Devlet memurunun asli işi kamu görevi yürütmek olsa da başkaca işlerle uğraşması da mümkündür. Memurun mesai saatleri haricinde, kanunen yasaklanmayan faaliyetler uğraşması hem yasaldır hem de gayet doğaldır. Peki, ama memur kitap yazabilir mi ve telif ücreti alabilir mi?
Memurun kitap yazması
Memurun mesai saatleri dışında vaktini nasıl değerlendireceği, onun takdiriyle ilgilidir. Burada memura getirilebilecek ancak iki tür kısıtlama söz konusu olabilir:
- 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun yasakladığı faaliyetler
- Kanunen suç sayılan faaliyetler
Bu iki ana yasak haricinde memur ister kitap yazabilir ya da isterse şarkı besteleyebilir, memura bu hususta bir telkinde bulunulamaz.
Memura yasak faaliyetler
Memurun hangi faaliyetlerle iştigal edemeyeceği 657 sayılı Kanun’un 28’inci maddesinde sayılmıştır. Bu yasaklar arasında kitap yazmak olmadığı gibi, bu anlama gelebilecek bir yasak da söz konusu değildir: https://mustafabaysal.com/memur-ticaret-yapabilir-mi/
Memurun kitap yazması ile ilgili DPB görüşü
Nitekim mülga Devlet Personel Başkanlığı (DPB) da benzer görüştedir:
“… gizli bilgileri bulundurmamak koşuluyla, Devlet Memurunun 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu kapsamında her türlü eser çıkarabileceği, 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu kapsamındaki bu tür faaliyetlerin 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 28 inci maddesine aykırılık teşkil etmeyeceği değerlendirilmektedir…”
Görüleceği üzere memurun kitap yazmasının ve bu kitaptan telif ücreti kazanmasının önünde yasal bir engel bulunmaz.
Kitap yazan memur, unvanını kullanabilir mi?
Memurun kitap yazmasının yasal olduğunu ve hatta telif ücreti de alabileceğini yukarıda belirttim. Burada akla gelebilecek bir soru da memurun kitap kapağında unvanını kullanıp kullanamayacağı ile ilgili olabilir.
Kitap kapağında isim dışında örneğin öğretmen ya da müfettiş veya hakim gibi unvanların kullanılmasında, mevzuatta özel bir yasaklama olmaması nedeniyle, yine bir sıkıntı bulunmaz.
Memurun yazdığı kitapta gizli bilgi olmaz
Memurun kitap yazma alanı son derece açık ve rahat olsa bile, bunun istisnasının gizli bilgiler ile ilgili olduğunu söyleyebiliriz.
Öyle ki; memurun yazdığı kitapta, kamu görevi nedeniyle haiz olduğu gizli belgeleri ve bilgileri açıklaması mümkün olmadığı gibi bu, aynı zamanda suç da teşkil edecektir.
Bir soru bir cevap:
Öğretmenler kitap yazabilir mi?
Elbette, öğretmenler de tıpkı diğer kamu görevlilerinin tabi oldukları kurallar çerçevesinde kitap yazabilir ve telif ücreti elde edebilir.
Memur kendi kitabını satabilir mi?
Memurun kitap yazabileceğini ve telif ücreti alabileceğini yukarıda yazmıştım. Burada ise farklı bir durumdan bahsediyoruz.
Şöyle ki; memur kitabını bizzat kendi bastırmak isteyebilir. Yayınevlerinin yazarlara önerdiği düşük yüzdeli telif ücretleri yerine memur kitabı bizzat satmak yoluna gidebilir.
Böylece çok daha fazla kazanç sağlamak mümkün olabilir. Bu amaçla memur bir matbaa ile anlaşır, kitabını bastırır ve sonra elden ya da internet üzerinden satar.
Ancak memurun kitabını kendi bastırmasının önemli sonuçları olabilir. İlk olarak söyleyebiliriz ki; memur kendi kitabını elbette bastırabilir ve dağıtabilir.
Buradaki sorun, kitabı satılmaya başlanması durumunda ortaya çıkmaktadır. Şöyle ki; kitabın her satışında bir fatura kesilmesi gerekir. Fakat bu faturayı memurun kesmesi mümkün olmaz; fatura kesebilmek için vergi mükellefiyeti şarttır.
Memur ise fatura kesemeyeceğinden, faturasız satış yapmak durumunda kalır. Bir şikayet ya da başka bir nedenle bunun vergi dairesinde tespiti halinde memur hakkında geriye doğru vergi mükellefiyeti tesis edilebilir ve vergi ziyaı cezaları uygulanabilir.
SONUÇ
Memur kitap yazabilir mi? Evet, elbette yazabilir ve yayınevinden telif ücreti de alabilir. Bunun önünde yasal bir engel bulunmaz.
Peki, memur kendisi kitap bastırıp satabilir mi? Memur, kitabını elbette kendisi matbaaya bastırabilir; ancak satış konusu, özellikle vergi mükellefiyeti bakımından, yukarıda izah ettiğim nedenle sıkıntı doğurabilir.
Bu hususta memurlara tavsiyem; kitap yazmak konusunda asla tereddüt etmemeleri ve fakat satış konusunu mümkünse yayınevlerine bırakmaları yönünde olur.
Konuyla ilgili kesin bilgi almak isteyen bir memur, bağlı bulunduğu vergi dairesine internet üzerinden soru sorarak özelge talep edebilir. Memurun, bizzat kitap bastırıp satarsa vergi mükellefi olup olmayacağını ben yıllar önce vergi dairesine özelge talepli sormuştum; ancak cevap alamamıştım.
Bu konuda tereddüdü olan varsa, öğrenmenin tek yolu, özelge talep etmek olacaktır. Böylece aldığınız cevaptan beni de haberdar ederseniz, birçok kimse yeni bir bilgi öğrenmiş olacaktır.
Bu makalenin sesli özetini aşağıdaki yayından dinleyebilirsiniz:
