Mal bildiriminin yapılmaması ya da zamanında yapılmaması memur açısından önemli sonuçlara sebep olabilir. Bu nedenle mal bildiriminin verilme zamanını bilmek gerekir. Bu sorunun cevabını birlikte verelim: Memur ne zaman mal bildiriminde bulunur?
Mal bildirimi verme zamanı
Mal bildiriminde bulunulması gereken zaman için bakılması gereken mevzuat 3628 sayılı Mal Bildiriminde Bulunulması, Rüşvet ve Yolsuzluklarla Mücadele Kanun’dur. Bu kanun kapsamında mal bildiriminde bulunulması için iki farklı zaman dilimi öngörülmüştür.
Mal bildirimi nedir?
Mal bildiriminin zamanı konusuna girmeden önce tanımını yapmakta yarar olsa gerekir. Mal bildiriminin gerek 3628 sayılı Kanun’da ve gerekse Mal Bildiriminde Bulunulması Hakkında Yönetmelik’te doğrudan bir tanımı olmasa da mal bildirimi aşağıdaki şekilde tanımlanabilir:
“Belirli görevlerdeki kişilerin kendileri ve bazı yakınları için ilgili kurumlarına yapması gereken ve bu kişiye ve yakınlarına ait taşınır ve taşınmaz mallar ile banka ve diğer menkul değerlere ilişkin bilgileri içeren bir bildirim türüdür”.
Mal bildirimi verilme zamanı
3628 sayılı Kanun’a göre mal bildiriminin verilme zamanı üç türlüdür:
- Göreve başlama / Görevden ayrılma vb. haller
- Bildirimin yenilenmesi
- Ek mal bildirimi
Bu üç tür bildirim zamanını incelemeden önce, kimlerin mal bildiriminde bulunmak zorunda olduğunu açıklamak gerekir.
Mal bildirimi yapmak zorunda olanlar
Zannedildiğinin aksine, yalnızca memurlar mal bildiriminde bulunmaz. Ayrıca aşağıda yazılı kimselerin de mal bildiriminde bulunması gerekir:
- Her türlü seçimle iş başına gelen kamu görevlileri ve dışardan atanan Bakanlar Kurulu üyeleri (muhtarlar ve ihtiyar heyeti üyeleri hariç)
- Noterler
- Türk Hava Kurumunun genel yönetim ve merkez denetleme kurulu üyeleri ile genel merkez teşkilatında ve Türk Kuşu Genel Müdürlüğünde, Türkiye Kızılay Derneğinin merkez kurullarında ve Genel Müdürlük teşkilatında görev alanlar ve bunların şube başkanları
- Memurlar, işçi niteliği taşımayan diğer kamu görevlileri
- Kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşlarında görevli olanlar ile bunların yönetim ve denetim kurulu üyeleri
- Siyasi parti genel başkanları, vakıfların idare organlarında görev alanlar, kooperatiflerin ve birliklerinin başkanları, yönetim kurulu üyeleri ve genel müdürleri, yeminli mali müşavirler, kamuya yararlı dernek yönetici ve deneticileri
- Gazete sahibi gerçek kişiler ile gazete sahibi şirketlerin yönetim ve denetim kurulu üyeleri, sorumlu müdürleri, başyazarları ve fıkra yazarları
- Özel kanunlarına göre mal bildiriminde bulunmak zorunda olanlar
Gördüğünüz üzere, mal bildiriminde bulunması gereken kişi ve görevli sayısı oldukça fazladır. Şimdi bu kimseler için cari olan 3 tür mal bildirimi verme zamanına bakalım.
Göreve başlama ve görevden ayrılma vb. hallerde mal bildirimi verme zamanı
Hemen yukarıdaki listede yer alanlardan atamaya tabi olanlar, göreve başlamak için gerekli diğer belgelerle birlikte mal bildirimini vermek zorundadır. Ayrıca aşağıdakiler için de bildirim zamanı şöyledir:
- Seçimle gelinen görevlerle, seçimin kesinleşme tarihini izleyen iki ay içinde,
- Yönetim ve denetim kurulları ile komisyon üyeliklerine seçilen veya atananlar için, göreve başlama tarihini izleyen bir ay içinde,
- Görevi sona erenler ayrılma tarihini izleyen bir ay içinde,
- Gazete sahibi gerçek kişiler ile gazete sahibi şirketlerin yönetim ve denetim kurulu üyeleri için, faaliyete geçme tarihini; sorumlu müdürleri, başyazarları ve fıkra yazarları için, bu işe veya görevlerine başlama tarihini izleyen bir ay içinde
Mal bildiriminin yenilenme zamanı
Yine yukarıdaki esas listede yer alanların tamamı, sonu 0 ve 5 ile biten yılların şubat ayı sonuna kadar mal bildirimlerini yenilemek zorundadır. Bu kapsamda yeni bir mal bildirimi doldurulur ve ilgili kuruma teslim edilir.
Ek mal bildirimi zamanı
Esas listede yer alan kimseler ayrıca özel bazı şartlar meydana geldiğinde de mal bildiriminde bulunmak zorundadır.
Bu şart; kişinin ya da eşi ile velayeti altındaki çocuklarının şahsi malvarlıklarında ÖNEMLİ bir değişikliğin meydana gelmiş olmasıdır. Buradaki önemlilik kriteri iki şekilde kendini gösterir:
- Maaş alanlar için, net maaşının beş katından fazla tutarda bir artış ya da azalış
- Maaş almayanlar için, birinci derece şube müdürüne ödenen net aylığın beş katından fazla bir artış ya da azalış (2024 yılı itibariyle bu rakam toplam 237.201,75 TL’dir)
- Ayrıca taşınmaz mal edinilmesi durumunda da yukarıdaki rakamlar dikkate alınır.
Bu değişikliğin meydana gelmesinden itibaren bir ay içinde ek mal bildiriminin verilmesi gerekir.
SONUÇ
Mal bildiriminde bulunma zamanı üç türlü olup bunların ayrıntılarını yukarıda izah ettim. Son olarak özellikle maaşın beş katından fazla artışlar konusunda dikkatli olunmasını tavsiye ederim.
Çünkü göreve başlama sırasında mal bildirimi zaten teslim edilirken, sonu 0 ve 5 ile biten yıllarda ise kurumların personel/insan kaynakları birimleri memurlara mal bildirimi zamanının geldiğini hatırlatmaktadır.
Maaşın beş katından fazla artışlar ise genelde ihmal edilmekte ve bunun neticesinde disiplin cezasıyla karşılaşmak ihtimali ortaya çıkmaktadır.
Konuyla ilgili sık sorulan sorular:
Mal beyanında bulunma süresi kaç gündür?
Ek mal bildiriminde bulunulacaksa, bildirime sebep olan artış ya da azalışın meydana geldiği günden itibaren bir ay içinde bildirim yapılmalıdır.
Mal bildiriminde bulunmayan memura ne ceza verilir?
Mal bildiriminde bulunmayan memura kademe ilerlemesinin durdurulması cezası verilir.
