Memur siyasi parti mitingine katılabilir mi?

Devlet memurunun siyasi faaliyet yürütmesi esasen yasak olmakla birlikte, bu yasağın kapsamı tartışma konusudur. Bu tartışmalı alanlardan birisi de siyasi parti mitingleridir. Peki, memur siyasi parti mitingine katılabilir mi? Katılırsa, disiplin cezası alır mı?

Memurun siyasi parti mitingine katılması

Özellikle seçim dönemlerinde ve dahi normal zamanlarda bile siyasi partiler miting düzenleyebilir. Genelde siyasi parti liderlerinin konuştuğu ve belirli bir siyasi görüşe sahip olanların bir araya geldiği bu mitinglere bazen memurların katıldığı da görülür.

Devlet memurunun da bir siyasi görüşe sahip olması normaldir; ancak diğer tarafta da memurun siyaset yasağı bulunmaktadır. Peki, ama memur siyasi parti mitingine katılırsa, siyaset yapmış olur mu?

Memurun siyaset yapması

Devlet Memurları Kanunu’nun 125’inci maddesinde “Herhangi bir siyasi parti yararına veya zararına fiilen faaliyette bulunmak” eylemi açık bir şekilde “kademe ilerlemesinin durdurulması” cezasına bir gerekçe olarak sayılmıştır.

Hatta aynı maddede daha da sert bir tedbir olarak “siyasi partiye girmek” filli, devlet memurluğundan çıkarma cezasına bir neden olarak belirtilmiştir.

Memurun siyasi faaliyette bulunması ne demek?

Yukarıdaki mevzuat hükümlerinden de anlaşılacağı üzere, memurun siyasi faaliyette bulunması yasaktır. Ancak siyasi faaliyette bulunma kavramı son derece soyut ve sübjektif kabul edilebilir.

Siyasi faaliyette bulunmak nedir? Arkadaşlarına siyasi propaganda yapmak mı yoksa mitinge katılmak mı? Ya da kitap dağıtmak mı yoksa broşür tanıtımı yapmak mı?

Bu sorunun cevabını Danıştay’a bırakmak daha doğru olacaktır:

“… Devlet memurluğu, gücünü kamudan alarak, kamu yararı amacıyla güvenceli bir şekilde yerine getirilen kamu hizmetidir. Memurun, kamu gücüne sahip olması ve ifa ettikleri hizmetin kamu hizmeti niteliğinden dolayı diğer vatandaşlara nazaran daha sıkı bir disiplin sistemine tabi tutulmaktadırlar. Bir başka ifadeyle memurun kamu hizmetinin bir ajanı olduğu için her yönüyle nesnelliği ve yansızlığı teminat altına alma iradesini göstermesi ve 657 sayılı Kanun’da açıkça belirtildiği gibi bir siyasi parti yararına veya zararına hareket etmemesi gerekmektedir, bu aynı zamanda demokratik bir toplum düzeninin de teyidi mahiyetindedir…” (Danıştay 12. Daire, 2017/5554 K.).

“… Olayda, davacının bu türden sınırlamalara tabi tutulmasını gerektirecek veya başka güvenlik tehdidi oluşturan bir görevde bulunmadığı, görevinde tarafsızlığını ihlal edici tavır ve eylemlerinin bulunduğuna ilişkin olarak bilgi ve belgenin olmadığı gibi demokratik eğilim dışına çıkan, şiddet içeren eylemlerde bulunduğuna ilişkin açık bir tespitin bulunmadığı gibi yapılan organizasyonun içeriğine ilişkin olarak ayrıntılı bir tespitin de mevcut olmadığı, davacının salt basın açıklamasına katılma eyleminin, 657 sayılı Kanun’un 125/D-(o) maddesinde düzenlenen “siyasi parti yararına fiilen faaliyette bulunmak” eylemi kapsamında değerlendirilmesine hukuken olanak bulunmadığından davacının anılan eylemi nedeniyle disiplin cezası ile cezalandırılmasına ilişkin işlemde ve bu işleme karşı açılan davayı reddeden idare mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır…” (Danıştay 12. Daire, 2016/6344 K.).

Memurun siyasi mitinge katılması suç mu?

Yukarıdaki mevzuat hükümleri ile Danıştay kararları birlikte değerlendirildiğinde, aşağıdaki sonuçlara ulaşmak mümkün olacaktır:

• Memurun bir siyasi partinin mitingine ya da toplantısına katılması, tek başına bir disiplin cezasını gerektirmez; çünkü memurun da ülkedeki diğer herkes gibi, bir siyasi düşüncesinin olması mümkündür.
• Burada önemli olan mitinge katılmak değil; miting öncesinde ve sonrasında memurun yaptığı faaliyetlerdir.
• Gerçekten de herhangi bir siyasi parti yararına veya zararına fiilen faaliyette bulunan memura kademe ilerlemesinin durdurulması cezası verilebilecektir.

SONUÇ

Memurun siyasi parti mitingine katılması tek başına bir anlam ifade etmez. Hiçbir memura, sırf bir siyasi parti mitingine katıldı diye disiplin cezası verilemez.

Ancak bir memur hiçbir siyasi partinin mitingine katılmamış olsa bile yine de disiplin cezası alabilir; çünkü buradaki esas kriter siyasi parti mitingi değil, memurun gerçekten de bir siyasi partinin yararına ya da zararına fiilen faaliyet yürütüp yürütmemesi olacaktır.

Bu nedenle, siyasi parti mitingine katılıp katılmama konusunda tereddüdü olan bir memur aşağıdaki durumlara göre kendi kararını vermelidir:

• O zamana kadar bir siyasi partinin lehinde ya da aleyhinde faaliyetler yürütmemişse, istediği siyasi parti mitingine katılabilir.
• O zamana kadar bir siyasi partinin lehinde ya da aleyhinde faaliyetlerde bulunmuşsa, siyasi partinin mitingine katılması tavsiye edilmez.

Yine de burada son derece soyut bir kavramın bulunduğunu ve hangi faaliyetlerin “bir siyasi partinin lehinde veya aleyhinde faaliyette bulunmak” olarak değerlendirileceğini memurun kendisinin bilmesi gerektiğini hatırlatmak isterim.

Memurun siyasi parti mitingine katılması ile ilgili sık sorulan sorular: