657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nda memurlar için öngörülen disiplin cezaları, memurlar hakkında sınırsız süre boyunca uygulanabilecek cezalar değildir. Bunun anlamı memur disiplin cezalarının zamanaşımına tabi olduğudur. Peki, ama memur disiplin cezalarında zamanaşımı çeşitleri ve süreleri nelerdir?
Memur disiplin cezalarında zamanaşımı türleri
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nda tek bir tür zamanaşımı olmayıp memura disiplin cezası verilebilmesi için idarenin takip etmesi gereken birden fazla zamanaşımı süresi vardır. Bu süreler geçtiği anda, artık devlet memuruna disiplin cezası verilmesi mümkün olmaz. İşte memur disiplin cezalarında zamanaşımı türleri şu şekilde sıralanabilir:
- Soruşturmaya başlama zamanaşımı
- Ceza verme zamanaşımı
- Karar verme zamanaşımı
Zamanaşımı nedir?
Zamanaşımı, idarenin işlem yapmakla bağlı olduğu belirli bir süreyi ifade eder ve bu süre geçirilmekle beraber, artık memura disiplin cezası verilemez.
Zamanaşımı süresinin geçirilmesine rağmen ceza verilmesi halinde, bu ceza verme işlemi mahkeme tarafından iptal edilecektir. Şimdi bu zamanaşımı sürelerini tek tek inceleyelim.
Ceza verme zamanaşımı
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 127’nci maddesinde açıkça belirtildiği üzere, ceza verme zamanaşımı süresi 2 yıldır.
Kanun’da bu durum tam olarak şöyle ifade edilmiştir: “Disiplin cezasını gerektiren fiil ve hallerin işlendiği tarihten itibaren nihayet iki yıl içinde disiplin cezası verilmediği takdirde ceza verme yetkisi zamanaşımına uğrar”.
O halde ceza verme zamanaşımı şu şekilde özetlenebilir:
- Memur bir fiil işler ya da bir işlem yapar
- Bu fiil ya da işlem bir disiplin cezasını gerektirir.
- Bu fiil ya da işlemin işlendiği tarihte zamanaşımı süresi başlar
- 2 yıl geçtikten sonra artık disiplin cezası verilemez.
Soruşturma zamanaşımı
Soruşturma zamanaşımı da 127’nci maddede düzenlenmiş ve disiplin cezasının nev’ine göre ikili bir süreye tabi tutulmuştur. Soruşturma zamanaşımı süreleri şu şekildedir:
- Uyarma, kınama, aylıktan kesme ve kademe ilerlemesinin durdurulması cezalarında 1 ay
- Memurluktan çıkarma cezasında 6 ay
Soruşturma zamanaşımı; disiplin cezasını gerektiren fiilin ya da halin yetkili makamca öğrenilmesinden itibaren başlayan ve idarenin soruşturmaya başlaması gereken en geç tarihi ifade eden bir zamanaşımı türüdür.
Karar verme zamanaşımı
Bu zamanaşımı türü ise, memur hakkında bir disiplin cezası verilmesi için belirlenen azami süreyi ifade eder ve disiplin cezasının türüne göre aşağıdaki gibidir:
- Uyarma, kınama ve aylıktan kesme cezalarını soruşturmanın tamamlandığı günden itibaren 15 gün
- Kademe ilerlemesinin durdurulması cezasını gerektiren hallerde; disiplin kurulunun soruşturma dosyasını aldığı tarihten itibaren 30 gün
- Memurluktan çıkarma cezası için disiplin amirleri tarafından yaptırılan soruşturmaya ait dosyanın memurun bağlı bulunduğu kurumun yüksek disiplin kuruluna tevdiinden itibaren 6 ay
Bu zamanaşımı süresi gereği; yukarıda belirtilen makamların ve kurulların kararı bu süre içinde vermesi gerekir.
Disiplin cezası zamanaşımı örnekleri
Konunun daha iyi anlaşılması için her bir zamanaşımı türüne özel olmak üzere örnekler yapalım. Böylece ceza zamanaşımı, soruşturma zamanaşımı ve karar zamanaşımı konuları daha iyi anlaşılacaktır.
İlk örneğimizde memur 05/08/2022 tarihinde bir siyasi partiye üye olmuş olsun. Bu memura disiplin cezasının en geç 08/08/2024 tarihine kadar verilmesi gerekir. Bu tarihten sonra ASLA ve KAT’A memura, memuriyetten çıkarma cezası verilemez.
İkinci örneğimizde bu memurun siyasi partiye üye olduğu 02/03/2023 tarihinde idarece tespit edilmiş olsun. Bu fiilin cezası memuriyetten çıkarma olduğuna göre, idarenin soruşturmaya en geç 02/09/2023 tarihinde başlaması şarttır. Bu süre geçirilmişse memura artık disiplin cezası verilemez.
Üçüncü örneğimizde memurun soruşturması tamamlanıp soruşturma dosyası yüksek disiplin kuruluna 14/10/2023 tarihinde iletilmiş olsun. Artık yüksek disiplin kurulunun kararını mutlaka en geç 14/04/2024 tarihine kadar vermesi gerekir.
Memur disiplin cezalarında zamanaşımı Danıştay kararları
Aşağıda yer alan Danıştay kararları konunun pekiştirilmesini sağlayacaktır:
“… Olayda; davacı hakkında 28.09.2010 tarihinde yurt dışı iznine ayrıldığı beş günlük süreçte servisine yatırdığı hastaları başka bir hekime devretmediği, başhekime bu konuda bilgi vermediği, buna bağlı olarak hastaların takip ve tedavilerinin aksamasına neden olduğu hakkındaki soruşturmaya konu ikinci eylemin davalı idarece 28.09.2010 Pazartesi günü öğrenildiğinin belirtildiği, idarenin soruşturma konusu ikinci fiili bu tarihte öğrenmesine rağmen Sağlık Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkanlığı’nın inceleme olurunu 14.02.2011 tarihinde verdiği görülmektedir.
Bu durumda; en geç 28.10.2010 tarihine kadar usulüne uygun bir soruşturmacı tayin edilerek soruşturmaya başlanılması gerekirken disiplin soruşturma zamanaşımı geçirildikten sonra 14.02.2011 tarihinde verilen inceleme oluru ile yapılan disiplin soruşturması sonucunda verilen disiplin cezasında hukuka uyarlık bulunmadığından…” (Danıştay 12. Daire, 2019/3661 K.).
“… Olayda; davacı hakkında soruşturma açılmasına konu tutanağın 16.10.2012 tarihinde Muş İl Milli Eğitim Müdürlüğü denetmenlerince bizzat tutulmuş olduğu, idarenin soruşturma konusu fiili bu tarihte öğrenmesine rağmen Valiliğin disiplin soruşturması olurunu 19.11.2012 tarihinde verdiği görülmektedir.
Bu durumda; en geç 16.11.2012 tarihine kadar usulüne uygun bir soruşturmacı tayin edilerek soruşturmaya başlanılması gerekirken disiplin soruşturma zamanaşımı geçirildikten sonra 19.11.2012 tarihinde verilen soruşturma onayı ile yapılan disiplin soruşturması sonucunda verilen disiplin cezasında hukuka uyarlık, davanın reddine ilişkin İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır…” (Danıştay 12. Daire, 2019/816 K.).
“… Bu durumda; davacının fiilinin 03.10.2006 tarihi olduğu dikkate alındığında Merkez Disiplin Kurulu tarafından davaya konu disiplin cezasının verildiği 25.09.2008 tarihi itibariyle ceza verme yetkisinin zamanaşımına uğramadığı anlaşıldığından, uyuşmazlığın esası incelenerek karar verilmesi gerekirken, Genel Müdür’ün dava konusu Merkez Disiplin Kurulu kararına onay verdiği tarih ceza verme tarihi olarak kabul edilip, ceza verme yetkisinin zamanaşımına uğradığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptali yolunda verilen İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet görülmemiştir…” (Danıştay 12. Daire, 2013/9337 K.).
“… Olayda, zamanaşımı nedeniyle işlemden kaldırılmış dosya içeriği fiillerin davacı tarafından işlenip işlenmediği, fiil gerçekleşmiş ise hangi tarihte işlendiğinin ve bu fiillerin meslekten çıkarma cezasını gerektirip gerektirmediğinin, başka bir ifadeyle öncelikle, fiilin sübuta erip ermediğinin incelenmesi ve bu sonuca göre isnad edilen fiillerin işlendiğinin tespitinden sonra, fiilin işlendiği tarihin esas alınarak Disiplin Kurullarının ceza verme yetkisinin zamanaşımına uğrayıp uğramadığı tespit edilerek, ilgili emniyet personeli hakkında tesis edilen işlemin hukuka uygun olup olmadığına karar verilmesi gerekmektedir.
Bu durumda, davacının meslekten çıkarma cezasını gerektiren fiilinin sübuta erip ermediği irdelenmeden ve fiilin hangi tarihte işlendiği hususu tespit edilmeden, doğrudan ceza verme zamanaşımı sebebiyle dosyanın işlemden kaldırılması gerektiği gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar veren İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet görülmemiştir…” (Danıştay 5. Daire, 2017/10897 K.).
Memur disiplin cezaları zamanaşımı tablosu
Memurlara verilecek disiplin cezalarının tabi olduğu zamanaşımı sürelerini bir arada içeren ve tarafımca hazırlanan tabloyu hemen aşağıda bulabilirsiniz:
| Zamanaşımı Türü | Ne zaman başlar? | Süresi |
|---|---|---|
| Ceza verme zamanaşımı | Disiplin cezasına konu fiilin işlendiği tarihte | 2 yıl |
| Soruşturma zamanaşımı | Uyarma, kınama, aylıktan kesme ve kademe ilerlemesinin durdurulması cezalarında bu fiil ve hallerin işlendiğinin öğrenildiği tarihten itibaren Memurluktan çıkarma cezasında bu fiil ve hallerin işlendiğinin öğrenildiği tarihten itibaren | 1 ay 6 ay |
| Karar verme zamanaşımı | Uyarma, kınama ve aylıktan kesme cezalarını soruşturmanın tamamlandığı günden itibaren Kademe ilerlemesinin durdurulması cezasını gerektiren hallerde; disiplin kurulunun soruşturma dosyasını aldığı tarihten Memurluktan çıkarma cezası için disiplin amirleri tarafından yaptırılan soruşturmaya ait dosyanın memurun bağlı bulunduğu kurumun yüksek disiplin kuruluna tevdiinden itibaren | 15 gün 30 gün 6 ay |
SONUÇ
Memur disiplin cezalarında zamanaşımı neden var? Yukarıda tüm detaylarını izah ettiğim zamanaşımı konusunda akla böyle bir soru gelebilir ve gelmesi de normaldir.
Zamanaşımı süreleri var; çünkü kanun koyucu, memurun işlediği bir fiilin onun başının üstünde “Demokles’in kılıcı” gibi salınmasını istemiyor. Memur hangi hatayı yapmış olursa olsun, isterse dünyanın en büyük suçunu işlemiş olsun, idarenin makul sürelerde kararını vermesini bekliyor.
Tam da bu nedenle, memur disiplin cezalarında zamanaşımı süreleri var. İdare bu sürelerle mutlak bağlıdır ve bu sürelerin SADECE BİR tanesinin bile kaçırılması, memura disiplin cezası verilmesinin önünde bir engeldir.
Disiplin soruşturmasına maruz kalan bir memur bu süreleri bilmeli ve hakkını aramalıdır. Aynı şekilde idare adına işlem yapan makamlar ve kurullar da bu sürelere titizlikle riayet etmelidir.
Memur disiplin cezalarının ve sebeplerinin neler olduğunu merak ediyorsanız, şu yazıma göz atabilirsiniz: https://mustafabaysal.com/memur-disiplin-cezalari/
Disiplin zamanaşımı hakkında sık sorulan sorular:
Disiplin soruşturması ne kadar sürer?
Disiplin soruşturmasının ne kadar süreceği ile ilgili kesin bir süre yoktur. Çünkü disiplin soruşturması; idarenin disiplin cezasına konu fiili öğrenmesinin ardından başlattığı ve ceza verildiği ana kadar devam eden süreci ifade eder. Burada soruşturma, karar ve ceza zamanaşımı sürelerine dikkat etmek gerekir.
Disiplin soruşturmasında zamanaşımı ne zaman başlar?
Bu sorunun tek bir cevabı olmaz. Ceza zamanaşımı fiilin işlendiği tarihte, soruşturma zamanaşımı idarenin fiilden haberdar olduğu tarihte ve karar zamanaşımı ise karar verecek mercie dosyanın tevdii edildiği tarihte başlar.
Muhakkik soruşturma süresi ne kadardır?
Muhakkik soruşturma süresi diye bir kavram olmaz. Devlet Memurları Kanunu’nda öngörülen zamanaşımı sürelerini geçirmemek kaydıyla, muhakkik soruşturmayı ihtiyacı olan süre zarfında gerçekleştirir.
Memur disiplin cezası ne zaman silinir?
Disiplin cezasının türüne göre 5 ila 10 yıl sonunda silinir. Konu hakkında bilgi almak için şu yazıma göz atabilirsiniz: https://mustafabaysal.com/memur-disiplin-cezasi-sicilden-silinme/
Hocam öncelikle değerli bilgileriniz için teşekkür ederim. Devlet memuruyken ücretsiz izne ayrıldım. Ücretsiz izindeyken yurtdışında özel bir işte bir süre çalıştım. Mutlu olamayınca bu işi bırakıp memuriyete devam ettim. Ama tüm bu olanlar ücretsiz izindeyken oldu. Bu durum öğrenildi ve hakkımda kademe ilerlemesinin durdurulması cezası teklif edildi. Savunma verme aşamasındayım. Benim öğrenmek isteiğim konu şu: Zaman aşımı için “fiilin işlendiği tarih üzerinden iki yılın geçmelidir” olgusunu nasıl ele almalıyıyz? Fiilin işlendiği tarih esas alınırken işe başladığım tarih mi işten ayrıldığım tarih mi baz alınır? Nitekim verdiğiniz siyasi partiye üye olma örneğinde, siyasi partiye üye olunan tarih zamanaşımı için baz alınmıştır. Sonuçta siyasi parti üyeliği uzun yıllar devam etmiş olabilir. Benim durumumda da işe başlama tarihi mi baz alınır, yoksa işten ayrılma tarihi mi?
Hocam emekleriniz için çok teşekkür ederim verdiğiniz bilgiler çok önemli, değerli insanlar önemli bilgiler paylaşır. Sizler gibi
Sorum, 14.07.2021 tarihinde suç işlediğimiz iddiasiyla 25.08.2021 tarihinde görevden uzaklaştırıldim. İdari emniyet 22.09.2023 tarihinde Meslekten çıkarıldığımizi tarafımıza tebliğ etti, fakat Tebliğ de YDK, 14.06.2023 Tarihinde bizi meslekten çıkarttığını Kararın iç işleri bakanının 10.07.2023 tarihinde kesinleştiği yazıyor, şimdi asıl soru şu hocam YDK 14.06.2023 tarihinde beni meslekten çıkarttı ve 10.07.2023 tarihinde kesinleşti ise bana 28.07.2023 tarihinde neden görevden uzaklaştırma kararı aldi. Ve Ben 3 ay boyunca neden maas aldım 15.09.2023 tarihinde de bana maaş verdi. Umarım sizde bu dalavernin bir izahı vardır, ben Farklı düşüncelere kapılıp idari usulsüzlüğü birtakım usulsüzlük ile kapatıyor…
Merhabalar.Ben 5 Yıl önce gerçekleştirme görevlisi olarak bir kurumda yaklaşık 1 yıl çalıştım ve 5 yıldır o görevden ayrılmış bulunmaktayım.Benim de çalıştığım dönemde orada halen Çalışan mutemet hakkında bugünlerde yani 2023 yılında bakanlık tarafından soruşturma başlatıldı ve adamın yıllardır maaşlardan eksiltme yaparak kendi hesabına para aktardığı ortaya çıktı ve adam cezaevine yollandı.Bu adamdan dolayı geriye dönük on yıllık tüm maaş tahakkuk evrakları incelenmeye başlandı.Adam her yıl bu usulsüzlüğü yaparak kendi hesabına para aktarmış.Ben o görevden 5 yıldır ayrılmış bulunmaktayım.Benim hakkımda 5 yıl önceki bir fiil için soruşturma açılabilir mi? Çünkü 657 127 maddeye göre fiilin işlendiği tarihten itibaren nihayet iki yıl içinde ceza verilmemiş ise zaman aşımı uygulanır demektedir.Maliye evraklarının on yıllık zaman aşımı olduğu söyleniyor.Bu durumda benim dönemimde yanlışlık yapılmış ise o adamla birlikte beni de sorumlu tutabilirler mi? Sonuçta hesabına para geçiren memurla bizim hiçbir dahilimiz yok belki iyi denetlememiş olduğumuzu iddia edebilirler.Bu iddia edilse bile yine de bana 5 yıl önceki bir fiil için soruşturma açılıp bana ceza verilebilir mi veya memura çıkan zimmete bizi de ortak ederler mi?
Merhaba, Türk Ceza Kanunu bakımından ya da zimmet bakımından yorumlamam doğru olmaz; çünkü benim uzmanlık alanım dışında. Ancak disiplin zamanaşımı bakımından, fiilin üzerinden 2 yıl geçmekle artık zamanaşımı devreye girer ve memura hiçbir şekilde disiplin cezası uygulanamaz.
Mustafa Bey iyi günler. 25.08.2020 tarihinde bulunduğum yalan beyandan ötürü Bakanlık müfettişleri tarafından 21.10.2022 tarihinde aranarak soruşturma vermem istenmiştir. Birinci sorum telefonla aranarak soruşturma için belirlenen bir mekana gelmemim istenmesi doğru mu ? İkinci sorum soruşturma için öncesinde bir yazılı tebligat gönderilmesi gerekmez miydi ? Üçüncü sorum ise fiili işlediğim tarih 25.08.2020, soruşturma için ifademin alındığı tarih 21.10.2022. 657 SAYILI DEVLET MEMURLARI KANUNU MADDE 127 ye göre 2 yıllık süre geçmesine rağmen ifademin alınması doğru mu. ? Zaman aşımı olmasına rağmen bir disiplin cezası verilebilir mi ? teşekkürler .
Merhaba. İdare memurun ifadesini istediği zaman alabilir ya da soruşturmayı istediği zaman tamamlayabilir. Memur ise, eğer bir disiplin cezasıyla karşı karşıya kalırsa, zamanaşımı başta olmak üzere her türlü gerekçeyle mahkemeye başvurabilir. Bu aşamada, hâkim olmadığım bir soruşturma konusuna somut yorum yapmam doğru olmaz. Genel kuralları ise zaten yazımda belirtmiştim.
İyi günler mustafa bey. Sağlık bakanlığına bağlı devlet hastanesinde 657’ye tabi kadrolu memur olarak görev yapmaktayım. Akşam mesai dışından çıkmadan önce kurum veznesinden para alıp sabah mesaisinde bilgi verip geri bıraktım. Herhangi bir sorun olmadı. Ancak vuku bulan olaydan yaklaşık 15 gün sonra tutanak tanzim edilip inceleme yaptırılmak üzere üst kuruma gönderildiğini öğrendim. Bu konu ile ilgili nasıl bir sonuç çıkabilir ve olaydan 15 gün sonra tutulan tutanak geçerli olur mu?
Merhaba, şu yazımda da izah ettiğim üzere, tutanağın içeriği önemlidir. Tutanak geçerli ya da değil demek de mümkün olmaz. Beklemeniz ve süreci görmeniz gerekir.
Iyi gunler mustafa bey ,Kaymakmlikta çalışıyorum,müfettişin öngördüğü ayliktan kesme cezası küfrettiği kararından 3 ay sonra savunma istendi,gününde savunmamız verdim savunma verdikten sonra da (8.5.2023)te savunma verdim.04.07.2023 tarihinde ayliktan kesme cezası verildi.
Karara itirazım yaptım fakat bu olayda zaman aşımı varımdır.
Mustafa bey iyi günler diliyorum hakkımda devlet memurluğundan çıkarma talebi ile 12.07.2021 tarihinde disiplin soruşturmasına başlandı dosya yüksek disiplin kuruluna tevdii edildi yüksek disiplin kurulu tutanağı tutan amirin disiplin amiri olamayacağı gerekçesi ile tekrar muhakkik görevlendirilecek üst disiplin amirine dosyayı iade etti üst disiplin amiri dosyayı düzenleyerek yüksek disiplin kuruna gönderdi yüksek disiplin kurulunun 6 aylık karar verme süresi geçti halen bir gelişme yok 2 yıllık zaman asiminin dolmasına 7 ay kaldı, ben bu 6 aylık sürenin tavsiye niteliğinde olduğunu biliyorum 6 aylık sürenin bağlayıcı olduğunu ve 6 aylık süre geçince karar verilemeyeceğini belirtmissiniz bu 6 aylık karar verme süresi ile ilgili elinizde emsal karar var mı saygılar sunuyorum iyi akşamlar
Ercan bey merhaba, 6 aylık süre 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu bakımından elbette bağlayıcıdır. Ancak bunun aksine mahkeme kararları var ise, açıkçası ben ulaşamadım. Bu nedenle size kesin bir şey söylemem mümkün olmaz. Yine de idarenin bu tür usul eksikliklerinin her zaman mahkemelerde aleyhine kullanılabileceği açıktır. Yine de dediğim gibi, kesin bir sonuç söylemek şimdiden, mümkün değil.
Teşekkür ederim görüşmek üzere sağolun ilginiz için
Rica ederim, ben teşekkür ederim.
Mrb mustafa bey ben mahkeme karari ile 2yil 8 ay ceza aldim memurum 657ye bagliyim sucun islendigi tarih 20.04.2020 yani 2 yıl gecti disiplin sorustutmasi idari acidan acildi il memde ceza almadim ama mahkeme karari kesinlesince memurluktan cikarilirmiyim mahkeme karatinda zaman asimi var mi yoksa yine sucun islendigi tarihten 2 yil gecmis ol.asi zamanasimi icin yeterli mi
Merhaba, size vereceğim cevabın genel bir cevap olduğunu peşinen söylemeliyim. Yani sizin somut durumunuzu bilmem mümkün olmaz. Ancak genel kural son derece basit ve açıktır. Memurun işlediği fiilin üzerinden 2 yıl geçmekle birlikte, artık bu fiil nedeniyle ceza verilemez. Bunun bir istisnası da olmaz.
Hocam bu cezayi yani 2 yil 8 ay cezayi 2023 mart ayinda aldim mahkeme karar verdi bende bölge mahkemesine tasidim ordada onansa bile ben meslekten ihrac olmam dimi sucun islendigi son tarih 20.04.2020
Merhabalar Mustafa bey daha önce saadet zincirine para yatırmaktan dolayı müşteki olarak ifade verdiğim dosyada 2 yıl sonra şüpheli olarak ifadeye çağırıldım yalnız söz konusu suçun işlendiği tarihin üzerinden 2.5 yıl geçti adli olarak ceza almadan bu durumda disiplin soruşturması açıp ceza verebilirlermi ? Ve görevden uzaklaştırabilir lermi?
Hakkımda herhangi bir şikayet vs yok
Sadece whatsapp konuşmaları var saadet zinciri yöneticisiyle ayrıca zincirin yöneticilerin dende benim hakkımda herhangi bir ifade yok bizimle çalışmıştır gibi bir ifadeleri yok
Merhaba, yasa maddesi son derece açık. Fiilin işlenmesinin üstünde 2 yıl geçmekle artık disiplin cezası verilemez. Ancak sizin durumunuzda 2 yılın ne zaman başladığını buradan bilmem mümkün olmayacağı için, yukarıdaki genel kural çerçevesinde siz değerlendirebilirsiniz.