Memurun mazeret izinleri neler?

Devlet memurunun izin hakları arasında mazeret izinleri de vardır. Özel durumlarda ortaya çıkan mazeret izinleri, duruma ve kişiye göre kullanılır. Peki, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na göre memur mazeret izinleri nelerdir ve nasıl kullanılır?

Memurların mazeret izinleri

Mazeret, kelime anlamı olarak, özür ya da bahane anlamına gelir. Mazeret izni de haliyle, kişinin bir özrü ya da bahanesi nedeniyle kullandığı iznini ifade eder.

Memurların izin hakları aslında dört alt başlıkta incelenebilir:

• Yıllık ücretli izin
• Ücretsiz izin
• Hastalık ve refakat izni
• Mazeret izni

Göreceğiniz üzere mazeret izni, özel bir izin türü olarak DMK’da 104’üncü maddede yerini almıştır.

Memur mazeret izni hangi durumlarda kullanılır?

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 104’üncü maddesinde mazeret izni halleri sayılmış olup memurun mazeret izinleri aşağıdakilerden ibarettir:

• Kadın memurun doğum izni
• Evlat edinen memurun izni
• Babalık izni
• Evlilik izni
• Ölüm izni
• Amir tarafından verilebilen mazeret izni
• Süt izni
• Engelli çocuğu olan memura verilen izin
• Kadın memurun doğum sonrası yarım çalışma izni
• Evlat edinen memurun yarım çalışma izni

Şimdi gelin, bu mazeret izinlerine kısaca ve tek tek bakalım.

Kadın memurun doğum mazeret izni

Bu mazeret izni kadın memura doğum yapmadan önce 8 hafta ve doğumdan sonra 8 hafta olmak üzere toplam 16 hafta için verilir. Çoğul gebelik varsa, doğum öncesi 8 haftaya 2 hafta daha eklenir.

Evlat edinen memura mazeret izni

Devlet memurunun kendisi ya da memur olmayan eşi evlat edindiğinde, çocuğun tesliminden itibaren 8 hafta mazeret izni hakkı doğar: https://mustafabaysal.com/evlat-edinen-memurun-izin-haklari/

Memurun babalık izni

Eşi doğum yapan memura, 10 gün babalık izni verilir. Bu izin kural olarak, doğum tarihinden itibaren kullandırılır.

Memurun evlilik izni

Devlet memuru kendi evlenebileceği gibi, bir yakını da evlenebilir. Memurun kendisinin ya da çocuğunun evlenmesi halinde memura 7 gün evlilik izni verilir. Dikkat etmiş olduğunuz üzere, çocuktan başka bir akraba için bu hak tanınmamıştır.

Memurun ölüm izni

Memurun ölüm izni hakkı evlilik izni hakkına göre daha geniş kapsamlı tutulmuştur. Evlilik izninde sadece çocuğun evliliğinde bu izin verilirken; ölüm izni memurun eşinin, çocuğunun, annesinin, babasının ya da kardeşinin ölümü halinde verilir. Ayrıca eşinin anne, baba ve kardeşinin ölümünde de bu mazeret izni verilir. Memurun ölüm izni 7 gündür.

10 güne kadar mazeret izni

Yukarıdaki haller dışında da amiri tarafından uygun görülmesi ve kaymakam/vali tarafından onaylanması halinde memura 10 güne kadar mazeret izni verilebilir. Hatta gerekli görülürse, bu izin bir kez daha 10 güne kadar verilebilir.  Bu ikinci 10 güne kadar izin, memurun yıllık izninden düşülür. Bu izin tek seferde 10 gün olarak da kullanılabilir, bölünerek de kullanılabilir.

Memur süt izni

Memurun doğum sonrası 8 haftalık mazeret izni bitince, bu tarihten itibaren takip eden 6 ay boyunca günde 3 saat ve müteakip 6 ay boyunca da günde 1,5 saat süt izni hakkı vardır.

Memurun engelli çocuk izni

Memurun en az %70 engelli ya da süreğen hastalığı olan çocuğu varsa, bu çocuk hastalandığında kullanılmak üzere memura yılda 10 güne kadar izin verilir. Bu izin tek seferde ya da parçalı olarak kullanılabilir.

Memurun doğum sonrası yarım çalışma izni

Analık izni biten memur isterse, süt izni kullanma hakkı olmaksızın, doğumdan sonraki iki ay süreyle yarım çalışabilir. Günlük çalışma süresinin yarısına tekabül eden bu mazeret izni memura ikinci doğumda 4 ay ve üçüncü doğumda 6 ay olarak verilir. Hatta çoğul doğum varsa, bu süreler birer ay artırılır.

Evlat edinen memurun yarım çalışma izni

Üç yaşını doldurmamış çocuk evlat edinen memur da yine 8 haftalık mazeret izinlerinin ardından yarım çalışma izni hakkından aynen yukarıdaki gibi yararlanır.

Memur mazeret izni tablosu

Devlet memurlarını sahip olduğu mazeret izinlerini ve sürelerini aşağıdaki tabloda özet halinde bulabilirsiniz:

Memur mazeret izni	İzin süresi
Kadın memurun doğum izni	8 hafta + 8 hafta (çoğul gebelikte 10 + 8 hafta)
Evlat edinen memurun izni	8 hafta
Babalık izni	10 gün
Evlilik ini	7 gün
Ölüm izni	7 gün
Amir tarafından verilebilen mazeret izni	10 güne kadar + 10 güne kadar
Süt izni	İlk altı ay 3 saat + İkinci altı ay 1,5 saat
Engelli çocuğu olan memura verilen izin	10 güne kadar
Kadın memurun doğum sonrası yarım çalışma izni	Birinci doğumda 2 ay, ikinci doğumda 4 ay, üçüncü doğumda 6 ay, çoğul gebelikte +1 ay
Evlat edinen memurun yarım çalışma izni	Birinci evlat edinmede 2 ay, ikinci evlat edinmede 4 ay, üçüncü evlat edinmede 6 ay

Aday memurun mazeret izni

Aday memurun haklarını şu yazımda tüm yönleriyle izah etmiştim: https://mustafabaysal.com/aday-memur-haklari/

O yazıdan da göreceğiniz üzere aday memur elbette tüm mazeret izinlerinden faydalanmak hakkına sahiptir.

Mazeret izni maaştan kesilir mi?

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 104’üncü maddesinin son fıkrasında yer alan “yıllık izin ve mazeret izinleri sırasında fiili çalışmaya bağlı her türlü ödemeler hariç mali haklar ile sosyal yardımlara dokunulmaz” hükmü gereğince, mazeret izni maaştan kesilmez.

Ancak ödenmesi fiili çalışmaya bağlanmış ödemeler, örneğin yemek yardımı gibi, varsa bunların ücreti elbette kesilir.

Memura mazeret iznini kim verir?

Bu tür soruların cevabı için her memur öncelikle kendi kurumuna bakmalıdır. Kurumun bir izin yönergesi ya da buna benzer bir mevzuat metni varsa ve mazeret iznini kimin vereceği burada belirlenmişse, sorunun cevabı da burada bulunabilir.

Böyle bir metin yoksa, temel kural olarak, memur yıllık iznini kimden alıyorsa, memura mazeret izni verecek olan da aynı amir olacaktır.

Son olarak, 10 güne kadar verilen mazeret izninin ilçelerde kaymakam ve illerde valiler tarafından verileceğini hatırlatmak isterim.

SONUÇ

Memur mazeret izni, memurun hâlihazırda sahip olduğu diğer izin haklarından farklı olarak, son derece özel durumlarda ortaya çıkan ve kullanılması bu şartların varlığına bağlı olan bir izin türüdür.

Mazeret izni konusunda merak ettiğiniz diğer hususları, yazının altındaki yorum bölümünden de sorabilirsiniz.

Memur mazeret izni hakkında sık sorulan sorular: