Memurun görev mahalli bellidir ve haliyle memurun bu görev mahallinde oturuyor olması muhtemeldir. Yine de bazı durumlarda ve çeşitli nedenlerle memur, görev yaptığı il dışında bir yerde ikamet edebilir. Peki, ama bu mümkün mü? Memur başka ilde ikamet edebilir mi?
Memurun görev mahalli dışında ikamet etmesi
Ulaşım şartlarının bu denli kolaylaştığı ve şehirlerarası mesafelerin bu kadar kısaldığı bir zamanda, bir kimsenin ikamet edeceği yer konusunda alternatiflerinin çoğaldığını söylemek mümkün olsa gerek.
Şahsi araçlardan hızlı trenlere, minibüslerden otobüslere kadar birçok ulaşım alternatifin olduğu günümüzde, memurların görev mahalli dışında ikamet etmesi sık rastlanan bir durum oldu.
Memurların ikametgâh zorunluluğu
Bir kanunun hükümleri incelenirken temelde ikiye ayrılması mümkündür: Emredici hükümler ve yasaklayıcı hükümler. Bu ayrım bize aradığımız hükmü bulmakta kolaylık sağlar.
İşte 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na tabi çalışan bir memur için “Memur başka ilde ikamet edebilir mi?” sorusunun cevabını arıyorsak, 657 sayılı Kanun’da buna ilişkin açık bir yasaklama bulmamız gerekir.
Aksi takdirde, memurun görev mahalli dışında ikamet edebileceğine dair bir hüküm bulmamız gerekir ki; bu teknik olarak söz konusu olamaz. Bir başka deyişle, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nda yasaklayıcı bir hüküm olmadıkça, memurun başka ilde ikamet edebileceği kabul edilmelidir.
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nda memurun ikameti
Bu durumda 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nu tetkik edersek, memurun başka ilde ikamet etmesinin yasaklanmadığını görürüz.
O halde, böyle bir yasaklama olmadığına göre; memurun başka ilde ikamet etmesinin mümkün olduğunu sonucuna varmalıyız.
Bazen idarecilerin işi yokuşa sürdüğünü ve başka ilde ikamet eden memurlardan “657 sayılı Kanun’da buna izin verildiğine dair madde göstermesini” istediğini biliyorum. Bu tıpkı; bir memurdan “kitap okumamasını istemek” gibidir. 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nda memurun kitap okuyabileceği açıkça ifade edilmediyse, bu durumda memur kitap okuyamayacak mıdır? Kanunların bu şekilde yorumlanması ya acemilikten ya da art niyetten ileri gelir.

2011 öncesi memurun ikameti zorunluydu
Nitekim 13/02/2011 tarihine kadar, memurun görev yaptığı ilde ikamet etmesi yasal bir zorunluluktu. 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun Ek 20’nci maddesinin iptal edildiği bu tarihe kadar “Devlet memurlarının görev yaptıkları kurum ve hizmet birimlerinin bulunduğu yerleşme merkezlerinde ikamet etmeleri” esastı.
Memurun başka bir ilde ikamet etmesi için amirinden izin alması gerekiyordu. Hatta memur ikamet ettiği ilin sınırlarını terk etmek için bile amirinden izin almak zorundaydı.
Özel kanunlarda memurun ikamet zorunluluğu
Yukarıda zikrettiğim “memurun görev yaptığı yerde ikamet etmesinin zorunlu olmadığı” kuralı 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na tabi tüm memurları kapsasa da özel durumu nedeniyle bazı mesleklerde bunun aksine düzenlemeler yer alabilir. Gelin, bu tür “ikamet yasakları”nın hukuki durumunu örnek meslekler özelinde ele alalım.
Orman muhafaza memurlarının ikamet zorunluluğu
Orman Genel Müdürlüğü … tarih ve sayılı talimatnamesi ile orman muhafaza memurlarının görev mahallinde ikametini zorunlu tutmuştur.
Buna gerekçe olarak da “Ormanların korunmasında herhangi bir zafiyete ve gecikmeye neden olmamak amacıyla, silahlı kolluk kuvveti sıfatını taşıyan orman muhafaza memurlarının görevli bulundukları yerlerde ikamet etmelerinin mecbur olduğu, koruma merkezlerinde orman muhafaza memurlarının ikametlerinin sağlanması için, site halinde yeterli hizmet evlerinin teminine önem ve öncelik verilerek, orman muhafaza memurlarının görevli bulundukları yerlerde ikamet etmelerinin sağlanmaya çalışması” gösterilmiştir.
Fakat Danıştay böyle bir düzenlemenin kanunla yapılabileceğini belirtmiş ve “Anayasa’nın amir hükmü uyarınca yerleşme ve seyahat hürriyetinin tahdidi olarak sayılan sebeplerle ancak kanunla sınırlanabileceği, bu yolda düzenleme getiren 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun Ek 20. maddesinin, 6111 sayılı Kanun’un 117. maddesi ile yürürlükten kaldırıldığı ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na tabi olarak toplu koruma ekiplerinde görev yapan orman muhafaza memurlarının görev yaptıkları yerde ikamet etmelerini zorunlu kılan bir kanun hükmü bulunmadığı, bu nedenle dava konusu Talimat’ın üst normlara ve hukuka aykırı olduğu” gerekçesiyle talimatı iptal etmiştir.

Polis il dışında ikamet edebilir mi?
Bu soruya cevap vermeden önce çok temel bir bilgiden bahsetmem gerek. Ancak bundan sonra, yukarıdaki sorunun cevabı anlaşılabilecektir.
Ülkemiz normlar hiyerarşisinde en üstte anayasa yer alır. Bunu temel hak ve özgürlüklere ilişkin uluslararası anlaşmalar ve kanunlar izler. Ancak bunlardan sonra tüzükler (Bakanlar Kurulu zamanında vardı), Cumhurbaşkanı kararları, yönetmelikler vs. gelir.
Bu bilgiyi vermemin sebebi, birazdan göreceğiniz üzere, ortada birbiriyle çelişen iki mevzuat hükmünün var olmasıdır.
Bunlardan ilki hemen yukarda bahsettiğim üzere, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’ndaki hükümdür. Kanun’un Ek 20’nci maddesi 2011’de kaldırıldığına göre; artık her memurun başka ilde ikamet etmek hakkı olduğunu ve istediği zaman il sınırlarını terk edebileceğini söyleyebiliriz.
Tartışmaya konu ikinci mevzuat ise Emniyet Teşkilatı Disiplin Tüzüğü’dir. Bu tüzüğün 5’nci maddesinin A/14 fıkrasına göre “İzinsiz olarak görevli bulunduğu il sınırları dışına çıkmak” Emniyet Teşkilatında çalışan her sınıftan memur için “3 günlüğe kadar aylıktan kesme cezası” gerektirir.
Tam da burada bazılarının aklına şöyle bir soru geldiğinin farkındayım: İki kanun birbiriyle çelişirse, özel kanun hükümleri esas alınmaz mı? Kesinlikle, evet!
Fakat burada iki kanun yoktur; bir kanun ve onun alt normu olan bir tüzük vardır. O halde, burada kanun hükmü muhakkak esas alınmalıdır.
Bunun anlamı ise basittir: Polis memuru ya da emniyetteki her türden memur başka ilde ikamet edebilir ya da görev yaptığı ili istediği zaman terk edebilir. Bunun için kimseden izin alması da gerekmez.

SONUÇ
Memur başka ilde ikamet edebilir mi? Evet, kesinlikle edebilir. Üstelik polis, orman muhafaza memuru ya da infaz koruma memuru olması sonucu değiştirmez.
657 sayılı Kanun’daki farklı ide ikamet yasağı 2011’de kaldırıldığı için, başkaca bir kanun ile özel yasaklama koyulmadığı müddetçe, memur istediği ilde ikamet edebilir ya da il sınırlarını istediği zaman terk edebilir.
Elbette bu durum memura işe geç kalma ya da hiç gelmeme hakkı vermez; hatta işe geç kalmaya mazeret bile kabul edilmez.
Memur başka ilde ikamet ediyorsa, görevinin başında tam zamanında olması gerektiğini ve işinden tam zamanında çıkması gerektiğini unutmamalıdır.
Devlet memurunun başka ilden aldığı sağlık raporunun geçerli olup olmayacağını merak ediyorsanız, şu yazıma göz atabilirsiniz: Memuriyet mahalli dışından rapor alınır mı?
Memurun başka ilde ikamet etmesi ile ilgili sık sorulan sorular:
Devlet memuru şehir dışına çıkabilir mi?
Bir sonraki mesai saati başlangıcında görevi başında olmak kaydıyla, memur izin almadan şehir dışında çıkabilir.
Açıkta olan memur şehir dışına çıkabilir mi?
Evet, memur görevinin başında da olsa açıkta da olsa, il dışına çıkma hakkına sahiptir.
Mustafa Bey bir memur örneğin Isparta ilinde görev yapıyor ancak ikametgahı Antalya’da bu memurun Antalya’ya naklen tayini çıkar ise sürekli görev yolluğu alabilir mi
Merhaba, yol giderlerini alırken kilometre bazlı taşınma giderini alamaz.
Hocam kolay gelsin. Bu sakal mevzusu hala gündemde ve 657 üzerinden dem vuruluyor. Ben söz verdiğim için bir kez kestim ama bir daha kesmek istemiyorum. Lakin mobbinge maruz kalıyorum. Ne önerirsiniz ? teşekkür ediyorum şimdiden.
Merhaba 657 yi kapsayan soru ve cevaplar zannımca…2547 ile 657 aynı düzeyde mi eke alınıyor sözleşmeli veya başka tür kamu görevleri de var mı başka bir tür de devletin şirketleri mi denir ne denir havelsan,tpic, tpo otc, vs bir çok kurum ve kuruluş özlük hakları vs de hangi düzlemde