İşveren rapor onaylama ve bildirim süresi

İşçi sağlık raporu aldığında, işverenin de yapması gereken işler vardır. Bunların başında da rapor onayı vermek ve gerekli bildirimleri yapmak gelir. Peki, ama sağlık raporu bildirimi nedir ve nasıl yapılır?

Sağlık raporu alan işçi

İşçi sağlık raporu aldığında çoğu zaman işverene bunu haber verir ya da vermese bile işverenin bundan otomatik olarak haberi olur.

İşçi raporunu işverene verse de vermese de işverenin yapması gereken işler vardır. İşçinin raporunu işverene vermemesi halinde ne olacağını daha önce şu yazımda izah etmiştim: https://mustafabaysal.com/isci-saglik-raporunu-bildirmemesi/

Rapor bildirimine dair mevzuat

Konuyu açıklamadan önce ilgili mevzuatı sıralamak isterim. Böylece siz de aklınıza bir şey takıldığında, bu mevzuatları inceleyebilirsiniz.

Öncelikle bir hususu hatırlatmak icap eder. Buna göre; sağlık raporları hakkında işverence yapılacak işlemler konusunda 30/09/2021 tarihine kadar geçerli olan mevzuat “İstirahatli Olan Sigortalıların İşyerinde Çalışmadıklarına Dair Bildirimin İşverenlerce Sosyal Güvenlik Kurumuna Gönderilmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğ” idi.

Ancak bu tebliğ 30/09/2021 tarihinde yürürlükten kaldırıldı. Dolayısıyla sağlık raporu bildirimine ilişkin aşağıdaki üç mevzuat temel olacaktır:

• Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği
• SGK’nın 2016/21 sayılı Kısa Vadeli Sigorta Kolları İşlemleri Genelgesi
• SGK’nın 2017/26 sayılı Genel Sağlık Sigortası Sağlık Aktivasyon İşlemleri Genelgesi

İşveren sağlık raporu ile ilgili hangi işlemleri yapmalı?

İşveren tarafından yapılması gereken iki işlem vardır: Çalışmadığına dair bildirim ve rapor onayı. Aslında bunların ikisi de online olarak ve birlikte yapılır.

SGK çalışmama bildirimi

Akla şöyle bir soru gelebilir: Madem işçi sağlık raporu aldı ve bu rapor SGK sisteminde de görünüyor, neden bir de işverenin ONAY’ı isteniyor?

Bunun sebebi çok basit. İşçiye geçici iş göremezlik ödeneği yani rapor parası ödenmesi için işçinin çalışmamış olması gerekiyor: https://mustafabaysal.com/rapor-parasi-ya-da-gecici-is-goremezlik-odenegi-nedir/

Çünkü 5510 sayılı Kanun’un 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında hizmet akdi ile bir veya birden fazla işveren tarafından çalıştırılan sigortalılara iş göremezlik ödeneklerinin ödenebilmesi için, işverenlerince istirahat süresince işyerinde çalışılmadığına dair bildirimin yapılması gerekir.

İşçinin çalıştığını ya da çalışmadığını SGK’nın bilmesi mümkün olmadığına göre, bu sağlık raporu onayı sayesinde işçinin çalıştığına ya da çalışmadığına dair işveren beyanı da alınmış olur.

Çalışılmadığına dair bildirim esasları

Konu ile ilgili hususiyet arz eden durumları aşağıda maddeler halinde listeledim, böylece konunun daha iyi anlaşılacağını zannediyorum:

• Sağlık raporu alan işçi için “çalışılmadığına dair bildirim” yapılmadığı müddetçe işçiye rapor parası ödenmeyecektir (Bildirim yapılması gerekmeyen özel haller hariç).
• Çalışılmadığına dair bildirim, raporun bitiş tarihinin içinde bulunduğu aya ait aylık hizmet prim belgesinin verileceği son güne kadar yapılmalıdır (Rapor bitimini takip eden ayın 26’sına kadar).
• Bazı durumlarda işçinin aldığı rapor süresi çok uzun olabilir. Örneğin 40 gün rapor alan bir işçi için raporun son günün beklenmesi ve bunu takip eden ayın 26’sında “çalışmadığına dair bildirim” yapılması halinde, işçi rapor parasını çok geç alacaktır. Böyle bir durumda “işçinin talep etmesi” halinde, işveren çalışılmadığına dair bildirimi daha erken ve en az 10’ar günlük dönemler (20 ve 30 gün de olur) halinde yapabilir. Böylece işçi belirlenen dönemler sonunda rapor parasını almış olur (Bunun için işçinin aldığı raporun en az 10 günlük olması gerekir).
• Sigortalının yatarak tedavi gördüğü sürelerde, işveren tarafından çalışılmadığına dair bildirim yapılmasına gerek yoktur.
• 1 ya da 2 günlük raporlar için rapor parası ödenmeyeceğinden, 2 gün ve altında sağlık raporlarında bildirim yapılmasına gerek yoktur.
• İşten çıkarılan veya statü değişikliği yapan sigortalılar için işveren tarafından sigortalının işten ayrıldığı tarihten sonraki süreler için çalışılmadığına dair bildirimin yapılmasına gerek yoktur.
• Eğer sağlık raporu yanlış işverenin ekranına düşmüşse, işveren rapor onay aşamasında “personelim değildir” butonuna tıklanması gerekir.
• Normalde yasal zorunluluk olmasa da SGK, istirahat raporları hakkında işverenlere e-posta gönderir. Bunun için işverenlerin veya işveren vekillerinin kendilerine ait e-posta adres bilgilerini SGK internet sayfasında yer alan e-SGK/Diğer Uygulamalar-Çalışılmadığına Dair Bildirim Giriş ekranı içinde yer alan “İşveren İletişim Bilgileri” panelinden giriş yapmaları gerekir.
• İşçi işten çıktıktan sonraki ilk 9 gün içinde işçi sağlık raporu alırsa, işverenin bu işçi için “çalışmadı” bildirimi yapmasına gerek olmaz.

Rapor bildirim süresi

Hemen yukarıda belirttiğim üzere; raporlu işçi için çalışılmadığına dair bildirimin, raporun bittiği tarihi takip eden ayın 26’sına kadar yapılması gerekir.

Örneğin 20 Nisan-11 Mayıs tarihleri arasında raporlu olan bir işçi için “çalışılmadığına dair bildirim” raporun son gün olan Mayıs ayını takip eden Haziran ayının 26’sına kadar yapılmalıdır.

Çalışılmadığına dair bildirim yerine eksik gün bildirimi

Aylık hizmet prim belgesinde işçinin eksik günleri için 01 (istirahat) eksik gün nedeni olarak seçilmişse, artık ayrıca “çalışılmadığına dair bildirim” yapılmasına gerek yoktur. Bu bildirim yapılmasa bile işçiye rapor parası ödenir.

İşçinin raporluyken çalışması

Raporluyken çalışan işçi hakkında işverenin mutlaka “çalıştı” bildiriminde bulunması gerekir. Böylece bu işçiye SGK yersiz rapor parası ödemeyecektir.

Rapor bildirmeme idari para cezası

Buraya kadar anlatılanlardan da anlaşılmalıdır ki; raporlu bir işçi hakkında işverenin şu üç işlemden birini yapması gerekir:

• Aylık hizmet prim belgesinde 01-İstirahat eksik gün nedenini girmelidir.
• “Çalışmadı” beyanında bulunmalıdır.
• “Çalıştı” beyanında bulunmalıdır.

Eğer işveren yukarıdaki işlemlerden hiçbirini yapmazsa aşağıdaki idari para cezasına maruz kalacaktır:

• Bu bildirimlerin hiçbirini yapmayan işveren hakkında bir aylık brüt asgari ücretin yarısı tutarında idari para cezası uygulanır.
• Bildirim geç yapılırsa, bu defa daha az idari para cezası uygulanır. Uygulanacak olan idari para cezası aylık brüt asgari ücretin ondan biri tutarında olacaktır.

SGK bu bildirimi yapmayan işveren için brüt asgari ücretin yarısı tutarında idari para cezası uygulamış; fakat bu cezayı tebliğ için henüz postaya vermeden işveren bildirimde bulunmuşsa, bu durumda caza tutarı düşürülür ve brüt asgari ücretin onda biri olarak uygulanır.

Kâğıt ortamında düzenlenen raporlar için bildirim

Çeşitli nedenlerle sağlık raporu elektronik ortamda düzenlenmeyebilir ve kâğıt ortamında elle düzenlenebilir. Böyle bir durumda, yapılacak rapor bildirimi için birden fazla seçenek söz konusudur:

• Kâğıt ortamında düzenlenen ve SGK’ya gönderilen raporları Kurum, e-ödenek manuel rapor kayıt giriş ekranına girer. Girildiği anda da işverenin ekranında rapor görüneceği için, artık bildirim yapmayan işveren hakkında idari para cezası uygulanır.
• Ancak kâğıt ortamında düzenlenen bu rapor SGK tarafından sisteme girilmezse ve işveren de bildirim yapmamışsa, işverene idari para cezası uygulanmadan önce işverene mutlaka uyarı için tebligat yapılması gerekir. İşte tebligatın yapıldığı ayı takip eden ayın 26’sına kadar işverenin çalışılmadığına dair bildirimi yapması gerekir. Aksi takdirde idari para cezası uygulanacaktır.

Rapor bildirimi nasıl yapılır?

Rapor bildirimi online olarak ve kolayca yapılabilir. Bunun nasıl yapılacağıyla ilgili aşağıdaki video gayet yeterli gelecektir:

SONUÇ

Hâlihazırda SGK’nın sistemine düşmüş bir sağlık raporu için SGK’nın “onay” istemesi ilk bakışta gereksiz görülebilir. Ancak rapor parası yalnızca raporluyken ÇALIŞMAYAN sigortalılara ödenir.

Böyle olunca “çalışılmadığına dair bildirim”in süresinde yapılması önem arz eder. İşveren rapor bildirimini zamanında yapmalıdır ki; işçi rapor parasını zamanında alabilsin.

Rapor bildirmeme cezası uygulanan ve bunun işçinin raporu kendisine bildirmemesinden kaynaklandığını iddia eden bir işverene şu yazıma göz atmasını öneririm: https://mustafabaysal.com/isci-saglik-raporunu-bildirmemesi/

Sağlık raporu onay ve bildirim süresi ile ilgili sık sorulan sorular: