Ölmüş kişinin verileri kişisel veri midir?

6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu kapsamında yer alan bir veri sorumlusunun ilgili kişiye ait verileri mevzuata uygun şekilde işlemesi gerekir. Burada gündeme gelebilecek sorulardan birisi de ölmüş kişilerin kişisel verileri ile ilgilidir: Ölmüş kişinin verileri kişisel veri midir?

6698 sayılı Kanun’da kişisel veri

Bu noktada öncelikle bir hususu vurgulamak gerekir. Buna göre; bu yazının konusu olan kişisel veri, tam olarak 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu kapsamında bulunan ve Kanun’da tanımlanan kişisel veridir.

Yoksa ölen kişiye ait özel verileri elbette başka şekillerde korunabilir; fakat bu yazıda geçen “kişisel veri” kavramından anlaşılması gereken KVKK kapsamındaki kişisel veri olmalıdır.

Kişisel veri nedir?

Kişisel verinin ne olduğunu şu yazımda zaten izah etmiştim: https://mustafabaysal.com/kisisel-veri-nedir/

Kısaca tekrarlamam gerekirse kişisel veri; kimliği belirli veya belirlenebilir gerçek kişiye ilişkin her türlü bilgidir. Ayrıca yine Kanun’da ilgili kişi de kişisel verisi işlenen gerçek kişi olarak tanımlanmıştır.

Bu tanımdan da anlaşılacağı üzere tüzel kişilerin kişisel verileri Kanun kapsamında yer almaz. Bir başka deyişle, kişisel veri ancak gerçek kişiye ait olabilir.

Gerçek kişi kime denir?

6698 sayılı Kanun’un tanımlar kısmında gerçek kişi kavramı tanılanmamıştır; fakat gerçek kişi şu şekilde tanımlanabilir:

“Gerçek kişi, sağ ve tam doğmak şartı ile kişinin anne karnına düşmesinden ölümüne kadar geçen süreçte hukuken kişiler için kullanılan terimdir” (Kaynak: Wikipedia)

Ölüm, kişiliği sona erdirir

Yukarıdaki gerçek kişi tanımından da anlaşılacağı üzere; ölümle birlikte kişilik de sona erer. Haliyle, ölü bir insan artık Kişisel Verilerin Korunması Kanunu’nda tanımlanan ve kişisel verinin öznesi olma durumunu kaybeder.

Ölmüş kişinin verileri

Ölmüş kişinin kişisel verisi yukarıda açıklanan nedenlerle 6698 sayılı Kanun kapsamında olmaz ve artık veri sorumlusunun ya da üçüncü şahısların ölü kimsenin kişisel verilerinin işlenmesi konusunda Kanun gereğince yapması gereken bir şey yoktur.

Kişisel Verileri Koruma Kurulu ölü kimse için ne diyor?

Bir kararında Kurul ölmüş kişinin kişisel verileri için şöyle demiştir:

“… 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanununun (Kanun) 3 üncü maddesinde ilgili kişinin “kişisel verileri işlenen gerçek kişi” olarak tanımlandığı,

4721 sayılı Türk Medeni Kanununun 28 inci maddesinde ise kişiliğin, çocuğun sağ olarak tamamıyla doğduğu anda başladığı ve ölümle sona erdiği hükmünün yer aldığı,

Kanunun 11. maddesine göre ilgili kişinin kendisi ile ilgili kişisel veriler hakkında bilgi talep edebileceği,

hususları bir bütün olarak değerlendirildiğinde; talep edilen kişisel verilerin talep eden gerçek kişiye ilişkin olmaması ve ölmüş kişiye ait olması sebebiyle talebin, Kanunun 11. maddesi kapsamında bir talep olarak değerlendirilmeyeceği, kanısına varıldığından bu hususta 6698 sayılı Kanunun kapsamında yapılacak bir işlemin olmadığına…” (18/09/2009 tarih ve 2019/273 K.)

Kurul bir başka kararında; ölmüş kimsenin sağlık verilerinin talep edilmesi ile ilgili verdiği bir kararda yine bunun KVKK kapsamında olmadığını; fakat başka mevzuat kapsamında talep edilebileceğini ifade etmiştir:

“… 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanununun 3 üncü maddesinde ilgili kişinin “kişisel verileri işlenen gerçek kişi” olarak tanımlandığı, 4721 sayılı Türk Medeni Kanununun 28 inci maddesinde ise kişiliğin çocuğun sağ olarak tamamıyla doğduğu ve ölümle sona erdiği hükmüne yer verildiği dikkate alındığında başvuranın vefat eden eşine ilişkin kayıtları veri sorumlusundan talep etmesinin 6698 sayılı Kanunda yer alan ilgili kişi tanımı kapsamında değerlendirilemeyeceğine,

-Öte yandan 21.06.2019 tarihli ve 30808 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Kişisel Sağlık Verileri Hakkında Yönetmeliğin,  “Ölünün sağlık verilerine erişim” başlıklı 11 inci maddesinin 1 inci fıkrasında “Ölmüş bir kimsenin sağlık verilerini almaya, veraset ilamını ibraz etmek suretiyle murisin yasal mirasçıları münferit olarak yetkilidir” hükmü kapsamında … vefat eden eşi … yasal mirasçısı olarak söz konusu verileri Kişisel Sağlık Verileri Hakkında Yönetmelik kapsamında adı geçen klinikten talep edebileceği hususunda başvuru sahibinin bilgilendirilmesine … karar verilmiştir…” (30/06/2020 tarih ve 2020/507 K.)

Kurul yukarıdakine benzer bir başka kararında da şöyle demiştir:

“… her ne kadar hayat sigortası ölen eşin adına yapılmış ve kişilik ölümle son bulduğundan ölen kişinin kişisel verilerine ilişkin talepler Kanun kapsamında değerlendirilemeyecek olsa da, hayat sigortasının lehdarlarının ölen kişinin kanuni mirasçıları olduğu, bu çerçevede ilgili Sigorta Poliçesinin lehdarı olmaları bakımından mirasçıların ilgili kişi niteliği kazandığı, bu sebeple ilgili kişi için de kanuni mirasçılıktan kaynaklı olarak, poliçeyi özetler belgede yer alan verilerin kişisel veri niteliği taşıdığı; öte yandan grup sigortalarına ilişkin hususların 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununda düzenlendiği, sigortalanan kişilere poliçe yerine poliçeyi özetler belgenin verileceğinin anılan Kanunda hüküm altına alındığı ve somut olayda veri sorumlusu tarafından  “Poliçeyi özetler belgenin/sertifika”nın ilgili kişiye verildiği; bu anlamda Kanunun 11 inci maddesinden kaynaklanan erişim hakkının kişiye sağlandığı dikkate alındığında söz konusu şikayet hakkında Kanun kapsamında yapılacak bir işlem olmadığına karar verilmiştir…” (18/03/2021 tarih ve 2021/241 K.)

SONUÇ

Ölmüş kişinin verileri kişisel veri olarak kabul edilmez. Yukarıda açıklanan nedenlerle, kişi öldüğü anda kişiliği sona erecek ve artık bu kimsenin kişisel verileri hakkında 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu hükümleri uygulanmayacaktır.

Ölen kişinin kişisel verilerine ulaşamadıkları için Kişisel Verileri Koruma Kurumuna başvurmak isteyen yakınlarının bunu bilmeleri ve ölen yakınlarının kişisel verileri ile ilgili bir şikâyetleri olduğunda bunu başkaca yollarla yapmaları gerekir.