savunmasını verdiği dolayısıyla savunma isteminden imtina ettiği yönündeki tutanakların işverence tek yanlı olarak tutulan tutanaklar olduğu, davacının sadece bir tutanak dolayısıyla sözlü olarak uyarıldığından söz edildiği, bunun haricinde diğer tutanaklarda davacıya görevinin hatırlatılıp uyarıldığından söz edildiğine ilişkin bir ibare bulunmadığı görülmektedir. Öte yandan, davalı tanıklarından birinin bilgisinin duyuma dayalı olduğu diğer davalı tanığının ise bölge müdürü olduğu dolayısıyla tutulan tutanakların içeriğinin yöntemince ispatlandığından söz edilemeyeceği, davacının sözlü yada yazılı olarak uyarıldığını gösteren dosya kapsamında bir başka delil de bulunmadığı anlaşılmak ile 4857 Sayılı İş Kanunu’nun 25. maddesinin II. Bendinin (h) alt bendine göre,” işçinin yapmakla ödevli bulunduğu görevleri kendisine hatırlatıldığı halde yapmamakta ısrar” sebebiyle haklı fesih koşulları oluştuğu ispatlanamadığından, feshin olsa olsa geçerli sebebe dayalı olduğu kabul edilerek davacının kıdem ve ihbar tazminatı taleplerinin hüküm altına alınması gerekirken…” (9 Hukuk, 2020/10256 K.)

SGK 49 kodu ve işsizlik maaşı

SGK çıkış kodu 49 işveren tarafından kullanıldığında, İŞKUR bu kimseye işsizlik maaşı bağlamaz. Ne yazık ki bunun aksi kendiliğinden mümkün değildir.

Burada İŞKUR işveren beyanını esas almaktadır ki bence bu doğru bir yaklaşım değildir. İşçi hakları için iş mahkemesinde dava açar, davayı kazanır ve kesinleşmiş mahkeme kararını İŞKUR’a sunarsa, yıllar sonra bile geriye dönük işsizlik maaşı alma hakkına sahip olur: https://mustafabaysal.com/mahkeme-karariyla-issizlik-maasi-alinmasi/

SGK 49 kodu ile çıkarılan işçi tazminat alabilir mi?

Kıdem tazminatının aslında SGK çıkış kodlarıyla bir ilgisi yoktur. Yani işveren işçinin çıkışını hangi kod ile bildirmiş olursa olsun, işçi haklıysa kıdem tazminatının ona ödenmesi gerekir. Ödenmezse işçi her zaman hukuki yollarla hakkını arayabilir.

Ancak ortada gerçekten de 49 numaralı kodu gerektiren bir durum varsa, işçi ne ihbar ne de kıdem tazminatı alabilecektir. Burada önemli olan, bildirilen koddan ziyade yaşanan fiili durumdur.

SONUÇ

SGK 49 çıkış kodu işçinin görmeyi arzu edeceği bir kod değildir. Çünkü bu kodu SGK’ya bildiren bir işveren, işçiye büyük ihtimalle tazminat ödemeyeceği gibi, İŞKUR da işsizlik maaşı bağlamayacaktır.

Ancak SGK 49 çıkış kodunun varlığı dünyanın sonu demek değildir. İşçi her zaman hukuki yollarla hakkını arayıp, eğer haklıysa, hem tazminatını hem de işsizlik maaşını alabilir.

Son olarak, 49 çıkış kodunu kullanacak işverenlere bir uyarı yapmak isterim ki; bu kodu kullanmanın en temel iki şartı “işçinin ısrarla yapmaması” ve “işverenin hatırlatması”dır. Bu iki şarta dikkat etmeden yapılacak her fesih, muhtemel bir mahkeme aşamasında işverenin aleyhine dönmeye mahkumdur.