Raporlu işçi çalıştırılabilir mi?

Raporlu işçinin çalıştırılması mümkün mü?

İşçi hastalandığında, iş kazası geçirdiğinde, analık iznine ayrıldığında ya da meslek hastalığına tutulduğunda; doktor raporuyla belirli bir süre istirahat edebilir. İş göremezlik raporu olarak bilinen bu durumun doğal sonucu, işçinin çalışmaması ve şartları varsa iş göremezlik ödeneği yani rapor parası almasıdır. Peki ama işçi raporluyken çalıştırılabilir mi? Çalıştırılırsa cezası var mıdır?

Rapor parası alan işçi

Daha önce yazdığımız gibi, rapor parası almak için bazı şartlar vardır. Bunları tekrar burada belirtmemize gerek yok. Ama temel olarak; sağlık raporu alan işçinin, 3üncü günden itibaren rapor parası alabildiğini söyleyebiliriz. Ayakta tedavi olan işçiler için günlük brüt ücretinin 2/3’ü olarak belirlenen bu ödeme, çalışamayan işçiye destek amaçlı bir sosyal ödemedir.

Rapor alan işçi çalışabilir mi?

Öncelikle şunu söylemeliyim ki; raporlu işçinin çalışamayacağına dair mevzuatımızda bir hüküm yoktur. Bunun anlamı ise, sağlık raporu ile istirahatte olan işçinin çalışmasının mümkün olduğudur. Genel inanış, hem raporlu olup hem çalışmanın yasal olmadığı yönünde olsa da, bu inanış yanlıştır. O halde, rapor alan işçinin çalıştırılması konusunda yaşanan sıkıntı nedir?

Hem çalışma hem rapor parası bir arada olmaz

İşte sıkıntının başladığı yer burasıdır. SGK raporlu işçiye geçici iş göremezlik ödeneği öderken, onun çalışmadığı ve ücretten mahrum kaldığını varsaymaktadır. Çünkü raporlu olan ve çalışmayan işçiye işverenin ücret ödeme sorumluluğu yoktur. Bu durumu telafi etmek için de SGK tarafından işçiye rapor parası ödenmektedir.

Rapor parası ödenmesinin ön şartı, işçinin çalışmıyor yani istirahat ediyor olmasıdır. İşçi rapor aldığında işverenin elektronik ortamda bildirimde bulunması ve “istirahat” kodunu SGK sistemine girmesi gerekir. İşte bu noktada işverenin bir yükümlülüğü daha vardır. Eğer işçi raporlu olmasına rağmen çalışmışsa, işveren yine elektronik ortamda işçi için “çalıştı” bildiriminde bulunmak zorundadır.

Raporlu işçi çalışabilir ama rapor parası alamaz

Böylece raporlu iken çalışan işçi artık geçici iş göremezlik ödeneği yani rapor parası alamayacaktır. Yoksa, işçinin raporlu olduğu halde çalışmasının önünde bir engel yoktur. İşveren talep etmiş ve işçinin sağlığı da müsaade etmişse, çalışma elbette mümkün olacaktır.

İşveren “çalıştı” bildirimi yapmazsa ceza var

İşte idari para cezasının gündeme geldiği nokta budur. Eğer işçi rapor almış; ama işyerinde de çalışmış ve işveren tarafından bu durum SGK’ya bildirilmemişse, idari para cezası gündeme gelecektir. Çünkü;

• İşçi haksız yere geçici iş göremezlik ödeneği almıştır.
• İşveren, bildirim yükümlülüğünü yerine getirmemiştir.

İşverenin, işçinin çalıştığını bildirmemesi nedeniyle; SGK tarafından brüt asgari ücretin yarısı tutarında idari para cezası uygulanacaktır. 2017 yılı için bu rakam 888,75 TL’dir. Ayrıca işçiye ödenen geçici iş göremezlik ödenekleri de geri alınacaktır.

SONUÇ

Önce yazının başında sorduğumuz sorunun cevabı ile başlayalım. Evet, raporlu işçi çalıştırılabilir. Bunun önünde hiçbir yasal engel yoktur. Eğer merak ettiğiniz buysa, işçinin sağlık koşullarının elvermesi halinde, raporlu da olsa çalıştırılması mümkündür. Burada dikkat edilmesi gereken en önemli husus; işçinin hastalığının işini sağlıklı şekilde yerine getirmesine engel olması halinde, olası iş kazalarına davet çıkarabileceği ve bunun işveren açısından sonuçlarının ağır olabileceğidir.

Ama bu durumda raporlu işçiniz için “çalıştı” bildirimini SGK’ya yapmanız gerekir. Aksi takdirde işçi, haksız yere geçici iş göremezlik ödeneği alacaktır. İşçiye ödenen rapor paraları faiziyle birlikte geri alınacaktır.

İşte işçiyi raporlu iken çalıştıran işveren, yapması gereken bu bildirimi yapmazsa, bu durumdaki her işçi için brüt asgari ücretin yarısı tutarında (2017 yılı için 888,75 TL) idari para cezasıyla karşı karşıya kalacaktır. Gerekli bildirimi yapan işveren ise, raporlu işçisini çalıştırırsa, sırf bu nedenle bir idari para cezasına maruz kalmayacaktır.